Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ



Pdf көрінісі
бет431/490
Дата11.12.2021
өлшемі12,59 Mb.
#79075
1   ...   427   428   429   430   431   432   433   434   ...   490
Байланысты:
index (15)

 

Картоп


 

дақылына  бор,  мырыш,  марганец 

микроэлсменттерін қолдану өнім сапасының жақсаруына әсерін тигізеді. 

Гектарынан 150-200 ц өнім жинау



 

үшін қара топырақты аймақтағы 

тәлімі жерде таза сүрі жерге отырғызылатын картопқа азоттың ең тиімді 

мөлшері  N

40

 

болып  саналады.  Егер  топырақтағы  жылжымалы  фосфор



 

мен  алмаспалы  калий  мөлшері



 

төмен  болса  Р

60-70

,  К


45-55

,  жоғары  болса 

P

25-30


, К

15-25


 қолданған жөн.  

Күңгірт  қара-қоңыр  топырақ  жағдайында  азот  тыңайтқышының 

мөлшерін  70-90  килограмға  дейін,  ашық  қара-қоңыр  топырақта  90-100 

килограмға  дейін  жеткізу  керек.  Қара-қоңыр  топыраққа  берілетін 

фосфор  және  калий  тыңайткыштарының  мөлшері  оның  құрамындағы 

жылжымалы  фосфор  мен  алмаспалы  калий  элементтермен  камтамасыз 

етілу  деңгейі  орташа  болғанда  Р

70-80


,  К

60-70


  берген  дұрыс.  Қоректік 

заттардың  мөлшері  жоғары  болса  фосфор,  калий  тыңайтқыштарының 

мөлшерін  30%  азайтады,  керісінше,  қамтамасыз  етілу  деңгейі  төмен 

болса тыңайтқыш мөлшерін 30% арттырады. 

Суармалы  жерлерден  гектарынан  200-300  центнер  өнім  жинау 

үшін  қара  топыраққа  90-100  кг,  қара-қоңыр  топыраққа  120-150  кг,  боз 

топыраққа  150-180  кг  азот  беріледі.  Фосфор  мен  калий  мөлшері 

топырақтағы осы элементтердің мөлшеріне байланысты 40-140 кг болуы 

керек. 



 

414 


Қазақтың  ғылыми-зерттеу  картоп  және  көкөніс  шаруашылығы 

институты  ашық  қара-қоңыр  топырақка  Р

120

  енгізгенде  гектарынан  38,2 



ц, N

80

Р



120

  бергенде 54,5 ц,   ал тыңайтқыштарды N

80

P

120



K

60

 мөлшерінде  



қолданғанда   83,6 ц қосымша   өнім   жинағаны туралы деректер бар.    

Картопқа  органикалық  тыңайтқыштар  жақсы  әсер  етеді,  аталған 

институттың  деректері  бойынша  қара  қоңыр  топырақтың  гектарына  25 

тонна  жартылай  шіріген  көң  пайдаланғанда  картоп  өнімі  45  центнерге 

артқан. 

Картопқа тыңайтқыштарды қолданудың тиімді тәсілі-көң, фосфор, 

калийдің  барлық  мөлшерін,  азоттың  жылдық  мөлшерінің  50-70%-ын 

күзде,  ал  азоттың  калғанын  дақылдың  шанақтану  кезеңінде  үстеп 

қоректендіру болып саналады. 

Карбонатты  қара-қоңыр  және  боз  топырақтарда  мырыштың 

жылжымалы  түрі  жеткіліксіз  болатындықтан  күкірт  қышқыл  мырыш 

пайдалану  картоп  түсімін  13-20%  жоғарылатады.  Ол  үшін  тұқымдық 

материалды 0,3% күкірт қышқыл тұзының судағы ерітіндісімен өндеуді 

(1  тонна  тұқымдық  материалға  50  литр  есебінде)  немесе  осы  тұздың 

0,2%  ерітіндісімен  шанақтану  алдында  тамырдан  тыс  үстеп 

қоректендіреді (1 га егіске 1000-1200 литр ерітінді жұмсалады). 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   427   428   429   430   431   432   433   434   ...   490




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет