Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету

705
Ауыру шеткері тіндердің бҥліністерінен дамиды. Ауыру 
туындататын тітіркендіргіштерді организмде ноцицепциялық 
жҥйе қабылдайды. Бҧл жҥйенің қабылдағыш, ӛткізгіш және 
орталық бӛліктері бар. 
1. 
Қабылдағыш 
бӛлігі. 
Ауыру 
туындататын 
тітіркендіргіштерді 
теріде, 
шырыппы 
қабықтарда, 
бҧлшықеттерде, буындарда, сҥйектердің сыртқы қабықтарында, 
саусақтардың ҧштарында, ішкі ағзаларда орналасқан арнайы 
қабылдағыштар 
(рецепторлар) 
қабылдайды. 
Бҧларды 
ноцицепторлар 
деп 
атайды. 
Олар 
механоноцицепторлар, 
термоноцицепторлар және хемоноцицепторлар болып бӛлінеді. 
Бҧл қабылдағыштар ағзада неғҥрлым кӛп болса, соғҥрлым онда 
ауыру сезімі қатты болады. Мәселен, тістің ҧлпасы мен 
кӛздің мӛлдір қабығында ауыру сезімі қатты сезіледі. 
Механоноцицепторлар механикалық әсерлерден қоздырылады 
және жҥйке аяқшалары мембраналарының натрий иондарына 
ӛткізгіштігін жоғарлатып, деполяризация туындатады. Осыдан 
сезімтал жҥйке талшықтарында әрекет ету потенциалы пайда 
болады. 
Хемоноцицепторлар 
химиялық 
заттардың 
әсерлерінен 
қозады. Бҧл химиялық заттарға сутегі, калий иондары, 
ацетилхолин, брадикинин, гистамин, соматостатин, Р-заты 
т.б. жатады. Оларды ауырудың медиаторлары деп атайды. Бҧл 
заттарға хемоноцицепторлардың сезімталдығы ПГЕ
1
, ПГЕ
2
, ПГF
2
тҥрлес простагландиндердің әсерлерінен қатты кӛтеріледі. 
Сондықтан простагландиндердің тҥзілуін шектейтін дәрі-
дәрмектер (аспирин, амидопирин, анальгин т.с.с.) ауыру 
сезімін азайтады. 
Сонымен бірге, бҥлінген жҥйке талшықтары кӛптеген 
әсерлерге ӛте сезімтал болады. Мәселен, неврома әртҥрлі 
механикалық, температуралық, химиялық әсерлерді қатты 
сезінеді. Сондықтан бҧл кезде организмнің ӛзінің ішкі 
жағдайы, кӛңіл-кҥйінің ӛзгерістеі қатты ауыру сезімінің 
ҧстамаларымен қабаттасуы мҥмкін. 

жүктеу/скачать 6,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: