Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

Бихевиоризм
Эр сeздi тексерш кергеннен кейш зерттеуге катысушылар 6ipeyiH тандап, астын сы- 
зады. Жауап дурыс болса - эксперим ент^ «дурыс» деп (мактау), кате 6олса - «кате» 
деп (жазалау) жауап 6ередi. Мадактау окытуды жаксартканымен, жазалау тmркендiр- 
гiш сезге бершетш жауаптын ыктималдыгын азайткан жок.
Жазалау жауапты тежегенiмен, олар умытылмайды. Жазалау мiнез-кулыкты ез- 
гертyдiн тиiмдi тэсiлi емес, се6е6i бул тэсш балаларга не iстеy керектiгiн айтканымен, 
дурыс мiнез-кулыктын кандай болатынын Yйретпейдi. Т анымдык дагдылар турасында 
да солай деуге болады. Браун мен Буртон (1978) балалардын есеп шыгаруда кате ере- 
желерге (мысалы, Yлкен саннан кiшi санды азайту, баганмен жазу, 4371 - 2748 = 2437) 
CYЙенетiнiн байкайды. Окушыларга ереженщ дурыс еместiгiн айтып, оларды тузету 
жолдарын керсеткенiмен, окушылар дурыс тэсiлдi есеп шыгару кезiнде колданса да, 
е с к тэсiлдi умытпайды.
Торндайк жэне б1л1м беру
Колумбия yниверситетiнiн муFалiмдердi даярлау факyльтетiнде окытушы кызметш 
аткарган жылдары Торндайк 6iлiм беру максаты, окыту процестерi, окыту эдiстерi, 
оку багдарламаларыньщ 6iрiздiлiгi жэне 6iлiм беру нэтижелерш багалау эдiстерi такы- 
рыптары бойынша енбектер жазды (Hilgard, 1996; Mayer, 2003; Thorndike, 1906, 1912; 
Thorndike & Gates, 1929). Торндайктын бш м беру iсiне коскан жаналыктарынын кей- 
6iрi теменде 6ерiлдi.
Б'т'ш беру принциптери
МуFалiмдер окушыларда дурыс дагды калыптастыруы ке- 
рек. Торндайктын птр-усы ны сы (1912):
■ Дагды калыптастыр. Олар дагдыны ез бетшше калыптастыра алады 
деп кYтпе.
■ К е т т р е к езгерiп кетyi мYмкiн дагдыдан абай бол.
■ ТYрлi дагды калыптастырудан аулак бол. Бiреyi де жеткЫ ктг
■ Дагды кейiн де эрдайым колданарлыктай болуы тиiс (рр. 173-174).
Сощысынын казiргi кезде колданыстан шыккан «Герман жэне латын сын еам - 
дерi зат есiмдермен 6iрге колданылатындыктан, оларды зат есiмдермен 6iрге жаттау 
керек» сиякты есшрген кагидаларга катысы жок (р. 174). Окушылар алган 6iлiмi мен 
дагдыларын калай колдануды 6iлyге тиiс. Оларды колдану жолдары мазмунмен 6iрге 
жатталуы кажет.
Оку жоспарыныц 6ipi3dm^i.
Мынадай жагдайларда:
■ дагды колданылып жаткан кезде немесе колданылар алдында;
■ 6елгiлi б£р максатка жету Yшiн окушы сол дагдыны кажет еткен жагдайда;
■ окушынын кабш еп тапсырма орындауга жеткiлiксiз болган кезде;
■ окушынын эмоциясымен, талгамымен, тYЙсiгiмен жэне ерiк калауымен сэй- 
кес келсе;
■ окытылган жэне окытылатын 6iлiмдi жещлдететш болса, дагдыны Yйретy ке- 
рек (Thorndike & Gates, 1929, рр. 209-210).

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: