eMip  суру i индивидгщ алеумегпк  eiwip

ПРАКТИКАЛЫК; САБАКТАРДЫЦ  ГАКЫРЫПТАРЫ  МЕН 
СУРАКТАРЫ  Ж Э НЕОЛАРРА  ДАЙЫНДЬЩКА  АРНАЛРАН
м е т о д и к а л ы к
 НУСКАУЛАР
Философия  пэншен  практи калы к  сабактардыц  максаты  -   лек­
ция  сабактарында  алынган  бшмд1  бекггу,  философияныц тутщ ц   мэсе- 
лелер1 мен  тарихи  дамуыныц Heri3ri кезецдершщ ерекшел1ктерш твор- 
честволык игеру, студенттердщ ойлау жэне оз ойын ауызша жетюзе б1лу 
кабшетш  дамыту.
Философия  пэншен  практикальщ-семинар  сабактары студент жумы- 
сыньщ ец  басты  кэрсеткштершщ 6ipi  болып  саналады,  сондыктан  сту- 
денттен мукият дайындык, ыждагаттылык, жэне улкен жауапкершшк та- 
лап етщедй Практикальщ сабактардыц такырыптары мен сурактары, дай- 
ындыкка кажето окулыктар мен тупнускалар Ti3iMi философияныц  ОЭК- 
не  KipeTiH силлабустан табуга болады.
Студент ep6ip сурак мазмунын толык, жан-жакты ашуга, терец угынуга 
умтылуы THic.  Бул максатка жету ушш окулыктар мен Интернет матери- 
алдарын  колданумен  шектелмей, элемдж философиялык ой  екищершщ 
ецбектер!мен танысып, талдай бшу  кажет.
Студент  талкыланып  отырган  сурактьщ  мазмуньш  ауызша  жэне  вз
1 
дайындаган  кыскаша  конспектшерге  суйенш  баяндай  алады.  Кыскаша 
конспектшер такырыпты есте сактауга жэне жаксы угынуга кэмектеседй 
Сурак мазмунын окулыктан  окып  беру жауап болып саналмайды.
Семинар сурагын баяндауда методикалык-техникалык, IT  куралдарды, 
схемалар мен слайдтарды колдану такырыпты терещрек угьшуга комекте- 
сед! жэне жогары балл (такырыптыц презентациясы) алуга ыкпал етедй
Сабак айтуга дайындык барысында ез ойын логикалык турде, мазмунды, 
анык, айкын жетюзуге, шешен сейлеп уйренуге басты назар аударган жен.
Практикалык  сабактардыц  барлыгына  ортак  форма  -  студенттердщ 
практикалык сабак такырыбыныц сурактарын талкылау процесше тугел 
катысуы, сабактыц еркш 
n iK ip  
алысу тур1нде 
eTyi.
1  сабак • Философияныц мэш жэне максаты
1.  Квзкарас  жэне оныц курылымы
2.  Философиялык квзкарастыц ерекшел1ктер]
3. Философияныц мэдениет жуйесшдеп орны
Эдебиет:
1. Рабитов Т.Х.  жэне баскалары. Философия. Алматы, 2004.
2. К,асабек А.  Тарихи-философиялык таным. Алматы,  2002.
3.  К1ш1беков Д ,  Сыдъщов Y.  Философия. Алматы,  2004.
160

С аб ак ты н   м аксаты :  философия  гылымыныц  зерттеу  объект/с/н 
аньщтау,  квщарастыц  ерекше  mypi  бапып  табылатын  философиялык, 
кезцарастыц ерекшелЫтерш туеiну,  философияныц мэдениет жуйесш- 
deei орнын жэне адам мен цогам омфшдег1 рвлт кврсету.
Философия пэн
1
 бойынша оцу багдарламасыныц жалпы к^рылымына 
Kipicne болып табылатын бул курде!i тацырыпты  зерттеу барысында 
кеяеа аспекпшерге назар аудару цажет:
Философия -  адамзат бш мщ щ  ец ежелп жэне кызыкты салаларыньщ 
6ipi. Философия I даналыкка куштарлык, жэне дуниеш ерекше интеллек­
ту альдцк мецгеруге талпыные.  Кезкарастыц элеуметпк-тарихи феномен 
жэне элем  мен  ондагы  адамнын алатын  орнына деген  Heri3ri  кезкарас - 
тарды  корыту  ретшдеп  мэнй  Дуниеге  кезкарастын Heri3ri  типтерк  ми- 
фологиялык, дши,  емiрлiк-тэжiрмбелiк жэне философиялык.
Философиялык кезкарастын 1ргетасы  -  элем жэне адамды  акыл  мен 
бш м тургысынан туешу.
Философия  -   адамзаттын жалпы мэдениетшщ ажырамас 
6 e f l i r i  
жэне 
когамньщ рухани eMipiHin манызды  компонент!.  Философияныц рухани 
квинэссенция  ретшдеп  «мэцгшк»  мэселелерь
2  сапак.  К азак дуниетанымынын н еп зп  угымдары
1. Казак дуниетанымы  калыптасуыныц алгышарттары.
2 .
  Казак дуниетанымынын непзп категориялары: Адам, Дуние, 
0 M i p ,  
Араласу, Ш сшк.
Эдебиет:
1.  Ес\м F.  Сана болмысы.  1-9 ютаптар. Алматы,  1991-2005.
2.  Нурланова К.Ш.  Человек и мир.  Казахская  национальная  идея. 
Алматы,  1994.
3.  Нурышева Г.Ж.  Адам eMipiHiH философиялык мэш. Алматы, 2001.
2. Сегизбаев О.А.  История  казахской философии.  Алматы, 2001.
С абакты н максаты:  цазак, дуниетанымынын цалыптасу ерекшелЫ- 
терш жэне негщШ; категорияларын талдау.
Тацырыпты дайындау барысында келеа мэселелерд1 царастыру цажет:
Казак  дуниетанымы  калыптасуыныц 
H e m i  
-  кешпенш 
е м  ip  
салты. 
Кешпелшюз  отырыкшы еркениет ем1ршдеп  абсурд кубылыс деп евро- 
поцентриепк туррыдан туашнруге сын.  КешпещЦ 
eMip 
салтыныц ерек- 
шел1ктер1. Табигатпен уйлеймдшк, мэнп козгалыс калпында болу -  да- 
мудыц 
H e r i 3 i .  
Кешпендшер  шаруашылыгыныц  практикалык  сипаты.
1-61

Кешпешн емгр салтыньщ казак халкынын адамгершипп мен аскак руха­
ни  мэдениетшщ калыптасуына  ыкпалы.  *
Адам - казак тусЫ пнде  табигатты жэне езш езгертунл субъект.
Дуние, ©Mip  - адам болмысыныц жогары кундылыгы, баска кунды- 
лыктардыц Heri3i жэне жалгыз мумюшип.
Араласу казак халкы ем1ршщ мэш жэне барлык адамзат ек1лдер1мен 
б1рлесе  болмыс  кешу  тэсш .  Араласудьщ  децгейлерк  карым-катынас, 
келш-кету,  Ыз-б1здесу, араласу,  iurrecy.
KicLniic -  адам  жетшгендюшц жогары децгейк
3 саба к.  Ежелп Ynfli жэне ежелп Кытай философиясы
1.  Ежелп Унд
1
 философиясынын пайда болуы жэне даму кезецдерк
2.  Буддизм  - адамгершшктж-этикалык ийм1
.
3.  Кене К,ытай философиясынын сипаттык ерекшел1ктерк
4.  Конфуцийшшйк жэне даосизм  -  Ежелп  Кытай  философиясынын 
непзп  агымдары.
Эдебиет:
1.  Юшгбеков Д.,  Сыдыцов  Y.  Философия.  Алматы, 2004.
2. Алтаев Ж., Рабитов Т. Философия жэне мэдениеттану. Алматы, 2001.
Сабактыц  максаты:  Ежелгг  Yndi  жэне  К,ытай  философиясыныц 
Heei3zi багыт-мектептерт,  угыидарын  игеру жэне  белгт ойшылдары- 
ныц тшдермен танысу.
Такырыпты зерттеудщ туШвдй масел елерк
Ежелп  Ущц  когамыньщ рухани  мэдениет1  мен  философиялык ойы- 
нын  дамуындагы  Ведалардьщ  рель  Ведалардьщ  бел1мдер1:  Самхиттер, 
Брахмандар,  Араньяктар  жэне Упанишадалар.  Упанишадалардыц  фило­
софиялык  мазмуны.  Ежелп  Ундшщ  ортодоксалды  жэне  ортодоксалды 
емес Meicreirrepi.
Азап  -  буддизмчщ непзп категориясы. Нирвана  -   болмыстьщ мэцп 
e3 rep riiiiT iri 
туралы акикатты игеру  жэне дурыс 
eM ip 
сурудш принцип- 
TepiH 
булжымай  устанудьщ  кемепмен азаптан  кутылу. Жалпы Уши фи­
лософиясы мен буддизмнщ дуниежузшк мацызы.
Кытай  философиясы:  прагматикалык  сипагы  жэне  ем1рдщ  пракгика- 
лык жагына багытталгандыгы.  Ежелп Кытай  философиясынын ескертю- 
iirrepi.  «03repicrep  Ктабы».  Кытай  философиясыньщ  непзп  туашктерк 
дао,  ци,  жэнь, ли, у-вэй.  Лао-цзы -  даосизмнщ непзш  сапушы.  Лао-цзы- 
дьщ этикалык жэне елеуметпк-саяси  кезкарастары.  Доасизм  философия­
сыньщ ерекшел1ктерь
162

Конфуций  -   Конфуций  мектебшщ  непзш  калаушы.  Аксуйектерд1 
курметтеу,  когамда  катал  субординацияны  талап  ету  -  кейшнен  Кытай- 
дыц  ресми  идеологиясы  болып  жарияланган  конфуциандыктьщ  непзп 
ережелерь
4 сабак. Антика философиясы
1.  Милет  мектеб1  мен  Пифагор  философиясындагы  Алгашкы  бастау 
проблемасы.  Демокрит пен Левкипптщ атомистикасы.
2. Софистер мен Сократ  философиясындагы адам проблемасы.
3.  Платон жэне Аристотель философиясы.
4.  Эллинизм  философиясы
Эдебиет:
1.  НысанбаевЭ., Эбжанов Т. Кыскаша философия тарихы. Алматы, 1999.
2.  Интернет:  www.philosophv.ru
Сабактын максаты:  Философия гылымыныц бастауы болып табы- 
латын  квне  Греция  философиясыныц  жалпы  мазмунын  ашу,  нег
1
згг 
вкшдершщ квзцарастарын игеру.
Такырыпты зерттеу барысында келеа аспекттерге назар аудару к/ажет:
Милет мектеб1 -  антика философиясыныц пайда болу ошагы. Бардыц 
Алгашкы  бастауыныц  пдеу.  Фалес,  Анаксимандр,  Анаксимен  шмдерй 
олардьщ ортак сипаттары. Пифагор, оныц сан жэне елшемдестж туралы 
iniMi. Демокриттщ болмыс пен бейболмысты белуЬ элемде барлыгы атом- 
дардан жэне олардьщ козгалысынан турады.
Софистер даналыкты гана емес, адамгершшкпен шектелмей, icKepni- 
ктен,  мемлекетпк  жэне  когамдык  жумыстарды  аткару  бшуден  туратын 
асыл  касиетке  уйретуий  устаздар.  Софистердщ  риторикасы.  Протагор 
«Адам дегешм1з барлык заттардьщ: TipuiuiiK erin отыргандыктан т1ршшк 
етш  отырган  жэне  TipuiuiiK етпей  отыргандыктан т1ршшк етпей  отыр­
ган барлык заттардьщ елшемь Сократтыц этикалык философиясы, адам- 
гершшкпк угымдарды аныктау. Сократ: «асыл касиет  дегетм1з  -   бшм, 
ем1рдщ M9Hi  мэселеЫ,  Сократтыц вл1м1 мэнд1  eMip рет1нде».
Платон мен Аристотель философиясы — грек философиясыныц ец биж 
дамуы. Платон ныц «Идеялар» теориясы: эр туашкке болмыс сэйкес. Пла- 
тонныц жан  туралы  iniMi: жан езшщ денелж табигатынан  бурын ттршшк 
1 
етедк Жетшген жэне эдшетп, ягни идеалды мемлекет туралы LniM. Аристо­
тель:  категориялар туралы; материя мен форма туралы;  болмысты зерттеу 
куралы рет1нде логика туралы; адам жаны туралы; мемлекет туралы LniM.
Грек демократиясыныц б.д.д. IV 
f
. 
соцындагы дагдарысы. Эллиниспк
163

философиясынын  жэне  онын  неп зп  агымдары  стоицизм  мен  эпику- 
ризмнщ пайда болуы. Стоицизм идеалдары -  сабырлылык жэне  тыныш- 
тьщ.  Эпикур:  рухани  турактылыктыц гедониспк этикасы.
5 сабак. Орта  расыр философиясы
Г.  Орта гасыр философиясы дамуыныц кезецдерь  Аврелий Авгус­
тин  жэне Фома Аквинский  ипмдерь
2.  Реализм  жэне  номинализм: универсалийлер проблемасы.
3.  Эл Кинди, эл Фараби,  ибн Сина, ибн Рушд перипатетизм!.
4. Эл  Разали  жэне арабтшд1 философиясынын теологиялык дамуы.
Эдебиет:
1.  EciM F  Фалсафа тарихы. Алматы,  2000.
2.  К1ш1беков Д., Сыдыков Y. Философия. Алматы, 2004.
3. Алтаев Ж., Faoumoe Т. Философия жэне мэдениеттану. Алматы, 2001.
С абакты ц  максаты:  Орта гасырлардагы  Батые жэне Шыгыс  фи- 
лософиясыныц ерекшелЫтерт,  зерттеу мэселелерш талцылау.
Семинар сурацтарына дайындалу кезшде келеЫ аспектшерге  назар 
аудару керек:
Орта  гасырлык,  христиандык  философия:  1нжщдщ  дши-философия- 
лык, идеялары жэне антика философтардьщ ш мдер
1
 ортагасыр христиан 
философиясынын  Heri3i рет1нде.  Оныц дамуыныц непзп  кезецдерк алг- 
аш  патристика жэне классикалык, патристика, схоластика.
Августин  Аврелий  ш мн  К,удай  туралы,  екшин  реалдылык  рет1ндеп 
дуние туралы жэне тагдыр турапы.
Фома Аквинский: К,УДай болмысыныц бес дэлeлi. Философияны дши 
ш м  рет1нде туешу. Томизм  -  католицизмнщ теориялык куралы. Реализм 
мен номинализм: универсалий табигаты туралы 
niKipranac. 
У.Оккам: кез- 
келген танымныц 
o6beicrici 
болып тек жеке  табылады.
Ортагасырлык мусылман философиясы.  Философия тарихын  зертте- 
удеп европоцентриспетт жецу.  Мусылман елдервдеп мэдениет пен дш.
Эл  Кинди  жэне  арабт1дщ  философияныц бастауы.  Ибн  Синаныц та­
ным теориясы. Ибн Рушд: дш, теология жене философия; акылдыц дшнен 
басымдылыгы.  Латын  аввероизмк
Эл Разали:  мусылмандык теология.  Акикатты  i
3
fley, Аристотелизмд! 
сынау,  теология  мен  суфизмд
1
 татуластыру.  Арабт1лд1  философиясынын 
мацызы, оныц Европа философиясынын дамуына ecepi.
164

6 сабак. Кайта вркендеу философиясы
1.  Антропоцентризм  жэне  гуманизм  -  Ренессанс  философиясыныц 
непзп белплерк Адам мэселесМц  Кайта вркендеу  енершде бейнеленуи
2.  Ортагасырлык ойлаудан Ренессанскд вту: Э.Ротгердамский, М.Мон- 
тень, Н.Кузанский.
3.  Кайта вркендеу дэу1р1ндеп гылым: Н.Коперник, Д.Бруно, Г.Галилей.
4.  Ренессанс  дэу1ршдеп  элеуметпк-саяси  философия:  Н.Макиавел­
ли, Т.Мор, Т.Кампанелла.
Эдебиет:
1. Kiuii6eKoe Д.,  Сыдыцов  Y. Философия. Алматы, 2004.
2. Алтаев Ж., Faoumoe Т. Философия жэне мэдениеттану. Алматы, 2001.
Сабактыц  максаты:  Ренессанс  философиясыныц мацызын  тусшу, 
н'ёИЗщ философиялык;,  гылыми жэне элеуметтгк  идеяларын тапдау.
Т акы ры пты   игеру  барысында  мына  мэселелерге  назар  аудару 
кажет: Кайта вркендеу философиясыныц ерекшел1ктер1 мен айырмашы- 
лыктарын Ренессанс философиясын Орта гасыр философиясымен  салы- 
стыра  отырып  талдау.  Ренессанс  жэне  адамньщ  аскактатылуы.  Адам  - 
ез’ш-0з1  жасаушы  жэне  элемд1  игерушь  Адам  мэселеЫ  поэзияда  жэне 
бейнелеу  енершде:  Данте  Алигьери,  Франческо  Петрарка,  Леонардо да 
Винчи, Рафаль Санти.
3.Роттердамскийдщ  “Акымацтыкты  мадактау”,  М.Монтеньннщ 
“Тэж1рибелер” ецбектершдеп  адам ерюндап  идеясы.
Кайта вркендеу aayipimieri  гылым жэне оныц жаца ойлауды  калып- 
тастырудагы рель
7  сабак-  Жаца Дау ip философиясы
1.  Ф.Бэконныц  эмпиризм!  жэне  Р.Декарттыц  рационализм!  -  Жаца 
Дэу
1
р философиясыныц агЫмдары.
2.  Д.Локк, Д.Беркли жэне Д.Юмнщ гносеологиясы.
3.  Р.Декарт,  Б.Спиноза, ПЛейбництщ онтологиясы.
4.  XVIII  гасырдагы  француз  материализм1ндеп табигат,  когам  жэне 
адам туралы Агартушылык идеялары.
Эдебиет:
1.  Батые философиясыныц антологиясы. Алматы, 2002.
2.  К,асабекА.  Тарихи-философиялык  таным. Алматы, 2002.
Сабактыц  максаты:  Жаца deyip  философиясындагы  эмпиризм,  ра­
ционализм  жэне  элеуметтгк-саяси  багыттарыныц  нег1зг1  вктдертщ 
философиялык; ойларын сараптау.
165

Т алкы лан аты н   мэселелердщ  н еп зп л ер к
Философияда дуние туралы  гылыми тусш к гщ  дамуы.  Ф.Бэкон  -  та- 
нымньщ 
K.a3ipri 
замангы  индуктивпк методыньщ жэне гылыми кызметп 
логикалык  жуйелеудщ  непзш   салушы.  Ф.Бэкон  экспериментг'щ  таным 
барысындагы  басымдылыкы туралы.  «Бш м  -  куш»,  «Идолдар» сыны.  Р. 
Декарт  рационализм!:  «Ойлаймын,  демек TipuiLniK  етем!н».  «Универсал- 
ды  математика» б1ртутас гылыми эдю  ретвде. Субстанциялар дуализм!.
Д.  Локк:  туа  бггкен  бшмдерд!  тер1стеу,  эмпиризмнщ дамуы, 
6ipiHuri 
жэне 
eKiHUii 
сапалар  теориясы,  табиги  кукык  принциптерк  Д.  Беркли: 
субъект к,абылдауларыныц салыстырмалылыгы.  Д.Юмнщ агностицизм!: 
себептш ктщ  объективпк сипатын  танып б!лудщ мумкш eMecrriri.
Б.Спиноза: субстанция туралы уйм. Кудай субстанция, табигаттыц ал- 
гашкы 
Heri3i 
рет1нде.  Субстанцияныц  с и патты к  белг1лер1.  Спинозанын 
пантеизма  Г.Лейбниц: эр турл1  субстанциялардыц  ш еказ KonTiri  -  мо- 
надалар туралы ш м .  Монадалардыц 
Heri3ri 
топтарыныц  иерархиясы.
Агартушылык, 
floyipi: 
акыл мен сешмнщ карсы туруы. Француз фило- 
софтарыныц  «Рылымдар,  онер  жэне  кэсштер  энциклопедиясын»  курас- 
тыруы  -  акыл,  гылым  жэне бш мд!  шекс1з аскактату.  Француз ойшылда- 
рыныц атеизм!,  материализм!  жэне  антропологизм!.  П.Гольбах:  элемнщ 
алгаш 
Heri3i 
- материалдык белшектерд!ц эр турл! формалары. Ж.Ламет- 
ри:  eMip,  адам  жэне  сана  -   табигаттыц  эволюциялык дамуыньщ  нэти- 
жеск  Вольтер  шыгармашылыгындагы  ерюндж  идеялары.  Ж.Ж.Руссо 
философиясы.
8  сабак.  HeMic  классикалык философиясы
1.  И.Кант философиясындагы  гносеология жэне этика.
2.  И.Фихте философиясындагы субъектшщ белсендинп  проблемасы. 
Шеллингт!ц  натурфилософиясы.
3.  Г.Гегельд!ц идеалист!к жуйес!  жэне диалектикалык методы.
4.  Л.Фейсрбахтыц антропологиялык материализм!  жэне гуманизм!.
5.  К.Маркс пен Ф.Энгельстщ материалист!к LniMi.
Эдебиет:
1.  К,асабек А.  Тарихи-философиялык таным.  Алматы, 2002.
2.  Нысанбаев Э., Эбжанов Т. Кыскаша философия тарихы. Алматы, 1999.
С аб ак ты ц   м аксаты :  HeMic классикалык, философиясынын  кврнект1
вкшдершщ дуниежузтк мацызы  бар uimdepik талцылау.
Бертген  тацырып  игеруге  курдел!  жэне мацызды  болып  саналады, 
сондьщтан дайындьщ процесЫде  ерекше салмацтылъщты талап emedi. 
Келеа мэселелерге назар аудару цажет:
166

И.Кант -  
HeMic 
классикалык. философиясынын Heri3iH  салушы.  Кант 
гносеологиясы:  априори  (тэяарибеге дейж) бшм TyciHiri  -   тэхарибеш 
акыл  мен  трансценденталды  категориялар  кемег!мен  TyciHy.  Танып- 
бшшлмейтш дуние «езшдш зат»  ретшде.  Канттын  антиномиялар тура­
лы uiiMi. Канттщ категориялык императив!  -   акылды практикалык  кол- 
дану.  Кант  адамнын  парызы  мен  абыройы  туралы.  Кант  этикасы  жэне 
Ka3ipri  заман.
Гегельдщ XIX-XX г.г. философиясына  ыкпалы. Абсолютг!к идея, Ло­
гос - тутас, барлык бардын 
Heri3i 
ретшде. Рух  - абсолютт!к идеяныц жузеге 
асуы  рет!нде.  Триада  формасында даму.  Гегельд!ц диалектикалык aflici. 
«Бакытсыз сана» туралы TyciniK.
Л.Фейербахтыц антропологиялык материлизм!: адам - табиги TipiuwiK 
етуш!.  Л.Фейербахтыц  сенсуализм!н  таным  теориясындагы  антрополо­
гизм ретшде 
TyciHy. 
Адам  -  махаббат 
o6beicrici. 
Фейербахтыц гуманизм!: 
адамды жаттанудыц эр турл! формаларынан азат ету.
К.Маркс: жаттанган ецбектщ мэнш  ашу. Жаттану жэне жеке меншж. 
Элеуметпк проблематика  -  марксизмнщ ядросы.  Материалдык базис  - 
когамдык  ем!рдщ  буюл  жуйес!н!н  басты  звеносы.  Маркс  шм1  жэне 
элемд!к философиясынын эр! карай даму ы. Ф.Энгельс табиги гылымдар- 
дын философиялык непздемес'|  туралы.
9 сабак.  XIX-XX  гасырдагы  батыс философиясынын непзп 
багытгары
1. С. Кьеркегор, А. Шопенгауэр, Ф.Ницше шыгармашылыгындагы пес­
симизм мен  иррационализмнщ философиялык непздемеск
2.  Позитивизм мен  неопозитивизмнщ философиялык проблемалары.
3.  Экзистенциализм, онын непзп багыттары жэне ерекшел!ктер!.
4.  Герменевтиканыц 
H eri3 ri 
мэселелер!.
Эдебиет:
1. Алтаев Ж., Рабитов Т. Философия жэне мэдениетгану. Алматы, 2001.
2. 
Kiuii6eKoe 
Д.,  Сыдьщов  Y.  Философия. Алматы, 2004.
3. Нурышева Г.Ж. Адам eMipiHiH философиялык мэш. Алматы, 2001.
I 
Сабактын  максаты:  XIX  гасырдагы  Батыс  философиясынын  си- 
паттьщ мазмунын,  нвггзг
1
 мэселелерш сараптау.
Такырыптыц  ец  мацызды аспектuiepi:
А.Шопенгауэр -  XlX-r.  философиясынын басты багытгарыньщ 6ipi  - 
«eMip философиясынын» непзш салушы. «@Mip философиясынын» раци-
167

онапизиш сынауга багытталгандыгы. Дуниенщ мэнш акыпсыз ер!к, сокыр 
кущ репнде тусшу:  адам eMipinaeri болып жатканныц барлыгы тарих пен 
табигат завдары ерштщ объекпщсенушщ сатылары  болып саналады, бей- 
саналыкда багынады.  Шопенгауэрдщ пессимизм!:  ем1рдщ 6epi -  азап.
Ф.Ницше  - Шопенгауэрдщ «емip философиясын» жалгастырушы жэне 
езгертуил.  Христиан  кундылыктарын  кайта  багалау.  Ницшенщ  Аса ту- 
ган  адам  туралы  miMi.  Адамньщ  бакыты  -  оньщ  есу  жэне  езш  аныктау 
процесше  умтылысында.
Къеркегордш  экзистенциализм!  мен  «eMip  философиясыныц»  ортак 
сипаттары. Трагикалык жэне экзистенциалдык тандау мэселес! оньщ фи- 
лософиясыньщ орталык проблемасы  ретшде.
Позитивизм:  тэж!рибеге  суйенет!н  нэрсе  гана аки кат.  О.Конт:  фило- 
софияньщ  MiwxeTi  -   объективт!  eMip  сурет!н  материалдык  элем  туралы 
накты гылымдардыц машметтерш жалпылау жэне жуйелеу. Махизм: элем 
«туйактер комплекстер!» тур!нде. Неопозитивизм.  К.Поппер, И.Лакатос, 
Т.Кун: гылыми теориялардыц шын  екецшгш аныктау  эд!стер!н  жасау.
XX  г.  экзистенциализм!  Европадагы  терец  элеумегпк  дагдарыстар- 
дыц  бейнес!  репнде.  Философиялык  талдау  o6beKTici  -  адамньщ  eMip 
cypyi  мэселес!, абсурда когамнан жаттанган адамньщ cesinaepi мен уай- 
ымы.  Экзистенциализмнщ  категориалдык  аппараты:  жалгыздык,  азап 
шегу,  куйзелу,  тасталгандык,  урей.  Немю  экзистенциализм!.  М.  Хайдег­
гер: экзистенция - езшдж сана 
Heri3i, 
адам болмысыньщ орталыгы. К.Яс- 
перс:  адам  болмысыньщ жэне  оныц  еш рш щ   мэншщ  «шекаралык жаг- 
дайларда»  ашылуы.  Француз экзистенциализм!.  Ж.П.Сартр:  экзистенци­
ализм  гуманизм ретшде.  Адам тек  «проект» кана, ол езш e3i  калыптас- 
тыруы THic. А.Камю: адамга абсурд дуние карсдо турады. Итальяндык эк­
зистенциализм.  Н.  Аббаньяно:  экзистенциализмнщ позитив™  сипаты.
Герменевтика  - TyciHy  философиясы.  Мэтшд]  талкылау  маселeci.  В. 
Дильтейдщ  гременевтиканы  рух  туралы  гылым  эд к т е м е а   деп  тусшук 
Г.Гадамер TyciHv механизмдер! (тш, кимылдар, .езара унЫздж сактау) ту­
ралы. TyGiHy  - диалог процесшде eMipfli “устап алу”.  Мэтш философия­
лык рефлексия  феномен!  ретвде.
10-11  сабактар.  К азак философиясы
1.  Казак  философисыныц  бастаулары:  эл  Фараби,  Ж .Баласагун, 
К-А.Иасауи  философиясы.
2.  Ш.Уэлихановтыц философиялык жэне когамдык саяси кезкарастары.
3.  Агартушылык философиясы жэне Ы.Алтынсарин шыгармашылы- 
гыныц  гуманистж  M3Hi.
168

4.  Абай  Кунанбаевтыц философиялык ойлары.
5.  Ш.Кулайбердиевгпн д1ни-философиялык кезкарастарынын ерекшешкгерь
6.  ХХ-гасырдьщ басындагы казак  интеллигенциясынын философия­
лык кезкарастары.
Эдебиет:
1.  Есш F.  Сана балмысы.  1- 9 кггаптар. Алматы,  1991-2005.
2.  Нурмуратов  С.Е.  Рухани кундылыктар элем!:  элеуметпк-филосо- 
фиялык талдау. Алматы, 2000.
3.  Нурышева Г.Ж.  Адам eMipiHin философиялык мэш. Алматы, 2001.
4.  Сегизбаев О.А.  История  казахской философии.  Алматы, 2001.
5.  Орынбеков М.С.  Предфилософия протоказахов.  Алматы,  1994.
Сабактын максаты: Крзац 
философиясынын крлыптасу ерекшелгктерш, 
даму кезецдерш 
аныцтау,  Heehei ойшылдарыныц квзкррастарын тачдау.
Такырыпты зерттеу барысында ice-ieci аспекгплерге назар аудару керек:
Казак  философиясы  дамуыныц  непзп  сатылары.  Казак  философия­
сынын бастаулары -  ежелп турю ойшылдарынын философиясы.
Эл Фараби  философиясы.  Антикалык даналыктын эл Фараби  шыгар- 
машылыгында  дамуы:  философияныц  зерттеу  объекпсж  аныктау;  бол- 
мыстын  Heri3ri  зандары  мен  категорияларын;  танудын  формаларын,  са- 
тыларын  жэне тэалдерш   сараптау;  логика бойынша  зерттеулер.  Еишш 
Устаздыц элеуметпк-этикалык доктринасы:  «Кайырымды  кала тургын- 
дарынын  кезкарастары туралы трактат”.
Ж.Баласагунньщ «Кутагу бипк» енбепндеп адамгершшктж категориялар.
К  А. Иас^ндщ «Диуани Хикмет» енбепндеп  турю суфлзмшщ 
epeKmeniicrepi.
Щ.Уэлиханов:  келешекке  багытталгандык,  казак  когамынын  саяси 
курылымын. олеумегпк жагдайлары мен тарихи  болмысын  зерттеу.
Ы.Алтынсарин:  халыкхын  болашагы  -  бш1мгё деген  умтылыста.  Адам- 
гершшк пен биимйщ 6ipniri. Алгынсариннын гуманизм!: адам 6ipryrac адамзат 
TeriHiH eKuii репнде. Адал енбек пен шаманы биту  -  адам бакытынын непз!.
Абайдын философиялык антропологизм) жэне экзистенциализм}. Абай- 
дыц  «Кара сездерЬ жэне Ka3ipri заман. Адамнын жагымсыз касиеттерш 
сынау.  Абай  шыгармашылыгындагы  руханилык  жэне  тавдау  ерк1ндгг1 
мэселесь
Шэкэр1мнщдши-философияль1к кезкарастарынын eperaueniicrepi. Сешм мен 
акыл мэселеа. Шэкэргмнщ этикасы: ар-уждан  - адам елшемшщ критерш.

жүктеу/скачать 6,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: