Ол – тырна.
11)
Сенде, менде жоқ,
Сеңгір тауда жоқ,
Өте берік таста жоқ,
Қапшықта жоқ.
Ол – құстың сүті.
12) Қошқар мүйіз – қойыртпақ,
Қойыртпақтан да қоюырақ.
Теке мүйізі түйіртпек (иіртпек),
Түйіртпектен де иірірек –
Екі мүйізі тең.
Ол – (...)
13) Ұзын ағаш басында,
«ұрғыныл» атты құс отырады,
Оны атуға ер керек,
Екі ұшына таспа керек.
Ол – тұмақ.
14) Ұзын ағаш басына
Ұлы жазу жаздым,
Алтын қабыршақтының тұқымы (ұлы) келсін
деп,
Өзім күтіп отырдым.
Ол – қармақ пен балық.
16)
Аққұба қайда қыстайды? –
Қанды жерде қыстайды,
Қаны неге жұқпайды,
Қап ішінде қыстайды.
Ол – іш май (қарындағы ішмай).
239
17)
Бес басты елші келеді.
Ол – етіктің басынан бес башпайдың шығып
тұрғаны.
17) Тау үстінде даукестің
Таяғы бар бес батпан.
Ол – түлкінің құйрығы.
18) Арбаға шақ,
Тас арбаға шақ.
Ол – шақпақ пен шақпақ тас.
19) Сиырдың сырты,
Қойдың қоң еті.
Ол – кереге.
20) Көкше лағым көгенде семіреді.
Ол – қауын.
21) Түнде барады қара лақ,
Ерте келеді қара лақ.
Ол – түңлік.
22) Бір ұшы қыс қыстайды,
Бір ұшы жаз жайлайды.
Ол – сырық.
23) Отырғаным – оба жер.
Басқаным – бақыр шанақ.
Ол – үзеңгі (мен ер).
24) Қияқ үстінде қияқ.
Ол – қамыс.
240
25) Жазда жаңа келін иіліп тұрады.
Ол – қамыстың басы (үлпілдегі).
26) Айдалада майлы тоқпақ жатыр.
Ол – кірпі.
27) Айдалада майлы қайыс жатыр.
Ол – жылан.
28) Ішер, жер, ініне кірер.
Ол – пышақ (пен оның қыны).
29) Көзімді салып көпке дейін оқыдым.
Ол – көк пен жұлдыздар.
30) Мұрны болмаса да мұз теседі.
Ол – қойдың құмалағы (боғы).
31) Оң мен солды айырған
Отыз түмен, он айдын.
Ол – күн, ай, жұлдыздар.
32) Алдын айыра білген тура түсер,
Ал торқам ырғалып түсер.
Ол – биенің құлындағаны.
33) Ой, үйіреді («әндетеді»),
Сасық көлде қыстайды.
Ол – тұмсығын бұтына тығып ұйықтап
жатқан ит.
34) Түйін түйдім,
Тұтылатынға салдым.
Ол – лашын.
241
35) Кесіртке сияқты, қаны тамып
(немесе: кесірткедей сары алтын)
қара ұлысқа жайылады.
Ол – от (өрт).
36) Ұзын-ұзын теп-тегіс (жып-жылтыр),
Ұшына дейін теп-тегіс (жып-жылтыр),
Қысқа-қысқа теп-тегіс (жып-жылтыр),
Кірігетін жеріне (сабына) дейін теп-тегіс
(жып-жылтыр).
Ол – пышақ пен білеу (қайрақ).
37) Міне барды – ізі жоқ.
Ол – кеме (қайық).
38) Әуелі тауып ал,
Көтеріп тастап, жауып ал.
Ол – есік (киіз үйдікі).
39) Аузымды ашсам – өкпем көрінеді
Ол – есікті ашқанда оттың көрінуі.
40) Қызыл тері қалтам бар,
(Оның ішінде) алты-ақ турам асым бар.
Ол – жаңғақ.
41) Сеңгір-сеңгір тау басында сегіз қоян іні бар,
Сен оны таппасаң, сенек иін илегін,
Аулың менен таппасаң, ауру инін илегіл.
Ол – шөміш.
42) Көктен түскен тоқпақ,
Төрт аяқты, маймақ.
242
Ол – кірпі.
43) Өзегі берік шарт терек, –
Бұғанасы сықырлайды,
Қара күшпен шынданады.
Достарыңызбен бөлісу: |