Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

1-ТАРАУ
Багалау крит ерийлери
Багалау эдю терш щ сыртында багалаудын манызды Yш 
кри тери й бар: сеш м д ш к, жарамдылык (validity) жэне кемйтуге жол бермеу 
(Popham, 2014).
Сетмджк
багалаудын туракты жYргiзiлiп отыруын бшд1ред1 (Popham, 2014). Ягни 
бул - окуга эсер ететш кандай да б1р фактор кездеспеген жагдайда бага нэтижеа салыс- 
тырмалы тYрде болады деген сез. Мысалы, алгебра п э н бойынша тестшеудщ сешмдь 
лит танертен немесе кешке бершген бакылау жумысында окушылардын уксас нэтиже 
керсетуш бшдаредг Мунда окушыларга бакылау жумысында кандай сурактар келеттш 
туралы айтылмайды. Сешмдшктщ багалаудагы манызы аса жогары. Себеб1 багалау се- 
шмс1з болган жагдайда жYргiзiлген зерттеулер кате корытындыга урындырады.
Жарамдътыц (validity)
дегешм1з - кол жетшзген дэлелдерге CYЙене отырып, оку- 
шылар туралы мэл1меттщ дурыстыгын растау (Popham, 2014). Жарамдылык багалау­
дын езш емес, онын сапасын аныктайды. Окушылардын кандай да б1р дагдысын (мы­
салы, оку) немесе психологиялык факторды (мысалы, кызыгушылык) багалау кез1нде 
зерттеушшер окушылардын керсетшш1 - балл саны бойынша корытынды шыгарады. 
Ягни окушылардын кызыгушылык денгешн багалау кезшде олардын керсетк1ш1 те- 
мен болса, зерттеушшер онын шынымен де солай екенше кез жетшзу1 кажет. Зерттеу 
Yшiн жарамдылыктын манызы аса жогары. Себеб1 зерттелу1 кажет б1р фактордын ор- 
нына баскасын зерттеген жагдайда зерттеу нэтижеш де езгередг
Yшiншi критерий 
кемстуге жол бермеу
деп аталады жэне оны топтын сипатына 
карай эр окушынын кещлше келу1 мYмкiн (жынысы, этникалык тобы, д1ш) айырма- 
шылыктарды багалау тэсш нен алыс болу деп аныктауга болады (Popham, 2014). Ба­
галау кез1нде кемспушшкке жол бермеудщ манызы зор. 0 й тк ен кемсгтушшк орын 
алган жагдайда нэтижелер окушынын жеке басынын касиетше карай бурмалануы 
(баганы кетеру немесе темендету) ыктимал. Сондай-ак математика сабагында фут- 
болга катысты бакылау жумысын журпзгенде, математикага еш катысы жок болса 
да, футбол ойнайтын окушылардын жаксы нэтиже керсету1 мYмкiн екенш де естен 
шыгармаган жен.
М ектеп пен мугал'шдерд'щ muiM d^rnH багалау.
Каз1рп бЫ м саласында мектеп 
пен мугал1мдердщ т и м д ш г ш багалау кещнен колданылуда. Бул тэсш окушылар­
дын ж еттсттнщ себебш аныктауга жэрдемдесед1 (Popham, 2014). Окушынын оган 
д е т н п ж е т ю т т мен ем1ршщ н е п зп кезендер1 (мысалы, элеуметпк-экономикалык 
мэртебеш, жынысы) б ш м беру факторларынан (мысалы, мектеп, окушы) белшш 
алынады. Олай болса, т т м д ш к мектеп пен мугал1мге катысты колданылады. Атал- 
ган елшемд1 мектептерде багалау мен каржыландырудын непз1 ретшде колдануга 
болады.
Мектеп пен мугал1мдердщ т т м д ш п н багалау тэсш н щ артыкшылыгымен коса, 
кемшшктер1 де баршылык. Окыту кептеген процестерге катысты болса, онын тек 
кейб1р1 гана мектеп пен мугал1мге тиесш . Оларга тшелей катысты болуы мYмкiн 
барлык факторларды бакылап отыру мYмкiн емес. Сондай-ак окушылардын барлык 
ж е т ю т т мектептер мен мугал1мдерге ти есш деу де - кате тусш к, ейткен бага -
олардын окыту процесше коскан Yлесiнiн керсеткш1 гана. Окыту процесш жетюттк- 
пен тен дэрежеде карау да - багалаудагы кемшшктердщ б1рт Алайда, айтып еткеш- 
м1здей, жетюттк - тек т т м д ш к керсетшш1 гана жэне ол окытуды толыгымен камти 
алмайды.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: