Жүктеме
W
макс
0 3 6 9 12 15 18 21 24
Максималды
жҥктеме
сағаты
ñà¹àòû
4.1-сурет. Тәуліктік жҥктеме графигі
Электр станциясына және электр тораптарына электр энергиясын кӛлем
бойынша ӛндірудің жоспарын орындау жеткіліксіз. Сонымен қатар, олар
берілген жҥктеме графигін уақыт бойынша ҥстап тҥру және максималды
жҥктемені жабуды қамтамасыз етулері қажет. Сондықтан, электр станцияның
және электр жеткізу желілерінің барлық қондырғылары максималды жҥктемеге
есептелуі қажет және осы кезеңде тоқтаусыз жҧмыс істеуі керек.
Электр энергиясын ӛндірудің, жеткізудің, таратудың б а с қ а е
р е к ш е л і г і, электр станциялар және қосалқы станциялар кӛп жағдайда бӛлек
емес, керсінше бір-бірімен біріктіріліп және бҥкіл экономикалық ауданның
тҧтынушыларына қызмет кӛрсете алатын ортақ энергетикалық жҥйемен
байланыстырылғандығы болып табылады. Сондықтан тораптың бір жерінде
немесе бір электр станциясында болған кез келген бҥліну бҥкіл жҥйенің жҧмыс
режиміне
ауыр
әсер
етеді
және
тҧтынушыларды
электрмен
қамтамасыздандырудың тоқтатылуына әкеп соғуы мҥмкін. Ал электр
энергиясымен қоректендірудегі аз ҥзілістің ӛзі ӛндіріс кәсіпорындарында,
электрлендірілген кӛліктерде және қалалық шаруашылықта ӛте ҥлкен зиянға
алып келеді. Ӛндіріс кәсіп ӛрындарында ӛндірісте тоқталып қана қоймай
техналогиялық процесстің бҧзылу салдарынан шығарылып отырған ӛнемнің,
сондай-ақ машиналар мен жабдықтардың ӛздеріде зақымдалуы мҥмкін.
Электр энергиясын тҧтынушылар, тек электрмен қоректенудің ҥзілісіне ғана
емес, электр энергиясының тӛмендеуіне, кернеу мәні мен тораптағы жиіліктің
қауіпті
ауытқуына
да
сезімтал.
Егер
кернеу
тӛмендесе,
электр
қозғалтқыштардың мәндері кенеттен тӛмендейді,
электр термиялық
қондырғылардың, электронды кӛрсеткіштердің, радио қабылдағыштардың,
телеарналардың жҧмысы бҧзылады. Жиілік тӛмендеген кезде электр
қозғалтқыштардың айналу саны ӛзгереді, бҧл ӛз кезегінде машиналар мен
станоктардың ӛнімділігін азайтады, кӛп жағдайларда техналогиялық процестің
бҧзылуына және кемшіліктердің пайда болуына әкеп соғады. Сол себептен,
электр қондырғыларының қандай да болса бір бӛлігінің зақымдануы, не болмаса
бҥлінуі кезінде, апатты жағдайдың зиянын азайту ҥшін оны тораптан тез арада
ажырату керек.
Э к с п л у а т а ц и я н ы ң м а ң ы з д ы т а п с ы р м а л а р ы н ы ң бірі –
электр станциялары мен топраптарының жҧмысының ҥнемділігін жоғарылату
болып табылады. Ол ҥшін электр энергиясының ӛзіндік қҧндылығын тӛмендету,
отынды ӛндіруге кететін меншікті шығынды, ӛзіндік мҧқтаждыққа кететін
электр энергиясының шығынын, тораптағы шығынды азайту, қондырғылардың
қызмет кӛрсету мерзімін ҧзарту керек. Электр станциялары оқшауланған болып
емес, жеке емес энергетикалық жҥйеде жҧмыс жасйтындықтан, тек қана электр
станциялары және жеткізу желілері ғана емес, сондай-ақ бҥкіл жҥйенің жҧмыс
істеуін қамтамасыз ету керек. Бҧл ҥшін электр станциялары және агрегаттардың
арасындағы жҥктемелерді дҧрыс ҧстап тҧру, обьектідегі жабдықтардың жӛндеу
жҧмыстарын дҧрыстап жасау керек.
Жоғарыда жазылғандай, электр станциялар мен қосалқы станциялар және
электр энергиясын жеткізу желілерінің техникалық эксплуатациясы, жалпы
энергетикалық жҥйе аймағында ҥйымдастырылуы қажет және келесі
тапсырмаларды шешуі керек деп қорытынды жасауға болады:
а) электр энергиясын ӛндірудің мемлекеттік жоспарын жасау, электр
энергиясын берілген жҥктеме графигіне сәикес беру, тарату және жҥктеме
максимумын қамтамасыз ету;
б) барлық жабдықтардың сенімді жҧмыс істеуін қамтамасыз етужәне электр
энергиясымен тҧтынушыларды тоқтаусыз қамтамасыз ету;
в) жіберілетін электр энергисының жоғары сапасын ҧстап, қалыпты кернеуді
және электр тоғының жиілігін ҧстап тҧру;
г) энергиялық жҥйенің жҧмыс режимін максималды ҥнемділікпен орындау.
4.2 Техникалық эксплуатацияның ҧйымдастырылушылық қҧрылымы
Алдынғы тарауда атап ӛткендей электр энергиясын ӛндірудің ерекшеліктері,
барлық энергетикалық жҥйенің эксплуатациялық қызметкерлерінің жҧмысының
келісімді болуын, жоғарғы талаптарды және жҥйенің ҧйымдастырушылық
қҧрылымын анықтайды.
Электр станцияның және электр тораптарды ӛндіруші қызметкерлері екі
ҥлкен топқа бӛлінеді: о п е р а т и в т і және ж ӛ н д е у.
Оперативті қызметкерлердің міндеттеріне: жҧмыс істеп тҧрған жабдықтарды
бақылау және кҥтімдеу, сҧлбаларды алмастыруды орындау, жабдықтарды
жӛндеуге, резервке шығару, олардың жҧмыс режимін реттеу, бҥлінулерді тез
арада жою және апатты ликвидациялау, сонымен қатар жҧмыс режимдерінің
жазбаларын жҥргізу.
Жӛндеуші қызметкерлер жабдықтардың кҥнделікті және кҥрделі жӛндеу
жҧмыстарын, сонымен қатар олардың алдын-ала (профилактикалық)
сынақтарын жҥргізеді.
Электр станцияның бақылау қҧрылымы 3.2-суретте (шартты тҥрде) жақсы
бейнеленген.
Келтірілген
сҧлбадан
электр
станцияны
директор
басқаратындығын және оған б а с т ы и н ж е н е р, к е з е к ш і и н ж е н е р
және б а р ы л ы қ ц е х т а р мен б ӛ л і м ш е л е р бағынатындығын кӛреміз.
Кезекші инэженер оперативті жҧмысына байланысты тікелей э н е р г е т и к а- л
ы қ ж ҥ й е н і ң д и с п е т ч е р і н е де бағынады.
Энергетикалық жҥйенің кезекші диспетчері барлық электр станцияның және
тораптарының жҧмысын келістіреді (ҥйлестіреді), жҥйенің станциялары мен
қосалқы станциялардағы барлық оперативті жҧмыстарын басқарады. Оған
электр станцияның кезекші инженерінен басқа жҥйенің кезекші диспетчері,
қосалқы станциядағы техниктер мен монтерлар бағынады және олар арқылы
барлық кезекші қызметкерлер бағынышты. Осылайша әр кезекші оперативті
тҧрғыда жоғары тҧрған кезекшіге, ал басқару техникалық тҧрғыда ӛзінің тікелей
бастығына бағынышты. Бҧл екі жақты басқару келіспеушілікке әкеліп
соқпайды, ӛйткені міндеттер арасына шектеулер қойылған. Оперативті персонал
жабдықтарды жӛндеуде қызмет кӛрсету бойынша, басқару-техниктің
инструкциялары мен тапсырмасын қатаң сақтауы керек. Сондай-ақ, басқару-
техникалық персонал кҥнделікті оперативті жҧмыс жӛнінде жоғары тҧрған
кезекшінің жҧмысына араласпауы керек. Барлық цехтардын электр
жабдықтарының техникалық қолданылуын станцияның электр цехі орындайды.
Мҧнда
қызмет
кӛрсетілетін
қҧрылғылардың
бір
бӛлігі:
тарату
қҧрылғыларының жабдықтары, трансформаторлар, басқару қалқаны электрлік
цехтің қҧрамына кіреді.
Ал басқа екінші бӛлігі, оның ішінде әр тҥрліцехтардың электр
қозғалтқыштары, электрлік цехқа жатпайды, бірақ оларға электр цехы қызмет
кӛрсетеді.
Электрлік
цехтің
қызметкерлері
электр
станцияның
негізгі
агрегатының электрлік бӛлігі турбогенераторды бақылап басқарады, ал оның
механикалық бӛлігінің барлық бақылауын турбиналық цех жҥзеге асырады.
Жҧмысқа қабылдау және шығу, арнайы бӛлім, әскерлендірілген ӛрт кҥзеті
Жоспарлау экономикалық бӛлімі
Аудандық басқару
Қамтамасыздан-дыру, бухгалтерлік, тҧрғын ҥй коммуналдық бӛлімшелері
Станция директоры
Кезекші диспетчер
Достарыңызбен бөлісу: |