Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

2 -Т А Р А У
Жобалау.
Баска ce3iM органдарына Караганда, акпаратты керу аркылы Ke6ipeK ка- 
былдау адамнын дене курылымынын ерекшелЫ 6олып саналады (Wolfe, 2010). Керу 
зешнге, окуга жэне есте сактауга жол ашады. Окытуга жэне мига катысты жасалган 
зерттеу нэтижелерi жобалау тэсш нщ пайдалы екенiн кeрсетiп отыр. Жобалау тэсiлiн 
колданатын муFалiмдер окушылардьщ графика тYрiмен (мысалы, PowerPoint© таныс- 
тырылымы, демонстрациялар, суреттер, концептiлi жобалар, графикалар) танысуына 
мYмкiндiк бередi. Мундай тэсiлдi сабакта колданатын муFалiмдер окушылардын гра- 
фиканы колдана отырып, акпаратты визуалды тYрде eндеуiне жагдай жасау аркылы 
окыту процесiн жандандыра алады.
Цолайлы орта.
Эмоцияга арналган бeлiмде окушылар бiлiм алуга куштар болган 
жэне эмоциялык тургыдан eздерiн кауш аз сезiнген жагдайда окыту жаксы нэтиже 
беретiнiн керген болатынбыз. Керiсiнше, окушылардыц кещл кYЙi тYсiп немесе б£р 
нэрсеге аландап отырса, сондай-ак суракка дурыс жауап бермесе, муFалiм ренжи- 
дi деп корыкса, ондай окытудан еш нэтиже шыкпайды. 9-тарауда жэне сол сиякты 
кiтаптын тагы да баска бeлiмдерiнде окыту тиiмдiлiгiн арттыруда окушылар Yшiн 
олар eмiр суретш ортанын eздерiне деген он кезкарасы каншалыкты маныздылы- 
гы жeнiнде эцлме етемiз. Кeнiл кYЙiнiн жаксы болуы окыту мен синапстык байла- 
ныстарды орнатуда каншалыкты манызды екенiн мига жасалган зерттеулер аныктап 
отыр. Сабак кезiнде колайлы жагдай тугыза алган муFалiмдер мiнез-кулыкка бай- 
ланысты мэселелердщ азайып, окушылардыц окуга деген ынтасыныц арта тYCкенiн 
байкайды.
ЦОРЫТЫНДЫ
Окытуды нейрогылым тургысынан зерттеу - нерв жуйелерш окытумен жэне мшез- 
кулыкпен байланыстыру деген сез. Нейрогылым зерттеулерi кептеген жылдар бойы 
медицина мен баска гылымдарга катысты жYргiзiлiп келгенiмен, сощ ы жылдары гана 
бiлiм беру саласыныц мамандарын кызыктыра бастады. Ол зерттеу нэтижелершц бь 
лiм беруде табысты колданыла бастауымен тYсiндiрiледi. Нейрогылым зерттеулерi ми 
мен жулыннан туратын жэне ерш т мiнез-кулыкты баскаратын орталык жуйке жYЙесi 
(ОЖЖ) мен ерiктен тыс эрекеттерге жауап беретш автоматты жуйке жуйесш (АЖЖ) 
карастырады.
ОЖЖ ми мен жулындагы миллиардтаган жасушалардан турады. Жасушанын еш 
тYрi бар: нейрондар жэне глиалды жасушалар. Нейрондар булшык еттер мен дене му- 
шелерi аркылы акпарат жiбередi жэне кабыл алады. Эр нейрон жасушалы денеден, 
мындаган кыска дендриттерден жэне б£р аксоннан турады. Дендриттер баска жасу­
шалардан акпарат кабылдайды. Ал аксон оларга акпарат жiбередi. Миелин кабыгы 
аксонды орап жатады жэне сигналдардыц таралуын женiлдетедi. Аксоннын тармак- 
талган ушы (синапс) дендриттiн уштарымен жалгасып жатады. Аксоннын ушында- 
гы химиялык нейротасымалдагыштар дендриттердiн белсендiлiгiн не арттырады, не 
азайтады. Бул процесс сигналдардын нейрондар мен дене курылымдарына жылдам 
таралуына мYмкiндiк бередi. Глиа жасушалары кажетсiз химиялык заттар мен eлi ми

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: