Экология негіздері

30 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
орындайды. 
 
(Ұ) Сергіту сəті. 
«Наурыз тойы » əнін орындату 
 
Əліппе-дəптермен жұмыс.  
 
 
(Ө) Рефлексивтік бағалау. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0.2.2.1.Балаларды қоршаған ортаның 
қоқыспен   ластану мəселесімен 
таныстыру 
 
 
(Ұ)Экология туралы мультфильм 
көрсету 
 
 
 
Топта  əліппе-дəптерде 
берілген тапсырмаларды 
орындайды. Ағаш немесе киіз 
үй жəне оның құрылысы 
жөнінде түсінік беру. 
 
 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: 
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– тек жапырақтарды 
жасылмен бояу. 2-деңгей – 
түсіндім, бірақ түсіндіре 
алмаймын – бəйшешекті 
бояуды жартылай аяқтау. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – суретті толық аяқтап 
бояу. 
 
 
13. Қоршаған ортаның 
тазалығы   
 
Рефлексия кезеңінде берілген 
мақсатқа оралып отыру.  
 
Балаларға қоршаған ортаның  
ластануы адамдардың жəне 
зауыт, фабрикалардың 
əсерінен болатынын түсіндіру. 
 
 
 
 
Əліппе дəптер 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қоқыс 
лақтырылған 
табиғат 
бейнеленген сурет 
жəне таза табиғат 
бейнесі. 
 
 
 

31 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Балалардан ауа мен суды ластамаудың 
не үшін қажет екендігі туралы 
ойланып жауап берулерін өтіну.  
 
 
 
 
 
Ата-аналарымен саяхат кезіндегі сұлу 
табиғаттың көрінісін басқа адамдар да 
пайдалану үшін, пайдалы жұмыс 
түрлерімен айналысудың қаншалықты 
қажет екендігін түсіндіру. 
  Əр баламен жеке-жеке əңгімелесу. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Табиғатқа қамқорлық жасап, 
қоршаған ортаның тазалығын 
сақтау – бұл адамның 
бойындағы ең жақсы  қасиет. 
Адам ерте кезден-ақ 
табиғатты аялап, кейінгі 
ұрпаққа ағаш отырғызып, 
қоршаған ортаның тазалығын 
сақтауға  үйретіп отырған.  
 
Педагогмультфильм  негізінде 
балаларға қоршаған ортаның 
тазалығының маңыздылығын 
түсіндіреді. 
 
 Үлгі сұрақтар:  
1. Қоршаған ортаның 
тазалығы не үшін қажет?  
2. Қоршаған ортаның 
тазалығын сақтамасақ табиғат 
қандай жағдайға ұшырайды 
деп ойлайсыңдар?  
3. Қоршаған ортаның 
тазалығының адам үшін 
маңызы неде?  
4. Қоршаған ортаның 
тазалығын қалай сақтауға 
болады? 
5. Сен қоршаған ортаның 
тазалығын сақтауға қандай 
үлес қосар едің?  
Қорытынды жасай отырып: 
балалар мына түсініктерді 
 
 
Мультфильм 
көрсету. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

32 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Балаларға табиғат аясын  қалай таза 
ұстап, қоршаған ортаның тазалығын 
сақтау керектігін табиғат бұрышы 
арқылы тазартып тұруды тəжірибе 
жүзінде жүргізу. 
 
Əңгімелесу. «Сен қоршаған ортаның 
тазалығын сақтау үшін не істер едің?» 
 
 
Əліппе-дəптермен жұмыс жүргізу. 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Ө)Рефлексивтік бағалау. 
 
Ағашты тиісті түстермен бояйды.  
 
 
 
 
 
 
 
ұғынуы  қажет:  
         Қоршаған орта 
тазалығы – табиғаттың 
жойылып кетуіне жол бермеу. 
Қоршаған ортаның 
тазалығын сақтамау –  
ағаштарды кесіп, қоқыстар 
тастау, өрт нəтижесінде 
болады. 
Таза ауа – өсімдіктердің 
оттегі бөлу арқылы тазарады. 
Балалар жеке немесе топ 
болып жұмыс істейді. 
Балаларға қорытынды жасауға 
көмектесу.  
Əртүрлі тапсырмалар.  
 
Бақылау əрекеті барысында əр 
бір топқа өздерін табиғаттың  
орнында болған жағдайда 
адамдар үшін қандай пайда 
əкелетіндігін айтуға тапсырма 
беру. 
   
 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: ағашты əртүрлі түспен 
бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– діңін қоңыр түспен бояу. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ 
түсіндіре алмаймын – 
жапырақтарын жасыл түспен 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

33 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0.2.2.2 Экологиялық тəуелділікті 
түсіндіру; адамның табиғатпен 
байланысын жəне өзара əрекетін 
анықтау 
 
(Ұ)ҰОҚ-ға қолайлы жағдай 
орнатыңыз. 
 
(Ұ)Балалар сурет бойынша ҰОҚ 
тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ 
соңында қандай мақсатқа 
жететіндіктерін анықтайды.   
 
(Ұ)Педагог ауладағы өсімдіктерге су 
құйып, түбін қопсытып,   құстарға жем 
беріп, оларды күтіп-баптаудың 
маңызын суреттер арқылы түсіндіреді. 
бояу. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – жапырақтарын 
жасыл, діңін қоңыр түспен 
бояу.  
 
 
Төмендегі тірек сөздер 
пайдаланылады:  
Қызықты болды … 
Шамам жетпейді … 
Мен түсіндім… 
 
 
14. Аула тазалығын сақтау 
 
 
Рефлексия кезеңінде берілген 
мақсатқа оралып отыру. 
 
 
Балалар педагогпен бірге 
ауладағы гүлдерге,ағаштарға 
қамқорлық жасайды. 
 
Балабақша ауласында өсіп 
тұрған өсімдіктердің аттарын 
ажыратып айту арқылы 
табиғатты сүюге баулу. 
 
 
 
Өлең мазмұнын түсіндіреді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Тақырып бойынша 
суреттер. 
 
 
 
 

34 
 
 
 
(Ұ) Балаларға табиғат аясын  қалай 
таза ұстап, ауасын ластамауды, орман, 
тоғайды қорғап, балабақша ауласын 
тазартып тұруды тəжірибе жүзінде 
жүргізу. 
 
 
 
Əліппе-дəптерімен жұмыс. 
Тапсырмаларды орындайды.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Ө) Рефлексия кезеңінде бала ҰОҚ 
барысында нені үйренді, ҰОҚ басында 
қойылған мақсатқа жеткен, 
жетпегендерін өзі саралауы тиіс. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Балаларға түсінікті жəне 
қарапайым суреттерді 
қолдану.  
 
    Үлгі сұрақтар:   
Табиғатқа зиян келтіретін 
қандай  іс-əрекеттер бар?   
Табиғатты қалай қорғауға 
болады?      
Балабақша ауласын қалай таза 
ұстаймыз? 
Суды, жерді, ауаны  ластамау 
үшін не істеу   қажет?  
Сен өзің тұратын жердің 
ауласын тазалауға 
көмектесесін бе? 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: ағашты əртүрлі түспен 
бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– діңін қоңыр түспен бояу. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ 
түсіндіре алмаймын – 
жапырақтарын жасыл түспен 
бояу. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – жапырақтарын 
жасыл, діңін қоңыр түспен 
бояу.  
 
 
Көрнекі құралдар: 
əртүрлі аула  
өсімдіктері мен 
аула құстары 
бейнеленген 
суреттер, 
ойыншықтарт.б. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.  
Суреттер.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

35 
 
 
0.2.2.2 Экологиялық тəуелділікті 
түсіндіру; адамның табиғатпен 
байланысын жəне өзара əрекетін 
анықтау 
 
Орманшының еңбегі жайлы түсіндіру.  
 
 
 
Табиғаттағың көрінісін басқа адамдар 
да пайдалану үшін, пайдалы жұмыс 
түрлерімен айналысудың қаншалықты 
қажет екендігін түсіндіру. 
 
Орманшыға қажетті құралдармен 
таныстыру.  
 
Балаларға табиғат аясын  қалай таза 
ұстап, қоршаған ортаның тазалығын 
сақтау керектігін табиғат бұрышы 
арқылы тазартып тұруды тəжірибе 
жүзінде жүргізу. 
 
Əңгімелесу. «Орманшы қандай адам 
болу қажет?» 
 
 
Əліппе-дəптермен жұмыс.   
 
 
(Ө) Рефлексивтік бағалау. 
 
Ағашты бояйды.  
15. Орманшының еңбегі 
 
Сұрақ жауап арқылы 
орманшының еңбегі жайлы 
əңгіме, пікірталас жүргізіледі. 
Үлгі сұрақтар: Орманшы 
қандай адам болу қажет? 
Орманшыға қажетті еңбек 
құралдарын атаңдар. Олар 
оған не үшін қажет?  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Сурет салдыру.  
 
 
 
Пікірталас өткізу.  
 
 
 
Тапсырмаларды ретімен 
орындайды.  
 
 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: ағашты əртүрлі түспен 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Суреттер, слайдтар.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Суреттер.  

36 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0.2.2.2 Экологиялық тəуелділікті 
түсіндіру; адамның табиғатпен 
байланысын жəне өзара 
əрекетінанықтау 
 
(Ұ)ҰОҚ барысында жұмыс үшін 
қолайлы жағдай туғызу. «Табиғат» 
бейнеленген суреттер көрсету.  
 
(Ұ) Балалар сурет бойынша ҰОҚ 
тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ 
соңында қандай мақсатқа 
жететіндіктерін анықтайды.   
 
(Ұ)ҰОҚ барысында балалармен тиімді 
жұмыс жүргізу үшін ұжымдық 
ынтымақтастық қарым-қатынас 
орнату.  
 
бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– діңін қоңыр түспен бояу. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ 
түсіндіре алмаймын – 
жапырақтарын жасыл түспен 
бояу. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – жапырақтарын 
жасыл, діңін қоңыр түспен 
бояу.  
 
 
16. Біз табиғатты қорғаймыз
 
Рефлексия кезеңінде берілген 
мақсатқа оралып отыру. 
 
 
Табиғатты танып-білуге деген 
құштарлықтарын ояту, оны 
қорғауға деген сезімін ояту 
 
 
Балаларға табиғат адамзаттың 
өмір сүріп, еңбек етіп отырған 
ортасы екенін айтып өту, 
табиғатқа қамқорлық жасауға 
аялап қорғай білуге 
тəрбиелеу. Табиғаттың əрбір 
бөлшегі, адамзат баласы үшін 
асқан байлық, қазына екенін 
адам өмірінің қорғаушысы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Суреттер.  
 

37 
 
(Ұ)Балалар үлестірмелі 
материалдардан «табиғат» жəне 
«табиғатты қорғау», «табиғаттың 
пайдасы»деген сөздердің мəнін бөліп 
айтады.   
 
Педагог балалармен бірге табиғаттың 
бізге берер пайдасын,табиғатты 
қорғаудың маңыздылығын ұғындыру 
мақсатында əңгіме жүргізеді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптермен жұмыс жүргізу. 
 
(Ө)Рефлексивтік бағалау. 
 
 
денсаулықтың кепілі екенін 
балаларға ұғындыру. 
 
Қорытынды:  
–  Күнделікті ішіп жеген 
тамағымыз, үстіміздегі 
киіміміз, оқитын кітабымыз, 
жазатын қағазымыз, 
көлігіміз, ауырғанда 
пайдаланатын дəріміз, 
тыныс алар ауамыз, ішер 
суымыз, яғни осылардың бəрі 
– жомарт табиғаттың бізге 
тартқан сыйы. Сондықтан 
да біз оны аялап, қорғап 
жүруіміз керек. 
 
Əліппе-дəптердегі 
тапсырмадарды орындайды. 
 
Өз білімдерін суретті бояу 
арқылы бағалайды.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.  
 
 
 

38 
 
Қысқамерзімді жоспарлау 
 
ТАҚЫРЫБЫ: Бөлме өсімдіктерін  күту  
Мектеп/МҰ:  
Педагогтің аты-жөні: 
Сынып/топ: 
Қатысқандар саны:  
Болмағандар: 
ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты 
 
0.1.1.1 Табиғат бұрышындағы өсімдіктерге күтім жасау 
Болжамды нəтиже 
Барлық балалар істей алады: 
  «Бөлме өсімдіктер» деген ұғымды түсіндіре алады 
 
Көпшілік балалар істей алады: 
  Өсімдікке пайдалы іс-əрекеттерді атауды. 
 Өсімдікке  зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды атауды. 
Кейбір балалар істей алады: 
 Бөлме өсіміктерінің не үшін керек екенін айтып бере алады; 
 
Тілдік мақсат 
Дағдыларды дамыту.  
«4 бұрыштың стратегиясы (сыни тұрғыдан ойлауды дамыту)» технологиялық 
тəсілі шегінде болжамдар ұсыну. 
Болжамдар ұсыну үшін тіректер пайдалану. 
Табиғатқа пайдалы  іс-əрекеттер мензиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды 
салыстыру. 
Табиғатқа пайдалы  іс-əрекеттер мензиян келтіруі ықтимал жағдаяттардың 
маңыздылығы туралы əңгіме. 
 
Көптілділік: өсімдік – растения –plants 
 

39 
 
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: 
Бөлме өсімдіктері, пайдалы іс-əрекет, зиянды іс-əрекет; 
ағаш отырғызу, гүлге су құю. 
Ұйымдастырылған  оқу қызметінде диалог/хат үшін қолданылатын тіл: 
 
Талқылауға арналған сұрақтар. 
Бөлме өсімдіктеріне қандай күтім жасайсын? 
Өткен ұйымдастырылған  оқу қызметінде 
алған білім 
Табиғат туралы қарапайым түсініктер; табиғатты сақтап қалу, табиғаттың  
зиянды амалдар жасамауға жəне пайдалы іс-əрекеттерге  біршама тəуелділігі. 
Жоспар  
Жоспарланған уақыт 
Жоспарланған іс-əрекет 
Ресуртар 
I.  Дұрыс əсерлі көңіл күй орнату. 
 
0–2мин. 
 
 
II. Өмірлік тəжірибені 
маңыздандыру. Мақсатты болжам. 
 
3-5 мин 
(Ұ) Ұсынылатын мəтін (мысал ретінде) 
«Табиғат  – адам баласын дүниеге келтіріп, бойындағы бар 
махаббат мейірімін шұғылалы шуағын жүрегімізде ұялатқан 
ана». 
М.Жұмабаев
 
Өсімдіктер – тірі организмдер дүниесіндегі негізгі екі 
топтың бірі. Құрлықтың барлық жерінде өседі. Өсімдіктерді 
топтарға біріктіргенде олардың біріне-бірінің ұқсастықтары 
немесе айырмашылықтарын көрсететін белгілер 
пайдаланылады. Солар арқылы өсімдіктердің біріне –бірінің 
туыстық жақындықтарының деңгейі 
анықталады.Өсімдіктердің өмірі қоршаған ортамен, əсіресе 
топырақпен жəне климатпен тығыз байланыста болады. 
(Ұ)Педагог балаларға бүкіл топ ішінде жайылып 
қойылған суреттерді жинауды жəне онда бейнеленгендерді 
бір сөзбен атап берулерін сұрайды. (Өсімдіктер). Кейіннен 
ҰОҚ тақырыбы тұжырымдалады:  «Бөлме өсімдіктерін 
күту».Педагог балалардың бөлме өсімдіктерін күту жайында 
не білетінін анықтап, бүгінгі ҰОҚ-да не білгілері келетінін, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бөлме өсімдіктері 
бейнеленген суреттер. 
 
 
 
 
 
 

40 
 
неге үйренгілері келетінін сұрайды (Балалардың пікірлері 
тыңдалады). 
 
III. ҰОҚ тақырыбы бойынша жұмыс 
6 – 27 мин. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Ұ)«Əли мен Айя. Ағаш отырғызу» мультфильмінен үзінді 
көруді ұсыну.  
 
Өсімдіктер тіршілік иесі жəне пайдасы өте зор.  
Бөлме өсімдіктері бөлмеге сəн береді.Ауаны тазартып 
тұрады.  
Бөлмедегі өсімдіктерді күнделікті суарып, жапырақтарының 
шаңын сүртіп отыру қажет.Топырақтарын күрекшемен 
қопсытып, қураған жапырақтарын тазалап отыру керек. 
Кейбір гүлдер гүл атпайды,тек жапырақ қалпында əдемі 
болып тұрады.  
 

жүктеу/скачать 0,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: