459
олар жиырылып, бҥлінген жердің жоғары жағында жаңа тамыр
аралық қосылымдары ашылып, тромбоциттердің белсенділігі
кӛтеріліп, жауап қайтарады. Сол себептен қан тамырлары мен
тромбоциттердің қатысуымен дамитын гемостазды
біріншілік
гемостаз
дейді. Ары қарай қанның плазмалық қан ҧю фактор-
ларының әсерленуінен дамитын қанның ҧюын
коагуляциялық,
екіншілік гемостаз
деп атайды.
Қан тамырлары мен тромбоциттердің қатысуымен дамитын
біріншілік гемостаз.
Қалыпты жағдайда қан тамырларының ішкі қабығындағы
эндотелий жасушалары тамыр қабырғаларының тҧтастығын және
қанның тамыр ішінде сҧйық кҥйінде сақталуын қамтамасыз
ететін кӛптеген қызметтер атқарады (-сурет). Олардың
ішінен гемостазға қатысты мыналарды атауға болады:
● тромбоциттердің ӛзара жабысуын тежейтін простациклин
ӛндіреді;
● қан ҧюына қарсы әсер ететін антитромбин III –
гепарин-сульфатын ӛндіреді;
●
фибринолизді
кҥшейтетін
плазминогеннің
тіндік
әсерлендіргіштерін ӛндіреді;
● қан тамырларының босаңсуын туындататын нитроксид
(NO) ӛндіреді;
●
протеин
С
ӛндіріп,
ол
тромбомодулинмен
байланысқаннан кейін, протеин S-пен қосылып қҧрған кешен
белсенділігі кӛтерілген қан ҧю факторларын ыдыратып,
оларды айналымнан аластайды.
Достарыңызбен бөлісу: 
