Жүрек аритмиялары Жүрек аритмиялары деп жүректің қалыпты ырғағының бұзылыстарын айтады. Көптеген жүрек-қан тамырларының
аурулары
жүректің
қалыпты
ырғағының
бұзылыстарымен
қабаттасады.
Жүрек ырғағының бұзылыстары үш түрлі патогенездік
жолдармен дамуы мүмкін:
●
жүректе
жүйкелік
серпіндердің
қалыптасуы
өзгерістерінен;
● жүректің өткізгіш жүйесінде серпіндердің өткізілуі
өзгерістерінен;
● серпіндердің қалыптасуы мен өткізілуінің біріккен
бұзылыстарынан.
Жүректе жүйкелік серпіндердің қалыптасуы онда өзіндік
серпін туындату қабілетінен байланысты болады. Оны жүрек
автоматизмі дейді. Бұл серпін туындататын жасушалар
«пейсмекер» жасушалар деп аталады. Олар негізінен қуыс
көктамырлар мен оң жақ жүрекше арасында болатын синустық-
жүрекшелік
торапта
(айқұлақта)
орналасқан.
Диастола
кезінде бұл жасушалардың деполяризациясы нәтижесінде
жасушалардан калий иондары аздап шығарылып, оларға
біртіндеп натрий иондарының енуі болады. Бұл кезеңді шабан
диастолалық деполяризация деп атайды. Ары қарай қозуға
қажетті шекке (шекті қозу потенциалына) жеткен соң серпін
туындататын
жасуша
мембраналарының
натрий
иондарына
өткізгіштігі күрт көтеріледі де, әрекеттік потеңциал
қалыптасады. Осылай жасушаларда жүйкелік серпін пайда
болады (-сурет).
Серпін туындату қасиеті жүректің өткізгіш жүйесінің
барлық бөліктерінде болады. Бірақ синустық-жүрекщелік
торапқа қарағанда жүректің өткізгіш жүйесінің төменгі
бөліктерінде бұл қасиет біртіндеп азая береді. Сонымен
бірге негізгі серпін туындататын синустық-жүрекшелік
тораптың
қызметі
әлсірегенде,
серпін
жүрекшелерде,
жүрекше-қарынша аралық (атрио-вентрикулалық) торапта,
қарынша
қабырғаларында,
Гис
аяқшаларында,
қарынша
аралықтарында, Пуркиние талшықтарында пайда болуы ықтимал.
512 -
сурет.
Синустық-жүрекшелік
торап
жасушасындағы
мембраналық потенциалдың өздігінен өзгеруі.
Синустық-жүрекшелік торапта пайда болған серпіндерден
дамитын жүрек ырғағын