Окыту теориясына Kipicne
жагдайда толык сешмдш кпен колдану мумкш емес. Зертханалык зерттеулердщ ке-
мепмен окытуга катысты кептеген мацызды акпаратка кол жетшздш. Зерттеушшер
ендарютш жагдайда осы нэтижеш кайталауга тырысуда.
Зерттеудщ зертханада немесе енд1рюте журпзшу1 зерттеудщ максатына, зерттеу-
ге катысушыларга, зерттеуге кететш шыгынга жэне зерттеу нэтижеанщ iске асыры-
луына байланысты. Зертхана жагдайында бакылау мумкш болганымен, онын нэти-
жесш барлык жагдайда жузеге асыра алмаймыз. Ал енд1рюттк жагдайда кер1сшше.
0нд1рю кез1нде кол жетшзген нэтижелер ездер1 зерттеп жаткан факторлардын нэти-
жес1 екенше сешмд1 болу ушш, зерттеушшер сырткы факторлардын эсерш барын-
ша азайтуга тырысады.
О^ЫТУДЫ БАГАЛАУ
Окыту дедуктивт сипатта болгандыктан, б1з оны тткелей бакылай алмаймыз. Ол нэ-
тиже аркылы, ягни окушылар не ютед1, не айтты - сол аркылы гана аныкталады. Оку-
шылармен жумыс журпзетш зерттеушшер мен практик-мамандар окушылардьщ бь
л1м алатынына шек келттрмесе де, накты н е т уйренгенше кез жетшзу ушш олардын
жеттсттктерш багалауга тшс.
Багалау
дегешм1з - «зертгелш отырган бш м беру факторларына катысты оку-
шылардын мэртебесш ресми турде аныктауга тырысу» (Popham, 2014, p. 8). Мектепте
зерттелш отырган бш м беру факторы деп окушынын эр салада кол жетшзген жетютт-
п н (оку, жазу, есеп шыгару, гылым) айтамыз. Окушынын жетюттп мэселеа - кун тэр-
■пбшен туспей келе жаткан мэселелердщ б1р1 жэне онын мацыздылыгы федералдык
ушметтщ 2001 жылгы ЕШ БАЛА АРТТА КАЛМАУЫ КЕРЕК деп аталатын зацында
айрыкша атап еттлед1 (Shaul & Ganson, 2005). Заннын кептеген тармактары бар. Олар
дын ш1ндеп ен мацыздысы - 3-8 сынып окушыларынан жыл сайын емтихан кабылдау
жэне жогары сыныптарда эдебиет пен математикадан м1ндетп турде емтихан тапсыру
кажетпп женщдеп тармактар. Аталган заннын талабымен мектептер осы пэндер бо-
йынша студенттердщ ж етю ттнщ артып келе жатканы туралы есеп берш отыруы тшс.
Сощы кездер1 кептеген штаттар агылшын т ш мен математика бойынша м1ндетп мем-
лекетпк стандарт кабылдады (National Governors Association Center for Best Practices
and Council of Chief State School Officers, 2010). Кдбылданган стандарттар окушылар-
дын бшм1 ушш жуктелетш жауапкершшк кепш ш к назарында болатынын айгактайды.
Бул мэселеге катысты еш нэрсеш айта кеткен жен: б1ршш1 - мектептердщ осы-
лай есеп берушщ нэтижесшде емтихан бшмд1 багалау тэсш не айналса, бшмд1 ба
галау, ез кезепнде, тестшеуден баска да бшмд1 елшеу тэсшдерш камтиды (бул тура-
сында айтылады). Зерттеушшер мен практик-мамандар «окытудын нэтижеш болды
ма, жок па» деген сауалдын жауабын бшпс1 келедг Осы орайда студенттердщ бш м
нэтижелерш бакылаудын тестшеуден баска да тэсшдер1 бар екенш айта кеткен жен
(Popham, 2014). Ешншу контентпк тургыдан карастыратын болсак, н еп зп багалануы
кажет нэтиже - окушылардын дагдысы. Б1рак зерттеушшер мен практик-мамандарды
окытудын баска турлер1 де кызыктыруы мумкш. Мысалы, «окушылар жана кезкарас-
тар мен езшдак бакылау жолдарын уйренд1 ме немесе контентпк окыту нэтижешнде
олардын мудделер1, кундылыктары, езшдак тш м д ш п мен ынтасы артты ма» деген
сауалга жауап 1здеу1 ыктимал.
Достарыңызбен бөлісу: