Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd
жүктеу/скачать 18,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Дейл Шунт
- Бұл бет үшін навигация:
- Мацызды процестер
| Бихевиоризм
келген психолог жYргiзсе, ол: «Айырмашыльщ аз, ал сентдаздш мумкщдш аса жо- гары, сондыктан бул фактор мацызды емес», - дей отырып, «жYргiзiлген зерттеу» дегенд1 алып тастар еда. Жатдайта эсер ететш 61рден-61р фактор - каз1р жумыс устш- де отыртан акыл-ой и е а болар едг Жыл бойы к1м кеп жумыс ютесе, сол кеп табыска жетед1 (Thorndike, 1924, р. 95) Сондыктан кандай да бiр пэн баска пэндерге Караганда окушынын кабшетш арт- тырады деген болжам жасаудын орнына, тYрлi саланын баланын ойлау кабiлетi мен нэтижесiне (мысалы, кызыгушылыгы, максаты) калай эсер ететiнiн аныктаган жен. Торндайктын бул зерттеуi муFалiмдер оку жоспарын жасаган кезде менталдык пэн идеясынан бас тартуы керектггш дэлелдеп бердi. РЕФЛЕКС Бiз ХХ гасырдыц басында АКЩ-та орын алган жагдайлар психологиянын гылым ретш- де, ал окытудын зерттеудщ занды саласы рет1нде калыптасуына калай кемектескенi же- нiнде энгiме етпк. Бул кезде баска елдерде де манызды зерттеулер орын алды. Сондай мацызды басылымдардын бiрi - тамак корыту ж ем ндеп зерттеулерi Yшiн 1904 жылы Нобель сыйлыгын алган орыс психологi Иван Павловтын (1849-1936) енбегi едi. Рефлекстгц цалыптасу теориясы - Павловтын басты мурасы (Cuny, 1965; Hunt, 1993; Pavlov, 1927, 1928; Windholz, 1997). Павлов Петроградтагы Экспериментпк ме дицина институты жанындагы психология лабораториясынын директоры кызметш аткарган кезде кызметкердiн тамак экеле жатканын кергенде, тiптi онын аяк дыбысы естше бастаган кезден-ак иттщ сiлекейi белiнетiнiн байкайды. Павлов кызметкердщ сiлекей белiнудегi табиги тiтiркендiргiш емес екенiн анкарды, керiсiнше, кызметкерге мундай мYмкiндiк берiп отырган ол экеле жаткан тамак болып отыр. Мацызды процестер Рефлекс дегенiмiз - шартсыз тгтгркендгрггш (Ш-сыз Т) пен оган берiлетiн шарт сыз жауаптан (Ш-сыз Ж) туратын бiрнеше кезенге белiнетiн процесс. Павлов аш итке онын сш екет белiнуiне (Ш-сыз Ж) туртш болатын ет унтагын (Ш-сыз Т) бередг Жануарларды кажетп куйге жеткiзу Yшiн шартсыз тiтiркендiргiштен бурын, бiрнеше рет бейтарап тiтiркендiргiш жiберiледi. Павлов мундай кезде метрономды пайдалана- ды. Метроном алгаш согылган кезде еш сшекей белiнбейдi. Бiраз уакыт еткеннен ке- йiн, тамак берердщ алдында, метроном согылган кезде иттен сiлекей белiне бастаган. Демек, метроном шартты ж ауаща (ШЖ) алып келетш шартты т1т1ркенд1рг1шке (ШТ) айналады (3.1-кесте). ШТ бiрнеше рет берiлгенiмен, шартсыз тiтiркендiргiш ар- кылы ныгайтылмаса, онда каркындылыгы азайып, ШЖ сене бастайды. Бул кубылыс жойылу деп аталады (Larrauri & Schmajuk, 2008; Pavlov, 1932b). ШТ болмай, ШЖ жойылганнан кешн вздггтен цалпына келу кубылысы орын ала- ды. Ал ШТ болып, ШЖ калпына келсе, б1з оны ШЖ-нын жойылудан тежелуi деп атаймыз. ШТ Ш-сыз Т аркылы ныгайтылган жагдайда, ШЖ толыгымен калпына ке- ледi. ШТ - ШЖ байланысын еш киындыксыз осылайша калпына келтгру - жойы- лудын дагдыларды умытуды камтымайтынын бiлдiредi (Redish, Jensen, Johnson, & Kurth-Nelson, 2007). жүктеу/скачать 18,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|