Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету


Гипоплазиялық немесе аплазиялық анемиялар



Pdf көрінісі
бет370/599
Дата12.10.2022
өлшемі6,76 Mb.
#152853
1   ...   366   367   368   369   370   371   372   373   ...   599
Байланысты:
Жалпы патфиз

Гипоплазиялық немесе аплазиялық анемиялар
Қан 
ӛндірілудің, 
әсіресе 
миелопоэздің, 
қатты 
тӛмендеуімен кӛрінетін сҥйек кемігінің гипоплазиясы мен 
аплазиясы 
кӛрсетілген 
анемиялардың 
дамуына 
әкеледі. 
Олардың себептері тҧқым қуатын және жҥре пайда болған 
болып ажыратылады. Тҧқым қуатын аплазиялық анемияны алғаш 
1927 жылы Фанкони ашып, жариялады. Бҧл анемия 
Фанкони 
анемиясы
делінеді. Ол ҧрпақтан ҧрпаққа аутосомдық-бәсеңкі 
жолмен беріледі және қан ӛндіретін барлық жасушалардың 
кемістігі байқалады. Бҧл анемиямен ауыратын балалардың 
бойы ӛсуі тежеледі, қолының бас бармағы болмайды немесе 
тым кішкентай болады, жыныс бездерінің жетілмеуі, қаңқа 
сҥйектерінің ауытқулары, ішек-қарын жолдарында, жҥрек-қан 
тамырлар 
жҥйесінде 
ақаулар 
дамуы 
т.б. 
ӛзгерістер 
байқалады. 
Сҥйек кемігінде тек эритроциттер ӛндірілуінің тҧқым 
қуатын жеткіліксіздігінен дамитын анемияны 
Даймонд Блэкфан 
анемиясы
дейді. Бҧл кезде, шеткері қанда ретикулоциттердің 
қатты азаюымен кӛрінетін, макроциттік немесе нормоциттік 
анемия 
дамиды. 
Сҥйек 
кемігінде 
эритроидтық 
тіннің 
гипоплазиясы байқалады. Ал, лейкоциттер мен тромбоциттер 


442
ӛндіретін тіндер қалыпты болып, олардың саны шеткері қанда 
ӛзгермейді. Бҧл анемия ҧрпақтан ҧрпаққа аутосомдық-бәсеңкі 
немесе ҥстем тҥрлерде беріледі. Артынан ағзалар мен 
тіндерде темір иондарының тым кӛп жиналып қалуынан, 
сепсис, миелоидтық лейкоз дамуымен кӛрінетін асқынулар 
пайда болуы мҥмкін. 
Жҥре пайда болған гипо- немесе аплазиялық анемиялар: 
● иондағыш сәулелердің; 
● 
химиялық 
(мәселен, 
бензол, 
тринитротолуол, 
инсектицидтер т.б.) улы заттардың; 
● дәрілердің (индометацин, бутадион, сульфаниламидтер, 
левомицетин, аминазин, цитостатиктер т. б.); 
● 
вирустардың 
(Эпштейн-Барр 
вирусы, 
инфекциялық 
мононуклеоз, 
адамның 
иммундық 
тапшылықты 
вирусы, 
гепатиттің А,В,С емес вирустары т.б.); 
● иммундық дерттердің (гипоиммуноглобулинемия, тимома, 
айырша бездің обыр ӛспесі, «трансплантат иесіне қарсы» 
ауруы т.б.) - әсерлерінен дамиды. Сонымен бірге, ҧзаққа 
созылған созылмалы анемиялар сҥйек кемігінің гипо-немесе 
аплазиясы дамуына әкелуі ықтимал. 
Патогенезі. 
Кӛрсетілген 
себепкер 
ықпалдардың 
әсерлерінен: 
● сҥйек кемігіндегі бағаналық жасушаларда нуклеин 
қышқылдары мен нәруыздардың тҥзілуі бҧзылады; 
● 
бағаналық 
жасушалардың 
айналасында 
физикалық- 
химиялық қҧбылыс- тардың ӛзгерістерінен, олардың ӛсіп-ӛнуі 
бӛгеледі; 
● олардың аутоиммундық ҥрдістермен бҥлінуі немесе 
жойылуы байқалады; 
Кӛпшілік жағдайларда сҥйек кемігінің бҥліністері 
иммундық тетіктерден байланысты дамиды. Сҥйек кемігінде 
және шеткері қанда әсерленген цитотоксиндік Т-лимфоциттер 
жиі табылады. Олар γ-интерферон, ӛспелерді жоятын α-фактор 
т.б. жасушалардың ӛсіп-ӛнуін тежейтін цитокиндер ӛндіреді. 
Осыдан қан ӛндіретін нысана жасушаларда апоптоз дамып
гемопоез 
тежеледі.
 
Сҥйек 
кемігінде 
миелоидтық 
жасушалардың, соның ішінде эритрокариоциттердің қатты 
азаюы болады да, лимфоидтық жасушалар кӛбейіп кетеді. 
Сҥйек кемігін май басып кетеді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   366   367   368   369   370   371   372   373   ...   599




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет