Экология негіздері

12 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ережесі 
 
(Ұ)ҰОҚ барысында жұмыс үшін 
қолайлы жағдай туғызу. ҰОҚ-ға 
кіріспе ретінде мəтін не өлең 
жолдарын оқу. 
 
(Ұ)Балалар сурет бойынша ҰОҚ 
тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ 
соңында қандай мақсатқа 
жететіндіктерін анықтайды.   
 
(Ұ) Табиғатта өзін-өзі ұстай білу 
ережесі туралы суреттер көрсету 
арқылы əңгімелеу. 
Бақылау. Педагог балаларға 
табиғаттағы ережелерді өзін-өзі ұстай 
білу ережесін сақтамасақ не 
болатындығы туралы БОЛЖАМДАР 
ұсынуды сұрайды. (Қоқыстарды 
табиғат аясына лақтыра салу, 
ағаштарды кесу сияқты суреті бар 
карточка тақтаға ілінеді). Ағаштың 
суреті бар карточка тақтаға бекітіледі). 
Табиғатта өзін-өзі ұстай білу ережесін 
орындамасақ не болар еді? 
(болжамыңыз). Ал егер табиғаттағы 
өзін-өзі ұстай білу ережесін сақтай 
білсек  не болады?   
 
Табиғаттағы өзін-өзі ұстау 
ережелері: 
1.Қоқысты кез келген жерге тастама, 
арнайы қоқыс жəшігіне сал! 
3. Табиғатта өзін-өзі ұстай 
білу ережесі 
 
Мəтін не өлең жолдарын оқу.  
Балаларға, адамзат үшін 
табиғаттың маңыздылығын  
түсіндіру.  
 Адамның табиғатқа 
қамқорлықпен қарау 
керектігін түсіндіру. 
 
 
Балаларға түсінікті жəне 
қарапайым суреттерді 
қолдану.  
 
    Үлгі сұрақтар:   
  Адам табиғатта қандай 
ережелерді сақтау керек?   
  Табиғатты қорғау 
жолдары қандай?     
  Табиғаттың адам 
өміріндегі маңызы қандай?      
  Табиғатқа қамқорлық 
дегенді    
қалай түсінесіңдер?  
Қорытынды жасай отырып: 
балалар мына түсініктерді 
ұғынуы  қажет:  
Табиғаттың адам өміріндегі 
маңызы зор. Адамның 
табиғатсыз өмір сүруі мүмкін 
емес. Сондықтан табиғатты 
аялай білу керек. 
 
Əліппе-дəптер. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

13 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.Ағаштарды кеспе, бұтағын 
сындырма! 
3.Жануарларға зиян келтірме, 
қамқорлық жаса! 
4.Құстарды өлтірме, ұя жасап 
қамқорлық көрсет! 
5.Өсімдіктерді (шөптер, гүлдер) 
жұлма! 
6.Суды ластама, керісінше 
қоқыстардан тазарт! 
6.Табиғат аясында жерге түкірме! 
7.Табиғатқа қиянат жасама! Табиғатқа 
шынайы қамқорлық жасай біл! 
 
Өзіндік жұмыс:«Сен қандай ереже 
ұсынар ең? 
 
Тəжірибелік жұмыс іс-əрекеті 
«Жарамсыз заттан жарамды зат 
жасау». Қоқыстарды табиғат аясына 
лақтырмай керісінше жарамды затқа 
айналдыру.  
Сүт, шырын қорапшаларынан арнайы 
қобдиша əзірлеу. 
 
 
(Ұ, Ж)Əліппе-дəптердегі 
тапсырмаларды орындату.  
(Ө)Рефлексивтік бағалау. 
 
 
 
 
 
Табиғатқа қамқорлық – 
табиғатты зиянды заттардан 
қорғап, оны сақтап қалу. 
Пайдалы іс-əрекет –  
нəтижесінде жақсы 
көрсеткіштер болатын іс-
əрекет.  
Зиян келтіретін амалдар – 
өзінен кейін жамандық қана 
қалдыратын амалдар.   
 
Ережерлерді суреттер көрсету 
арқылы түсінді. 
 
Балалар жеке немесе топ 
болып жұмыс істейді.Өзіндік 
ережелерін ұсыну. 
Балаларға қорытынды жасауға 
көмектесу.  
 
Балаларға жарамсыз заттардан 
жарамды зат жасауға үйрету. 
 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: жапырақтарды əртүрлі 
түспен бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– қоңыр. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ 
түсіндіре алмаймын – сары. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – жасыл.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қорапшалар, 
қайшы, желім. 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.  
 
 
 
 
 
 

14 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.2 Жануарларға 
қамқорлық жасау 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0.1.2.1.Табиғат бұрышындағы 
жануарларға күтім жасау 
 
(Ұ)ҰОҚ-ға қолайлы жағдай 
орнатыңыз. 
 
(Ұ)Жануарлар туралы жұмбақтар 
шешкізу.  
 
(Ұ)Жұмбақтардың жауап-суреттерін 
көрсету. Бұл жануарлардың  қандай 
ұқсастықтары мен айырмашылықтары 
бар? Жануарларға қалай күтім 
жасаймыз?  
 
(Ұ, ОТ)Сұрақтарды қоя отырып, 
балалардың  табиғат бұрышындағы 
жануарлар туралы  қандай білімдері 
бар екенін тексеру. 
Жануарлар күтімінде қандай 
ерекшеліктер бар? Жануарлардың 
қайсысы қандай тамақ түрімен 
тамақтанатынын білесіңдер ме? 
Олардың тіршілік ету ортасы қандай? 
 
 Тəжірибе жасау: 
 
1-тəжірибе: «Жануарлар күтіміне 
қажетті жағдайлар».  Бір жануарға 
бақылау жүргізу. 
Оның ауасыз,сусыз, қорексіз 
тіршілік ете алмайтынын дəлелдеу. 
 
 
4. Табиғат бұрышындағы 
жануарларға қамқорлық 
 
Осы ҰОҚ-ның  тақырыбын 
балалардың өздеріне тапқызу 
қажет.  
 
Балалардың білімдеріне 
сүйеніңіз. 
 
Балалар бір-біріне сұрақтар 
қояды, қиналған сəтте бір-
біріне көмектеседі. Табиғат 
бұрышындағы жануарлар 
күтімі туралы əңгімелеп 
береді. 
 
Неліктен жануарларға əртүрлі 
қорек, əртүрлі орта қажет 
екендігі түсіндіріледі. 
 
 
 
 
 
Жануарлар –  жүруге жəне 
сезінуге бейім тіршілік иесі. 
 
Жануарлардың тіршілік 
ортасы – тіршілік етуіне 
қолайлы жағдайлар бар мекен. 
Жануарларға қажетті  үш 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Табиғат бұрышы.  
 
 

15 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-тəжірибе: «Əртүрлі жағдайдағы 
жануарлар  тіршілігін бақылау».  
Мысалы, балық пен тотықұс тіршілігін 
бақылату. 
 
(Т, ОТ)«Жануарлар əлемі» ойыны.Көп 
карточкалардың ішінен бір жануардың 
суреті бар карточканы алып, сызба 
бойынша өсімдіктің бөліктерін 
олардың қызметін  сипаттайды. 
 
(Ұ, Ж)Табиғат бұрышындағы 
жануарлар тіршілігі үшін қажетті 
жағдайларды атап беріңдер? 
Жануарлардың  бір-бірінен ерекшелігі 
неде? Олар қандай жағдайларда өмір 
сүре алмайды? 
 
(Ұ, Ө) Əліппе-дəптермен жұмыс. 
Тапырмаларды ретімен орындату.  
 
(Ұ)Сергіту сəті. 
 
(Ұ)Жануарлардың адам өміріне 
пайдасын суреттер арқылы көрсету 
əңгімелеп беру. 
Сипаттамалары белгіленген 
өсімдіктердің аттарын атай білу 
іскерліктері.  
 
Рефрексивтік бағалау 
 
 
тіршілік ету ортасы бар: су, 
құрлық, топырақ. 
 
Табиғат бұрышындағы бір 
жануарды таңдап, мұқият 
қарап, өзгерістерін бақылату. 
 
 
 
Маусымдық өзгерістер 
жануарлардың  тіршілігіне 
қалай əсер ететінін айтады.  
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптермен жұмыс 
жүргізіледі.  
 
 
Дəптермен жұмыстан кейін 
балалардан өздерінің ҰОҚ-
дағы іс-əрекеттерін бағалауды 
сұраңыз.  
 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: аквариумды əртүрлі 
түспен бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– қоңыр. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ 
түсіндіре алмаймын – көк. 
 
Табиғат бұрышы.  
 
 
 
 
 
 
 
Карточкалар.  
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер.  
 
 
 
 

16 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0.1.2.1.Табиғат бұрышындағы 
жануарларға күтім жасау 
 
(Ұ)ҰОҚ-ға қолайлы жағдай 
орнатыңыз. 
 
(Ұ) Балықтар туралы жұмбақтар 
шешкізу.  
 
(Ұ)Жұмбақтардың жауап-суреттерін 
көрсету. Бұл балықтардың  қандай 
ұқсастықтары мен айырмашылықтары 
бар? Балықтарға  қалай күтім 
жасаймыз?  
 
(Ұ, ОТ) Балалардың  табиғат 
бұрышындағы жануарлар туралы  
қандай білімдері бар екенін тексеру. 
Балықтар  күтімінде қандай 
ерекшеліктер бар? Балықтар  немен 
тамақтанатынын білесіңдер ме? 
Олардың тіршілік ету ортасы қандай? 
 
 Тəжірибе жасау: 
 
1-тəжірибе: « Балықтар  күтіміне 
қажетті жағдайлар».  Аквариумдегі 
балықтарға  бақылау жүргізу. Олардың 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – жасыл.  
 
 
 
5. Балықты қалай күтуге  
болады ? 
 
Осы ҰОҚ-ның  тақырыбын 
балалардың өздеріне тапқызу 
қажет.  
 
 
 
Балалардың білімдеріне 
сүйеніңіз. 
 
 
 
Балалар бір-біріне сұрақтар 
қояды, қиналған сəтте бір-
біріне көмектеседі. Табиғат 
бұрышындағы жануарлар 
күтімі туралы əңгімелеп 
береді. 
 
Неліктен жануарларға əртүрлі 
қорек, əртүрлі орта қажет 
екендігі түсіндіріледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жануарлардың 
суреттері. 
 
 
 
 
«Жануарлар  əлемі» 
бейнетаспасы. 
 
 
 
 
 
 
Əртүрлі жануарлар 
суреттері 
 
 
 
 
 
 
 
 

17 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
қалай қоректенгенін, түр-түсін, 
көлемін бақылату. 
 
 
2-тəжірибе: «Əртүрлі жағдайдағы 
жануарлар  тіршілігін бақылау».  
Мысалы, балық пен тотықұс тіршілігін 
бақылату. 
 
 
 
(Ұ, Ж) Балықтар  тіршілігі үшін 
қажетті жағдайларды атап беріңдер? 
Жануарлардың  бір-бірінен ерекшелігі 
неде? Олар қандай жағдайларда өмір 
суре алмайды? 
 
 
 
Əліппе-дəптермен жұмыс. 
 
(Ұ)Сергіту сəті. 
Адамдардың балықтар тіршілігіне, 
өсуіне қандай əсері бар екенін  
болжамдап айту. 
 
(Ұ) Балықтардың пайдасын суреттер 
арқылы көрсету əңгімелеп беру. 
Əліппе-дəптермен жұмыс жүргізіледі.  
 
 
 
 
 
Балықтар – судағы тіршілікке 
бейімделген жануарлар. 
Балықтар тұзды немесе тұщы 
суларда тіршілік ете алады. 
 
Балықты кез келген жерден 
аулауға болмайды жəне кез 
келген адам балықты аулай 
алмайды оған əдейі рұқсат 
қағазын алу керек. Тек қана 
бекіре емес балық түрлері өте 
көп. Мысалы: шортан, жайын, 
көксерке, алабұға, дельфин, 
кит. Аквариум балықтары 
кішкентай болады.  
Табиғат бұрышындағы 
балықты  таңдап, мұқият 
қарап, өзгерістерін бақылату. 
 
 
 
Дəптермен жұмыстан кейін 
балалардан өздерінің ҰОҚ-
дағы іс-əрекеттерін бағалауды 
сұраңыз. 
 
Балаларға ҰОҚ-да өз 
жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: аквариумды əртүрлі 
түспен бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім 
– қоңыр. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ 
түсіндіре алмаймын – көк. 
 
 
 
 
 
Тақырып бойынша 
сурет. 
 
 
Əртүрлі балық 
түрлерінің 
суреттері. 
 
 
 
 
 
Балықтар туралы 
бейнетаспа. 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер. 
 
 
 
 
 
 
 

18 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0.1.2.2.Қазақстанның қорықтарын атау 
 
(Ұ)ҰОҚ барысында жұмыс үшін 
қолайлы жағдай туғызу.  
Қорық дегеннің не екенін түсіндіру. 
Қазақстан қорықтарын атау. 
 
 
(Ұ)Педагог балалардың білімдерін 
белсендіреді.  Мақсатты тұжырымдау. 
Балалар үлестірмелі материалдарды 
қолданып, «қорық», «қорықшы» деген 
ұғымдарға көңіл бөледі.   
 
(Ұ)Сұрақтар қойылады: Қорықтар 
туралы естігендерің бар ма? Неге оны 
біз оқып, білуіміз керек? Қорықтарды 
білудің маңыздылығы неде? т.б. 
 
 
 
(Ұ)«Қорық» деген сөздің мағынасын 
түсіндіру.  
 
1.  Қорықтың қажеттілігі неде деп 
ойлайсыңдар? 
2.  Қазақстанда қандай қорықтар бар? 
3.  Сенің өлкеңде қандай қорық бар?  
Осы сұрақтарға  жауап іздеу.  
 
 
3-деңгей – бəрін түсіндім, 
басқаларға да түсіндіріп бере 
аламын – жасыл.  
 
6. Қазақстанның 
қорықтары 
 
Рефлексия кезеңінде берілген 
мақсатқа оралып отыру.  
Балаларға қорықтар туралы 
түсінік беру, оның 
маңыздылығын ұғындыру.  
 
Балаларға қорықтардың 
маңыздылығын түсіндіру.  
Баланың бойында 
байқағыштық қасиеттерді 
қалыптастыруға көмектесу.  
  Қорықтар ұғымын тез əрі 
түсініктірек байқай білу 
іскерлігі; 
  Сұрақ қоя білу іскерлігі;  
  Үйренген ақпараттың  
қорытындысын жеткізе білу 
іскерлігі; 
  Байқағанын 
шығармашылықпен жеткізе 
білу шеберлігі. 
Үлгі сұрақтар:  
  Қорық дегеніміз не?  
  Ол бізге не үшін қажет?  
    Жануарлар мен өсімдіктерді 
танып-білуге деген 
құштарлықтарын ояту, 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қазақстанның 
қорықтары 
бейнеленген 
суреттер. 

19 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 0,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: