Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ

  Майлы  зығыр  алғы  дақылға  талапты  және 

міндетті  түрде  жеміс  алмастыруды  қажетсінеді.  Аймақ  жағдайында  ол 

үшін  сүріден  кейінгі  жаздық  бидай,  жүгері,  дәнді  бұршақ  дақылдары, 

бұршақ-астық  тұқымдастар  қоспасы,  көпжылдық  шөптер  қыртысы 

жақсы алғы дақыл болып табылады. Бұл Солтүстік Қазақстан мен Батыс 

Сібір ғалымдарының зерттеулерімен дәлелденген. 

Топырақ өңдеу жүйесі дәнді дақылдарға ұқсас. Ол топырақты алғы 

дақылды  жинағаннан  кейінгі  негізгі  өңдеуді  (сүдігер  дайындау),  қысқы 

екі  рет  қар  тоқтату  шараларын  қарастырады.  Көктемде-топырақтың 

беткі  қабатын  қопсыту  (ылғал  жабу)  және  себу  алдындағы  топырақты 

тұқым  сіңіру  тереңдігіне  (4-6)  см    өңдеу  жүргізіледі.  Қажет  болған 

жағдайда  (топырақтың  тығыздалып  қалуы,  арамшөптермен  ластануы 

жоғары болуы) себу алдындағы өңдеу қайталануы мүмкін, әсіресе жеңіл 

топырақтарда  қосымша  себу  алдындағы  тығыздау.  Бұл  шаралар  егіннің 

жаппай көктеуін қамтамасыз етеді. 

Аймақта  сүдігер  дайындағанда  немесе  себумен  қатар  фосфор 

тыңайтқышын (Р

30

) енгізу жақсы нәтиже береді. 

(ТМТД, 80 %, 2-3 кг/т). 

Майлы  зығырды  топырақта  тұқымның  сіңіру  қабатында 

температура  12-14

0

С-ға  жеткенде  –  күнтізбелі  15-20  мамыр  –  сепкен 

Сурет 35.  Зығыр. 1, 2 – өсімдіктері; 3 – сабақтың жоғары бөлігі; 4 – гүл; 5 

– жеміс; 6, 7 – тұқымдары; 8 – зығырдың өсу кезеңдері.  

 

373 

дұрыс. Себу тәсілі – жаппай қатардағы немесе таспалы, себу мөлшері  – 

6-7  млн/га  өнгіш  тұқым  (45-50  кг/га).  Қазақстанның  өте  қуаңшылықты 

жағдайларында  кейде  кең  қатарлы  тәсілмен  әр  гектарға  20-30  кг  тұқым 

себуге  болады.  Екі  бағытта  пайдаланатын  аралық  зығырды  (май  және 

талшық  өндіруде)  өсіргенде  тұқымның  себу  мөлшерін  10-15  кг/га 

арттыру  ұсынылады.  Тұқымның  сіңіру  тереңдігі  4-6  см.  Қажеттігіне 

байланысты майлы зығыр егістігінде арамшөптерге қарсы гербицидтерді 

қолдануға  болады:  қосжарнақты  арамшөптерге  қарсы  дақылдың 

«қосқұлақ»  кезеңінде  2М-4Х  гербицидімен  (1,0-1,2  кг/га  ә.е.з.)  бүркеді; 

біржылдық  астық  тұқымдас  арамшөптерге  қарсы  себуге  дейін  немесе 

майлы зығыр көктегенге дейін 1,0-1,2 кг/га ә.е.з. мөлшерінде топыраққа 

триаллат гербицидін енгізеді. 

Егінді  жинау.

  Егінді  бөлектеп  жинайды,  қораптардың  75  % 

қоңырланғанда (толық пісуге 10-12 тәулік қалғанда) дестеге шабады да, 

тұқым ылғалдылығы 11-13 %-ға жеткенде дестелер бастырылады. 

 

жүктеу/скачать 12,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: