«назарбаев зияткерлік мектептері» дббұ «білім беру бағдарламалары орталығЫ» филиалы

қарастыру, 
тоқыма 
материалынан 
дайындалған  ас-үй  жабдықтарын  атап  шығу 
(дастархан,  раннерлер,  майлық,  орамалдар, 
алжапқыштар,  ұстағыштар,  жылытқылар, 
асхана  құралдарына  немесе  орындықтарына 
арналған қапшықтар, перделер). 
 
Сабақтың ортасы 
10 мин.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5 мин.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Т)  «Алжапқыш»,  «ұстағыш»,  «майлық», 
«жылытқы»  ас-үй  жабдықтары  суреттері 
немесе  атаулары  бар  пазлдарды  жинап 
оқушылар топтарға бірігеді. 
Әрбір  топ  бұйымның  қолданылуы  мен 
түрлері, 
бұйымның 
коонтрукциясы, 
пайдаланылған  материалдар,  декорациялау 
тәсілдері 
туралы 
постер 
дайындап, 
таныстырады.  
 
(С)  Оқушылармен  тігін  бұйымын  құру 
жоспарын  талқылау,  оны  құру  барысында 
олар 
қандай 
мамандықтармен 
таныс 
болатындығы жөнінде айтып беріңіз.  
 
Талқылауға арнлаған сұрақтар:  
-  Киімнің  жаңа  моделін  құрастыру 
неден басталады? 
-  Бұл жұмысты кім орындайды? 
-  Киімнің  конструкциясын  кім  және 
қалай ойластырады? 
-  Бұйымды кім және қалай тігеді? 
 
(МК)  Алдымен  киімді  ойлап  табады,  содан 
соң  қағазға  болашақ  үлгіні  салады  (эскиз 
орындайды),  силуэтті  (кескін),  бұйымның 
ұзындығы 
мен 
енін, 
бөлшектердің 
пропорцияларын  (сәйкестік)  анықтайды.  Бұл 
жұмысты суретші – сәнгер орындайды. 
Содан 
соң 
эскиз 
бойынша 
сызбаны 
құрастыру  керек  (конструкция  дайындау) 
және  лекалалар  қиып  алу  (үлгілер  –  өңдеуге 
қосымшаларды  есепке  ала  отырып,  қажетті 
өлшемдегі қағаздан қиылған сызбалар). 
Бұл жұмысты конструктор орындайды.  
Содан соң бұйымды тігу бірізділігін орындау 
кезектілігін 
анықтау 
керек. 
Демек, 
технологияны технологтар дайындайды. 
Бұйымды  матадан  киім  пішуші  қияды,  ал 
бұйымды тігіншілер тігеді.   
Әр  түрлі  конструкциядағы  аджапқыштар 
(тұтас 
пішінді 
кеудешемен, 
қиылған 
кеудешемен) мен басқа да ас-үй жабдықтары 
иллюстрацияларын 
немесе 
үлгілерін 
Қағаз, 
түрлі 
түсті 
қарындаштар, 
өшіргіш, 
фломастерлер және т.б. 
https://burdastyle.ru/master-
klassy/aksessuary/kak-
sshit-detskiy-fartuk-iz-
polotentsa_12534/ 
 
https://burdastyle.ru/master-
klassy/aksessuary/originaln
yy-fartuk-s-zapakhom-
svoimi-rukami_12653/
 
 

20 мин.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
демонстрациялау.  
(Т) Практикалық жұмыс  
«Сән үйі». Іскерлік ойыны 
Оқушылар  тігу  үшін  бұйым  түрін  таңдайды, 
суретші  –  сәнгер  тобына  бірігеді,  атақты 
әлемдік 
және 
немесе 
қазақстандық 
сәнгерлердің 
аты-жөндерін 
пайдаланып 
топтың атауын ойластырады. 
Топ  қатысушылары  өздерінің  идеяларын 
ұсынады, идеялары талқыланып, қосымшалар 
енгізіледі.  Әрбір  оқушы  өз  ұйымының 
эскизін  орындайды,  түстер  мен  бөлшектерді 
таңдайды. Эскизді топ атауын белгілеп ортақ 
постерге орнатады. 
 
Тапсырмаға арналған дискрипторлар:  
-  Шығармашылық 
жұмысының 
объектісін негіздейді; 
-  Нобайды түсте орындайды; 
-  Композиция 
заңдылықтарын 
сақтайды; 
-  Бөлшектердің атауларын көрсетеді.  
 
2 сабақ 
Сабақтың ортасы  
5 мин. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10 мин. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30 мин. 
(С)  Оқушылар  тақта  алдында  бір  үлгідегі 
алжапқышты өлшейді: бір алжапқыш жақсы, 
басқасы – кішкентай, үшінші – үлкен. 
Талқылауға арналған сұрақтар: 
-  қай алжапқыш дәлме дәл?  
-  бір  үлгідегі  алжапқыштар  неліктен 
әртүрлі адамдарда үштүрлі үлгіде?  
-  адам  мүсінініне  киім  дұрыс  келіп, 
ыңғайлы болуы үшін не істеу керек? 
Киімді белгілі бір өлшем бойынша тігу керек. 
Ол  үшін  адамды  өлшеу  қажет  деген 
қорытындыға келу. 
 
(МК) 
Мүсінді 
өлшеу 
тәсілдері 
мен 
ережелерін 
демонстрациялап 
түсіндіру, 
өлшемдер  жазбасы  Ст,  Сб,  Ұк  (кеудеше 
ұзындығы),  Ұб  (Ұаб  –  алжапқыштың 
астыңғы бөлігінің ұзындығы). 
 
Тақтада  екі  оқушының  айналымдар  мен 
ұзындық 
өлшемдерді 
алу 
бойынша 
жаттығулар  орындау,  үшінші  оқушы 
тақтада өлшем бірліктерін жазады.   
 
(Ж) Практикалық жұмыс.  
Киім  өлшемдерін  алу.  Ол  үшін  екі  оқушы 
Сантиметрлік  таспа,  бір 
шетінде  ілгегі  бар  және 
басқа 
шетінде 
бел 
сызығын 
бекіту 
үшін 
бірнеше  ілмектері  бар 
жіңішке таспа   
 

жұпта жұмыс істейді. Бір оқушы – тапсырыс 
беруші,  нәтижелерді  өлшеп,  жазушы  –  киім 
пішуші. 
Оқушылар  дәптерлеріне  келесідей  кесте 
дайындайды. 
 
Тапсырыс 
беруші_________ 
Киім 
пішуші 
_______ 
Өлшем 
атауы 
Шартты 
белгілен
уі 
Өлшем бірлігі, см 
өзіне 
Типтік 
мүсінге 
 
 
 
 
 
Өлшенетін  оқушы,  демек,  тапсырыс  беруші 
беліне  киім  пішуші  таспаны  бекітеді. 
Өлшемді  алып,  оны    тапсырыс  беруші 
кестесіне толтырады. 
Содан  соң  оқушылар  рөлдерімен  ауысады, 
тапсырыс беруші киім пішуші болады. 
Өлшем  алу  үдерісінде  мұғалім  өлшеу 
нәтижелерін 
тексеріп, 
қосымша 
түсініктемелер береді. 
 
Сабақтың соңы 
5 мин. 
Рефлексия. «Бағдаршам». 
«Бағдаршам»  арқылы  сабақтағы  өзіңіздің 
қызметінізді  бағалаңыз  (жасыл  –  барлығы 
түсінікті, сары – қиыншылықтар бар, қызыл – 
түсініксіз  нәрсе  көп.  Берілген  түстес 
карточкалар  оқушыларға  сабақ  басталмай 
жатып беріледі.  
 
Үй  тапсырмасы:  алжапқыштың  сызбасын 
құру  үшін  миллиметрлік  қағаз  немесе    басқа 
қағаз, тігінші сызғышын (М 1:4)алып келу.   
 
Үлестірмелі материал 
Саралау – оқушыларға 
қалай көбірек қолдау 
көрсетуді жоспарлайсыз? 
Қабілетті жоғары  қандай 
міндет қоюды жоспарлап 
отырсыз? 
Бағалау - 
оқушылардың 
материалды меңгеру 
деңгейін қалай 
тексеруді 
жоспарлайсыз? 
(смайликтер, тағы 
басқа) 
Денсаулық және қауіпсіздік 
техникасының сақталуы 
Дифференциация 
шығармашылық жұмысқа 
арналған эскизді таңдау 
барысында көрініс табады 
Өзін-өзі бағалау, бірін-
бірі бағалау және 
мұғалімнің бағалауы  
Көркем еңбек кабинетіндегі 
жалпылама қауіпсіздік ережелері.  
 
 
 
 
 

 
САБАҚ ЖОСПАРЫ 9-10 
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:  
«Дизайн және технология» 
Мектеп:  
Күні:  
Мұғалімнің аты-жөні:  
Сынып: 6 
Қатысқандар саны: 
Қатыспағандар саны: 
 
 
Сабақ тақырыбы: 
Алжапқышты моделдеу. Үлгіні дайындау. Материалды 
таңдау және дайындау. 
Осы сабақта 
қолжеткізілетін оқу 
мақсаттары (оқу 
бағдарламасына сілтеме) 
6.1.5.2 Шығармашылық идеяларын іске асыру үшін нобайлар, 
техникалық суреттер мен сызбалар  орындау; 
6.1.4.2 Материалдық шығынды анықтау (сандық көрсеткіштер) 
Сабақ мақсаттары 
•  Алжапқыш нобайын орындау. 
•  Алжапқышты модельдеу арқылы оның үлгісін жасау. 
•  Алжапқышты дайындауға материалдар таңдап, 
шығындарын есептеу.  
 
Бағалау критерийлері 
 
•  Алжапқыш нобайын құру үшін қосымшалар мөлшерін 
анықтайды. 
•  Эскизге сәйкес нобайға өзгертулер енгізеді. 
•  Алжапқышты модельдеуде бөлшектердің, өңдеудің  
формаларын, түстерді үйлестіреді.   
•  Үлгілерді дайындайды, жазуларды, бойлық жіптің бағытын 
белгілейді. 
 
Тілдік мақсаттар 
 
Бұйымға таңдаған материалдарды түсіндіреді, модельдеудің 
үдерісін суреттейді.  
Пән лексикасы,  терминология  және диалог/жазу үшін 
қажетті сөз тіркестері: 
-  қосымшалар, есептеу формуласы, кеудеше, алжапқыштың 
астыңғы бөлігі, белбеу, модель, үлгі. 
-  Қосымшалар белгіленеді … 
-  Нобайды құру үшін .... өлшемдерді пайдаланады. 
-  Үлгілерге келесі жазуларды жазады ... 
  
Құндылықтарды  
дарыту 
Еңбек және шығармашылық 
Пән аралық байланыс 
-   
Бастапқы білім 
Сызба құралдарын пайдалана отырып геометриялық пішіндерді 
құру, лекало, үлгілерді пайдалану.  
 
Сабақ барысы 
 
Сабақтың 
жоспарланған 
кезеңдері 
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет 
 
Ресурстар 

1 сабақ 
Сабақтың басы 
5 мин. 
(МК)  Оқушыларды  сабақ  мақсаты  мен  бағалау 
критерийлерімен таныстыру.  
(Т)  Оқушылар  алжапқыш  модельдерін  нобаймен 
салыстырады. 
Сұрақтарды 
дәлелдейді: 
бөлшектердің  атауы  мен  саны,  бөлшектердің 
өлшемдері мен формалары және т.б. 
Алжапқыш  модельдері 
мен 
олардың 
нобайларының 
иллюстрациялары. 
 
Сабақтың 
ортасы 
10 мин. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30 мин. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(МК/С)  Алжапқышты  құрастырудың  реттілігін 
түсіндіріңіз.   
Нобайды  құру  үшін  бастапқы  деректерді  анықтау: 
типтік  мүсін  үшін  өлшемдер,  еркін  қоным  үшін 
қосымшалар Қм. 
Алжапқыш 
нобайын 
құрудың 
кезеңдерін 
демонстрациялау. 
Құрастыру  нобай  торларынан  басталады,  демек, 
бұйымның өлшемін анықтайтын көлденең және тік 
сызықтардың қиылысынан басталады.   
Бөлшектердің  контурын  белгілейтін  сызықтарды 
торларды  құру  сызықтарынан  2  ...3  есе  жуанырақ 
белгілейді. 
Нүкте  мен  қиықтарды  белгілеу  үшін  бас 
әріптерді  қолданады,  бірінші  әріптер  адам 
мүсінінің көлденең сызықтарының атауы (бел  – Б, 
мықын  –  М)  және  бөлшектердің  бұйымда 
орналасуы (үстіңгі – Ү, астыңғы – А). Әріптер бір 
өлшемде,  бір  деңгейде  болуы  тиіс  және 
қарындашпен көрсетіледі. 
 
(Ө) Практикалық жұмыс  
Нұсқа 1.   
Оқушылар М 1:4 нұсқаулық картаны пайдаланып 
типтік  мүсінге  алжапқыш  нобайын  орындайды 
(Қажет  болған  жағдайда  жұмысты  жаппай  немесе 
кезекпен тақтада орындайды). 
Жұппен  жұмыс:  орындалған  нобайға  калькада 
орындалған  дайын  нобайды  қойып  алжапқыш 
нобайын 
экспресс-тексеріс. 
Құрастырудағы 
дәлсіздіктерді анықтау, оларды түзету. 
Нұсқа 2.  
Алжапқыш  сызбасын  құруда  оқушылар  М  1:1 
масштабында 
өздерінің 
деректері 
бойынша 
нұсқаулық картасын пайдаланып орындайды.   
Нұсқа 3.  
Оқушылар  ас-үй  жабдықтарының  нобайларын 
орындайды.  
Құрастырудың  дұрыстығын  ТББ  (техникалық 
бақылау  бөлімі)  оқушы  –  бақылаушы  немесе 
мұғалім тексереді. 
Тапсырмаға арналған дискрипторлар: 
-  Формулаларды  қолдана  отырып,  есепті 
http://allgosts.ru/61/020/go
st_17916-86 
МЕМСТ 17916-86 типтік 
қыздар мүсіндері. Киімді 
жобалау үшін өлшемдік 
көрсеткіштер   
 
https://zhannet.jimdo.com/
учащимся/обслуживающ
ий-
труд/конструирование-и-
моделирование/
 
 
«Алжапқыштың 
нобайын құрастыру» 
нұсқаулық картасы  
калька немесе түссіз 
үлдірге экспресс-
тексеріс үшін М 1:4 
типтік мүсінге нобайы. 
 
Алжапқыш 
нобайын 
құрастыру 
үшін 
миллиметрлік 
қағаз 
немесе 
басқа 
қағаз, 
альбом, 
пішуші 
сызғышы 
(М 
1:4), 
үшбұрышты  сызғыш,  әр 
түрлі 
жуандықтағы 
графиттен 
жасалған 
қарындаш, өшіргіш.
 

дұрыс жүргізеді.  
-  Кесінді 
құрылымдарының 
өлшемдерін 
нақтылайды; 
-  Сызбада сызықтардың түрлерін ескереді; 
-  Нүктелер 
мен 
сызбалардың 
шартты 
белгілерді қолданады; 
-  Бөлшектер  контурларының  параметрлерін 
анықтайды.  
Рефлексия. 
Қай  жұмысты  орындау  жеңіл  және  қайсысы 
кұрделі болды? 
2 сабақ 
Сабақтың 
ортасы  
5 мин. 
(Т) 
Оқушылар 
әр 
түрлі 
конструкциядағы 
алжапқыш  үлгілерін  пазлдарға  жинап  топқа 
бірігеді. 
Талқылауға арналған сұрақтар:  
- алжапқыш үлгісінде неше бөлшек бар? 
- бөлшектер формалары қалай үйлеседі?  
- үлгілерде қандай жазбаларды қолданады? 
-  үлгіде  бөлшектің  ортаңғы  сызығы  қалай 
белгіленген? 
- қалтаның орналасу орны қалай белгіленген?  
- бойлық жіптің бағыты қалай белгіленген? 
-  алжапқыш  бөлшектерін  біріктіру  үшін  бақылау 
белгілері қалай көрсетілген? 
- 
бөлшектердің  шеткі  бөліктеріне  қандай 
қосымшалар белгіленген? 
Үлгілерде 
өңдеуге 
қосымшалар 
мөлшерін 
белгілейді  деген  қорытындыға  келеді  (астыңғы 
бөлікті өңдеу және т.б.). Лекаланы қосымшаларды 
ескере  отырып,  картон  қағазы  немесе  қатты 
қағаздан қияды.  
 
Қиылған,  тұтас  пішілген 
кеудешесі бар, кеудешесі 
жоқ 
әр 
бөліктерге 
қиылған үлгілер. 
Сабақтың 
ортасы  
20 мин.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Т/Ө) Практикалық жұмыс  
 «Сән үйі» іскерлік ойыны (жалғасы) 
Танымал 
әлемдік 
немесе 
қазақстандық 
модельерлер  аттары  бар  топтар  конструктор 
жұмысын орындайды. 
Нұсқа 1.  
М  1:4  эскиздеріне  сәйкес  өздері  орындаған 
нобайларға  фасондық  сызықтарды  түсіреді  – 
алжапқыштың,  қалталардың  және  т.б.  астыңғы 
бөліктерін 
өзгертеді. 
Кальканың 
көмегімен 
өзгертілген  нобайды  түрлі  түсті  қағазға  бейнелеп, 
қиып, альбомға жапсырады. 
Нұсқа 2.   
Оқушылар  алжапқыш  нобайына  М  1:1  өздерінің 
өлшемдері 
бойынша 
фасондық 
сызықтарды 
эскизге сәйкес жүргізеді. 
Нұсқа 3.   
Түрлі түсті қағаз, калька, 
қайшы, альбом, пішуші 
сызғышы (М 1:4), 
үшбұрышты сызғыш, 
графиттен жасалған 
қарындаш, түрлі түсті 
қарындаштар, желім, 
өшіргіш. 
Алжапқыштар үлгілерін 
матаға салу сызбасы М 
1:4. 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10 мин. 
Оқушылар  ас-үй  жабдықтары  нобайына  сәндік 
сызықтарды жүргізеді. 
Сән  үйінің  сарапшылар  кеңесі  құрамындағы    әр 
топтан бір оқушы және мұғалім оқушыларға қиюға 
рұқсат  беру  демек,  үлгіні  құрастыруға  шешімін 
қабылдайды. 
Оқушылар  үлгілерді  безендіріп,  жазбаларды, 
сызықтарды  түсіндіреді,  өңдеуге  қосымшалар 
өлшемін белгілейді. 
Сән  үйінің  сарапшылар  кеңесі  үлгілерді  қиюға 
дайындық шешімін қабылдайды. 
(Ж/Ө) Практикалық жұмыс  
Оқушылар  М  1:4  бүгіп,  айналдырып  орналасқан 
матадағы 
алжапқыш 
үлгілерінің 
орналасу 
сызбасын қарастырады.  
Белгілі  бір  ендіктегі  (мысалы,  140  см)  қандай 
бөлшектер  симметриялы  (алжапқыштың  астыңғы 
бөлігі,  кеудеше,  белбеу)  және  жұпты  (қалталар, 
аспа  баулар)  болатынын  ескере  отырып,  матаның 
болжамдық 
шығындалуын 
анықтайды. 
Топ 
қатысушыларымен 
есептеу 
нәтижелерімен 
алмасып, талқылайды.   
Сабақтың соңы 
5 мин.  
(С) 
Оқушыларға 
дайын  киім 
үлгілерін 
көрсетуді  ұсыныңыз.  Материал  шығынын 
есептеп, дайын бұйымды талқылау қажет.  
Рефлексия.  
Оқушылар рефлексиялық сөздің басын таңдап  
шеңбер бойынша бір сөйлеммен ойларын айтады: 
- бүгін мен… білдім 
- …қызық болды 
- … күрделі болды 
- мен ... тапсырмалар орындадым  
- мен ... түсіндім  
- енді мен ... істей аламын  
- мен ... үйрендім  
- менің қолымнан ... келді  
- мен ... жасай алдым  
- мен … жасап көремін 
- мені…таңқалдырды 
- мен…жасағым келеді 
 
Үй тапсырмасы: алжапқышты пішу үшін материал 
алып келу. 
 
 
Саралау – оқушыларға 
қалай көбірек қолдау 
көрсетуді жоспарлайсыз? 
Қабілетті жоғары  қандай 
міндет қоюды жоспарлап 
отырсыз? 
Бағалау - 
оқушылардың 
материалды меңгеру 
деңгейін қалай 
тексеруді 
жоспарлайсыз? 
(смайликтер, тағы 
Денсаулық және қауіпсіздік 
техникасының сақталуы 

басқа) 
Дифференциация 
шығармашылық жұмысқа 
арналған бұйым таңдауда 
және оның сызбасын 
жасауда жүргізіледі.  
Өзін-өзі бағалау, бірін-
бірі бағалау және 
мұғалімнің бағалауы  
Көркем еңбек кабинетіндегі 
жалпылама қауіпсіздік ережелері.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

САБАҚ ЖОСПАРЫ 11-12 
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:  
«Дизайн және технология» 
Мектеп:  
Күні:  
Мұғалімнің аты-жөні:  
Сынып: 6 
Қатысқандар саны: 
Қатыспағандар саны: 
 
 
Сабақ тақырыбы: 
Жұмысты орындау бірізділігі.  
Бөлшектерді пішу. 
Осы сабақта 
қолжеткізілетін оқу 
мақсаттары (оқу 
бағдарламасына сілтеме) 
6.2.2.1  Тігін  машинасын  қалыпты  күйге  келтіруді  білу  және 
орындау;  
6.2.3.1 Тігін машинасы және қол құралдарымен қайып тігу, сырып 
тігу тігіс түрлерін қолдана  отырып, тоқыма материалдарын пішу 
және өңдеу. 
Сабақ мақсаттары 
•  Алжапқыштың  немесе  ас-үй  жабдықтарын  орындаудың 
технологиялық бірізділігін құрастыру. 
•  Алжапқыш немесе ас-үй жабдықтар бөлшектерін пішу. 
Бағалау критерийлері 
 
•  Алжапқыш немесе ас-үй жабдықтарын жасаудың реттілігін 
анықтайды. 
•  Пішуге арналған материалдарды дайындайды. 
•  Матаға бөлшек үлгілерін тиімді орналастырады.  
•  Бөлшектерді  өңдеуге  қосымшасын  қалдырып  бормен 
сызады. 
•  Бұйымның барлық бөлшектерін бор сызықтарымен қияды.  
 

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: