Бағдарламасы бойынша шығарылды Досжан С. Д 64 Үлкен үйдегі үрей. Алматы: Жазушы, 2013. 304 бет
жүктеу/скачать 1,47 Mb. Pdf көрінісі
|
Үлкен үйдегі үрей
| Сәуле Досжан
7 пан құйрық мұнда екен», – деп алыстағы ағайындарын ша- қы рып əлек. Көп уақыт өтпей-ақ қазақтың ең шұрайлы, қо- ныс қа ыңғайлы жерінің бəрін орыс переселені иеленіп үл- гер ді. Бірін-бірі «мырза», «князь» деп көтермелеп сөйлеуге дағ ды лан ды. Ерте байып, жылдам көтеріліп Қарқаралы жеріне қыш тан сарай салғызған орыс байларынан дүлей ұрпақ өсіп же тіл ді. Жаңа переселен өкілдері баяғы қызыл төңкеріске қыр ғи дай тиген ақтың генералы Корнилов осы Қарқаралының тү ле гі болатын... Ұлы Отан соғысында немістермен жан аямай шай қа сып, ақырында тұтқынға түсіп, мұздай судың астында азаппен жан тə сі лім еткен генерал Карбышев осы Қар қа ра лы да туып- өскен. Карбышев, Корниловтар дүниеге келіп, есейген, со- лар дың ізі түсіп, үні сіңген сары қыш үйлер əлі күнге дейін Қар қа ра лы қаласының желкесінде, шеті мүжілмей, көркем қа лы бын да тұр. Сол заманда тентіреп келіп жұмақтай жердің төріне жай ға- сып байып шыға келген орыс шаруасы, құлаққа айналып, қы- зыл қыштан үй сала бастайды. Берісі Омбы, арысы Тү мен нен алдырған қызыл қышты қалап жатып «Осы өлкеге тамырым- ды тереңге жіберем, тұқымымды ең болмағанда мың жылға мекендетем», – деп орыс алпауыты тəуекел еткен сияқты. Орыс переселендеріне ілесіп қазақтың су тегін мал те рі- сін, жүн-жұрқасын жинап, сауда жасауға бақалшы татар ма- лайлары да жеткен. Ауыл-ауылды аралап, сықырлаған көне арбалары ырғалып қазақтың іргесіне кеп: «Тері, жүн, түбіт кімде бар? Айна, тарақ, менде бар...», – деп өлеңдетіп шіреніп тұрады екен. Қазақта не көп о заманда сойылған малдың терісі, көк- тем гі, күз гі күземнің жүні көп. Татар саудагерінің арбасына |