(Ж, б) Оқушылардан литрмен берілген өрнектің
мәнін табуды, мәнді салыстыруды сұраңыз.
(Ұ)
Өлшемдер
бойынша
жұмыстың
қорытындысын
шығарыңыз.
Оқушылардан
өлшеу барысында алдыңғы бөлімнен қандай
дағдыны қолданғанын сұраңыз. Оқушылар бұл
жақта есептеу мен қосуды ескеруі керек. Мұның
математика
сабағындағы
тақырыптардың
барлығы
бірі-бірімен
байланысты
екенін
дәлелдейтінін, көптеген мысалдарды көретінін,
бір бөлімнен алған дағдылар басқа бөлімде
пайдалы болатынын түсіндіріңіз.
Үйге біріккен тапсырманы беріңіз (математика,
жаратылыстану, орыс тілі):
«Әлемдегі ең ауыр жануарлар», «Әлемдегі ең
жеңіл
жануарлар»,
«Әлемдегі
ең
биік
жануарлар»,
«Әлемдегі
ең
кішкентай
жануарлар» (таңдау бойынша 1 тақырып)
тақырыбында сандарды пайдалана отырып
жануарлар класының өкілі туралы мақала жазу.
ауызша
азайту
әдістерін
қолданыңыз.
Өлшеу құралдары
1.3 Шамалар
мен олардың
өлшем
бірліктері
2.1.3.1
әртүрлі
өлшеу
құрылғыларының
шкаласын ажырату
және олар бойынша
шаманың
тиісті
(Г)
Оқушыларға
келесілерді
анықтауды
ұсыныңыз:
1. Оқушылардың саны.
2. Әр оқушының бойы.
3. Әр оқушының массасы.
Бұдан нені істеудің оңайырақ екенін талқылаңыз.
Назарыңызды санды есептеудің оңай екеніне,
Өлшеу құралдары
мен шкалалары -
https://interneturok.r
u/matematika/5-
klass/bnaturalnye-
chislab/izmeritelnye-
33
мәндерін анықтау
себебі арнайы құралдың қажет емес екеніне
қаратыңыз. Есептеу үшін бір бірлікті таңдаймыз.
Ол – дана (адам). Есептеңіз. Басқасын өлшеу үшін
өлшеу құралдары керек екеніне тоқталыңыз.
Оқушылармен бірге сабақтың мазмұны мен
сабақтың барысында қол жеткізу керек болатын
мақсаттарды анықтаңыз.
(Т) Оқушыларға кестелерді беріп, оларды
толтыруды сұраңыз. Алдыңғы білімді қолдануы
керек.
Нысанны
ң қасиеті
Өлшем
бірліктері
Өлшеу
құралдары
ұзындық
масса
көлем
(Т) Оқушыларға әртүрлі өлшеу құралдарын
беріңіз. Оларды қарастыруды, келесі схема
бойынша салып, сипаттауды сұраңыз:
пішіні
қалай өлшенеді?
нені өлшейді?
(Ұ) Оқушыларға өлшеу алдында өлшем бірлікті,
яғни шкаланы таңдау керектігін айтыңыз.
Шкаланы таразыда, сызғышта, өлшенетін
саптыаяқта көрсетіңіз.
Оқушылардан шкаланың не екенін анықтауды
сұраңыз.
Шкала төрт сызықшадан, саннан
тұрады. Сіз көріп тұрған санды көріңіз. Шкала
нені еске салады? Сондықтан
шкала дегеніміз –
құрылғыға жазылған сандық сәуленің бір бөлігі.
Шкаладағы сызықшаларды бөлгіштер дейді.
Олар ұзындықты, массаны немесе заттың
көлемін көрсетеді. Ұзын сызықшалардың арасы
қысқа сызықшаларға бөлінген. Олар арқылы
pribory-i-
shkaly?chapter_id=7
66&seconds=0
Кестесі
бар
парақтар
Өлшеу құралдары
немесе
олардың
суреттері
34
нақты өлшей аламыз. Бөлгіштердің арасы –
ұзын және қысқа бөлгіштер – «бөлу құны».
(Ж) Оқушыларға ұзын және қысқа сызықтарды
қолдана отырып заттарды өлшеуді ұсыныңыз.
Бірінші жағдайда өлшеу барысында бөлу құны,
мысалы, сантиметр, екіншісінде миллиметр
екенін көрсетіңіз.
(Ұ)
Мектеп
айналасында
«үйрету
экскурсиясын» ұйымдастырып, оқушылардан
үйренген өлшем бірліктерді қолдана отырып
өлшеуге болатын заттарды белгілеуін сұраңыз.
(Ж, б) Оқушылардан ламинатталған қағаздар
арқылы түрлі заттарды өлшеу үшін қандай
өлшем бірліктерді таңдағандарын анықтап,
көрсетуін
сұраңыз:
үйдің
ұзындығы,
жұлдызқұрттың ұзындығы, жеңіл көліктің
массасы және баланың массасы, банкі көлемі
мен стакан көлемі. Бір құралмен өлшеуге
болатын кейбір заттарды таңдаңыз, әртүрлі
өлшем
бірліктерді
қолданыңыз
(мысалы,
баланың бойын см, дм, м арқылы өлшеуге
болады). Оқушыларға тиісті өлшем бірліктерді
таңдауы және өлшемнің тиісті мәндерін
анықтауы керек.
Оқушыларға ауыр заттарды алып
өлшеуге қатысты қауіпсіздік
шараларын айту керек.
Оқушыларды
тиісті
өлшеу
құралдарын таңдауға көмектесу
керек.
Мұғалімдерге объектілер тізімін
жасау керек. Оған таңдалған
аумақтағы пунктілердің аралығы,
осы аумақта өсетін өнімдер
кіреді.
Дифференцияцияны
ойлап
табыңыз.
Қабілеті
төмен
оқушылар
үшін
қолдау
көрсетіңіз: олармен бірге өлшеу
жұмысын орындаңыз.
Ламинатталған
карточкалары;
маркерлер
Математика Бастауыш мектеп 2-сынып
2A – Екі таңбалы сандарды қосу және азайту. Жүздіктер.
Ұсынылатын алдын ала білімдер
100 көлемінде сандарды оқу, жазу және салыстыру дағдылары; 20 көлемінде қосу және азайту дағдылары, екі таңбалы сандардың ондық құрамын
білу, екі таңбалы санды разрядты қосылғыштардың қосындысымен ауыстыру дағдылары, ауызша есептеп шығару дағдылары
Контекст
35
Қосу және азайту қадамдары сандар жүйесінің жұмысын түсіну үшін маңызды негізді құрайды. Есептеулердің ауызша және жазбаша амалдарын
пайдалана отырып, қосу және азайту амалдарын орындау дағдыларын, бейнелеу, түсіндіру, дәлелдеу үшін математикалық көрнекілік құралдарын
(суреттер, сызбалар, схемалар және т.б.) түсіну және пайдалану дағдыларын, оқу есептерін шешу және оларды тексеру қажеттілігін түсіну кезінде
гипотезалар беру дағдыларын дамытады.
«Математика» пәні бойынша тілдік мақсаттар бұл тарауда математикалық мәтінмен жұмыс жасау ептілігін қалыптастыруға бағытталған:
құрылымдау, қажетті ақпаратты алу. Тиісінше ғылыми тілді пайдалану бойынша оқушыларға арналған тілдік мақсат мысалы төменде берілген.
Пәндік мақсат
Оқудың тілдік мақсаты
Пәндік лексика және
терминология
Диалогқа/жазуға арналған
пайдалы сөз тіркестерінің
топтамасы
36
Оқушылар:
100 көлемінде сандарды қосу мен
азайтудың жазбаша амалдарының
алгоритмін түсінеді
мына
түрдегі
есептеулердің
жазбаша
тәсілдерін
пайдалана
отырып, 100 көлемінде қосу мен
азайту амалдарын орындайды:
34 + 23, 57 - 23;
27 + 34, 61 - 27;
47 + 33, 60 – 27;
1000-ға
дейін
жүздіктермей
санайды;
1000-ға дейін жүздіктермен санау
кезіндегі сандардың заңдылығын
және реттілігін түсінеді;
қосудың ауыстырылымдық және
терімділік
қасиеттері
туралы
білімнің негізінде тиімді есептеу
тәсілдерін пайдаланады;
есептерді үлгілеп, 2 амалмен
шешеді.
Оқушылар жазбаша есептеу
тәсілдерін қолдана отырып,
амалдарды қалай орындау
керектігін түсіндіре
жақшалы және жақшасыз
өрнектерде амалдардың тәртібін
түсіндіреді
қосудың ауыстырылым және
терімділік заңдары бойынша
түсініктерін көрсете алады.
бірліктер, ондықтар, жүздіктер,
разрядтар
мың
жүздіктердің атауы (бір жүз, екі
жүз, үш жүз және т.с.с.)
ақылға қонымды есептеу тәсілі
есептеулердің жазбаша тәсілдері
қосудың ауыстырылымдық заңы
қосудың терімділік заңы
үш таңбалы сандар
реттілік
заңдылық
есептерді үлгілеу; қарапайым
және құрама есеп
Талқылауға арналған сұрақтар:
Жүздік ондыққа қарағанда есептің ірі
бірлігі болып келетінін дәлелдеңдер.
Санның разряды дегеніміз не?
Сендер неліктен … айта аласыңдар
ма:
…мысалды әр түрлі тәсілдермен
шешу
кезінде
бірдей
жауап
алытанын?
Жазылым:
•
заңдылықты анықтаңыз және
реттілікті жалғастырыңыз
заңдылықты беріңіз және реттілікті
құрыңыз.
Басқа тілдік мақсаттары қою және оқытуға және ғылыми тілді оқытуға жататын тілді оқыту мақсаттары бойынша қосымша нұсқаулар үшін
жоғарыдағы «Тілдік масаттар туралы» бөлімін қараңыз.
Қысқаша мазмұны
Оқушылар жазбаша есептеу тәсілдерін пайдалана отырып, қосу мен азайту алгоритмін зерттейді; тиімді есептеулер үшін математикалық заңдарды
пайдаланады; 1000-ға дейін жүздіктермен санауды; дөңгелек жүздіктерді қосуды және азайтуды үйренеді. Олар «Менің мектебім» тақырыбының
аясында қосу мен азайту амалдарын орындайды.
Тараулар
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері
Мұғалімге
арналған
ескертпелер (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
37
Тараулар
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері
Мұғалімге
арналған
ескертпелер (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
1.1
Натурал
сандар және
0
саны.
Бөлшектер
2.1.1.4
санаудың ірі
бірлігі –
жүздікті
құрастыру;
1000-ға дейін
жүздіктерме
н санау,
жазу,
салыстыру
Жүздіктер.
(С) Тақырыпқа кіріспе ретінде сандардың бір таңбалы
және екі таңбалы болатындығын қайталаған жөн. Бір
таңбалы сандарды жазу үшін бір таңба, ал екі таңбалы
сандарда – екі таңба пайдаланылады. Бір таңбалы
сандарда бір разрядты – бірліктер разрядын, ал екі
таңбалы сандарда екі разряд – бірліктер мен жүздіктер
разрядтарын бөліп көрсетеді.
(Д) «Жоғалған сан» ойыны.
(Ж) Оқушылардың жұптарда ондықтармен санауы.
1) 8 ондыққа 1 ондық қосқан кезде, қанша ондық
алынады?
8 ондық + 1 ондық = 9 ондық = 90
2) 9 ондыққа 1 ондық қосқан кезде, қанша ондық
алынады?
9 ондық + 1 ондық = 10 ондық = 100
100 санын сонымен қатар жүздік деп атайды.
Бұл сандардың ортақ қасиеті: натурал, жұп, дөңгелек.
Айырмашылықтары: 90 санын жазуда 2 таңба, ал 100
санын жазуда – 3 таңба қолданылады.
Үш таңбалы сандар – жазуда үш таңба қолданылатын
сандар. 100 ең төмен үш таңбалы сан болып табылады.
Сандарды жазу үшін адамдар он
таңба
ойлап
тауып,
оларды
цифрлар деп атады. Бұл: 0, 1, 2, 3,
4, 5, 6, 7, 8, 9.
Он цифр көмегімен кез келген
натурал санды жазуға болады. Сан
аты сандағы таңбалар (цифрлар)
көлеміне байланысты болады. Бір
таңбадан (цифрдан) тұратын сан
бір таңбалы деп аталады. Ең кіші
бір таңбалы натурал сан – 1, ең
үлкен – 9.
Екі таңбадан (цифрдан) тұратын
сан екі таңбалы деп аталады. Екі
кіші екі таңбалы сан – 10, ең үлкен
– 99.
Екі, үш, төрт және одан артық
цифрлар
көмегімен
жазылған
сандар екі таңбалы, үш таңбалы,
төрт таңбалы және көп таңбалы
деп аталады. Ең кіші үш таңбалы
сан – 100, ең үлкен – 999.
Жүздіктер кестесі
Сандардың
разрядтары және сыныптары
Math-prosto.
ru
(Дереккөз).
1000
көлеміндеі
нөмірлену
http://studopedia.ru/
6_15398_numeratsiy
a-chisel-v-predelah-
.html
Бейне санағыш
https://yandex.kz/vid
eo/search?filmId=86
90443422982918031
&text=%D0%B2%D
0%B8%D0%B4%D
0%B5%D0%BE%20
%D1%83%D1%80
%D0%BE%D0%BA
%20%D0%BE%D0
%B1%D1%80%D0
%B0%D0%B7%D0
%BE%D0%B2%D0
%B0%D0%BD%D0
%B8%D0%B5%20
%D1%81%D0%BE
%D1%82%D0%B5
%D0%BD&noreask
=1&path=wizard
Тақырып бойынша
38
Тараулар
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері
Мұғалімге
арналған
ескертпелер (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
Барлық үш таңбалы сандарда жаңа разряд – жүздіктер
разряды пайда болады. Оқушылардың 100, 200, 300, 400,
500, 600, 700, 800, 900, 1000 сандары аттарының
ерекшеліктерімен таныстырыңыз.
(Ұ) Жүздікті рет-ретімен орналастыру ептілігін тексеру
үшін, ойын өткізіңіз: оқушылар дайындалған жиынтықтан
сандары бар (дөңгелектелген) қима қағаздарды кезекпен
алады. Тапсырма: жүздіктердің сандық түзуін құру (тура
және кері ретпен).
Әрбір оқушы қима қағазды алып, содан кейін өз саны
үшін түзуден орын табуы тиіс.
(Ұ) Әр түрлі ойындар өткізіңіз.
1. «Жетіспейтін санды тап» (100, 200, 300, …, 500, 600,
…, … 900, 1000.)
2. «Артығын тап» (100, 20, 300, 400, 500, 600, 700, 800,
900); (100, 200, 300, 44, 500, 600, 700, 800, 900)
(Ұ) Оқушыларға сандарды салыстыруды ұсыныңыз:
8 және 6
80 және 60
Нені байқадыңдар? Оқушыларға 600 және 800 сандарын
салыстыруды
ұсыныңыз.
Оқушылар
салыстыру
алгоритмін түсінулері тиіс: 6-ға қарағанда 8 артық; 8
ондық 6 ондықтан артық; 8 ондық 6 ондыққа қарағанда
артық.
(Ж, Ф) Оқушылар жұптарына дағдыны бекіту және
қалыптастырушы бағалау үшін дөңгелек жүздіктерді
салыстыруды тапсырыңыз.
презентация:
http://900igr.net/
Жүздіктердің
сандық түзуі
.
«Шаршылар мен
жолақтар»,
«Маған жүздікте
қызықты» көрнекі
құралдары, ауызша
есепті Н. Зайцев
әдістемесі
бойынша
жаттықтыру.
О.А.Узорова,
Е.А.Нефёдова
–
Математика
бойынша
3000
мысал. 100 шегінде
санау.
1-2-сыныптар
Математикалық
ойындар. 2-сынып
yandex.kz/images› мат
ематические игры 2
класс
1.2
Сандармен
операцияла
2.1.2.5** -
мына түрдегі
қосулар мен
(Т) оқушыларға топтарда қосу және азайту
алгоритмдерін салыстыруды ұсыныңыз::
3 + 4 = 7
Оқушылар бір таңбалы сандарды,
дөңгелек ондықтарды, дөңгелек
жүздіктерді қосу тәсілдердің
Теориялық
материал көзі:
http://math-prosto.ru
39
Тараулар
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері
Мұғалімге
арналған
ескертпелер (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
р
азайтуларды
ауызша
орындау:
300+200
(3ж.+2ж.),
170-130 (17
онд.-13 онд.);
2.1.2.3** -
есептеулерді
рационалдау
үшін
қосудың
ауыстырғыш,
көбейтімділік
қасиеттерін
қолдану
3 онд. + 4 онд. = 7 онд. 30 + 40 = 70
3 жүз. + 4 жүз. қалай есептейміз?
3 жүз. + 4 жүз.= 7 жүз. 300 + 400 = 700
(Ж, Ф) Жұптарда «Қатені тап» ойынын ұсыныңыз.
Оқушыларға бұрыс қатесі бар жүздіктерді қосу және
азайту мысалдары ұсынылады. Олар жауапты түзетеді,
парақшаларымен алмасады, басқа оқушының жұмысын
тексеріп, қалыптастырушы бағалау жүргізеді.
Тапсырмалардың мысалдары:
Тапсырмалар үлгісі
600 + 300 = 800
500 – 200 = 100
(Ж. Д. Ф) Оқушылардың есептеу дағдыларын
жетілдіріңіз, жақшалы және жақшасыз үш амалдан
тұратын өрнектердің мәнін табу тапсырмасын қосыңыз.
(Ұ) Аралас сандардың түзілу қағидаттарын қайталаңыз
(мұғалімге арналған ескертпелерді қар.).
Топтарда, жұптарда, жеке аралас сандарды түзумен
жаттығыңыз. Оқушылардың назарын қандай да бір разряд
болмаса, санды жазу кезінде оның орнында 0 (нөл) саны
тұратындығына аударыңыз.
(Ұ, Ф) 170-130 түріндегі мысалдарды шешу үшін санның
ондық құрамын, разрядты қосылғыштар қосындысын
қайталаңыз.
(Ұ, Ф) Екі таңбалы сандарды ондықтар арқылы өтпей
қосу және азайту алгоритмдерін оқушылардың есіне
салыңыз.
(Ұ) Тиімді есептеулер үшін қосудың ауыстырылымдық,
терімділік қасиеттерін, олардың бір таңбалы, екі таңбалы,
үш таңбалы сандармен пайдаланылуын талқылаңыз.
(Ұ) Қосудың ауыстырылымдық қасиетін мысалмен
көрсетіңіз: Федор ағай мен Шарик дауласты. Шарик
біркелкілі туралы қорытындыға өз
беттерінше келеді.
Аралас сандарды түзу
қағидаттары:
Әрбір сан көп таңбалы сан
жазуында белгілі бір орын –
позиция алады.
Разряд – сан жазуында цифр
тұрған орын (позиция). Бірдей
цифр сан жазуында қай разрядта
тұрғандығына байланысты әр
түрлі мәнге ие болуы мүмкін.
разрядтар санның соңынан бастап
есептеледі.
Есте сақтаңдар!!
Егер санда қандай да бір разряд
болмаса, оның орнындағы сан
жазуында 0 (нөл) цифры тұратын
болады.
Қосудың көбейткіш қасиету:
Келесі өрнектерге қарап, оларды
оқыңыз:
6 + (24 + 51) = 81 (6-ға 24 және 51
қосындысын қосу)
Есептеудің қолайлы тәсілі бар ма?
Біз егер 6 және 24 қосса, дөңгелек
Үш
таңбалы
сандарды түзу:
yandex.kz/images
›
о
бразование
трёхзначных
чисел
Математика
бойынша
презентация
http://900igr.net/prez
entacija/matematika
40
Тараулар
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері
Мұғалімге
арналған
ескертпелер (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
өрнектің мәнін жазылған түрінде тапты, ал Федор ағай
есептеудің барынша қолайлы, басқа жолын білетіндігін
айтты. Сендер қолайлы есептеу тәсілін көріп тұрсыңдар
ма?
Шарик өрнекті жазылған күйінде шешті. Ал Федор ағай
қосылғыштардың орнын ауыстыруға рұқсат беретін заңды
білетіндігін айтып, 25 және 3 сандарының орнын
ауыстырды.
(Д) Оқушыларға аралас сандармен осыған ұқсас
тапсырмалар орындауды ұсыныңыз.
(С) Қосудың терімділік қасиетін қайталаңыз (мұғалімге
арналған ескертпені қар.).
(Ж, Ф) Бекіту үшін одан әрі өзара тексерумен жұптарда
жұмыс істеуге арналған жаттығулар беріңіз.
сан алатынымызды көріп тұрмыз.
Дөңгелек санға әрдайым қосқан
жеңілірек. 6 және 24 сандарының
қосындысын жақшаға аламыз.
(6 + 24) + 51 = …
(6 және 24 сандардың
қосындысына 51 қосу)
Өрнектің мәнін тауып, өрнек
мәнінің өзгергендігін көреміз:
6 + 24 = 30
30 + 51 = 81
Біз өрнек бұрынғы күйінде
қалғандығын көреміз.
1.2
Сандармен
операцияла
2.1.2.8 –
мына тәрізді
жағдайларда
Разрядты аттап қосу және азайту
(С) Екі таңбалы сандарды ондықтар арқылы өтпей
кестелер бойынша немесе есепке арналған материалдарды
Дайындық кезеңінде мыналарды
қайталау қажет:
1) екі таңбалы сандардың ондық
Сабақтарға
арналған
көрнекіліктер
41
Тараулар
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері
Мұғалімге
арналған
ескертпелер (оқыту әдістемесі
бойынша)
Оқу ресурстары
р
екі таңбалы
сандардың
қосу және
азайту
алгоритмдері
н қолдану:
34+23, 57-23,
27+34, 61-27,
47+33, 80-47;
2.1.2.7 –
мына тәрізді
жағдайларда
ондықтар
арқылы
өтумен
сандардың
қосуын және
азайтуын
ауызша
орындау:
45±9, 40-14,
100-35;
2.4.3.1 - 100-
ге
дейін/жүздікт
ермен 1000-
ға дейін
сандардың
реттілігіндегі
заңдылықты
анықтау
2.1.2.8 –
пайдаланумен (қима қағаздар, домино, есеп материалы)
қосу және азайту алгоритмін қайталаңыз.
(С) Бір таңбалы сандарды разряд арқылы аттап қосу
және азайту алгоритмін қайталаңыз.
құрамы, түрді ауызша орындау
тапсырмаларына қосу арқылы,
мысалы, 5 ондық және 7 бірліктен
тұратын санды атаңдар. 38 – бұл 3
ондық және қанша бірлік? 57
санында қанда ондық және бірлік
бар? 60 санында ше?
2) Мына түрдегі жағдайларда
қосу:
27 + 10, 30 + 13, 17 + 2.
Екі таңбалы сандарды басқа
разрядқа
өтумен
қосу
және
азайтуазайту
тәсілдері
оқушыларға белгілі бір таңбалы
сандарды басқа разрядқа өтіп
қосу/азайтуазайту
және
екі
таңбалы сандар мен «дөңгелек»
ондықтарды
қосу/азайтуазайту
амалдарын қамтиды.
Бекіту үшін келесі тапсырманы
ұсынуға болады:
Дұрыс теңдіктер азайту үшін
сандарды бос орындарға қой:
(37+4)+50=…+50
(46+5)+30=…+30
Екі таңбалы сандарды дөңгелек
сандардан алып тастауға
дайындық.
1-мысал. Алдымен келесі мысалды
http://tak-to-
ent.net/load/385-1-0-
8762
100
шегінде
|