Жоба әдісі.
67. Дамытушылық және тәрбиелік оқыту принципі. В.В. Давыдов жүйесі.
Дамытушылық және тәрбиелік оқыту принципі.
Дамытушылық және тәрбиелік принципі білім беру жеке тұлғаны жан-жақты дамыту мақсаттарына, тек білім мен дағдыларды ғана емес, сонымен қатар өмірлік идеалдар мен әлеуметтік құндылықтарды таңдауға негіз болатын белгілі бір моральдық және эстетикалық қасиеттерді қалыптастыруға бағытталғанын болжайды.
Білім берудің негізгі мақсаты – оқушыларға ғылым негіздерінен терең, саналы және берік білім беруге, оларда ғылыми түсініктерді қалыптастыруға және дамытуға бағытталған оқыту. Тәрбие оқушылардың бойында жаратылыстану-ғылыми дүниетаным негіздерін, дүниенің ғылыми бейнесін, табиғатқа деген сүйіспеншілігін, патриоттық және интернационалдық сезімдерін, мінез-құлық нормаларын қалыптастырумен және дамытумен байланысты. Оқушылардың оқу процесінде дамуы ең алдымен олардың ақыл-ой қабілеттерін, дағдыларын және практикалық дағдыларын жетілдіруге бағытталған.
Тәрбиелік және дамытушылық оқыту принципі талаптары:
• оқытудың жетекші мақсаттарын дұрыс анықтау: танымдық, тәрбиелік, дамытушылық;
• сабақ барысында оқушылардың дүниетанымын қалыптастыру;
• патриотизм, азаматтық, адамгершілік, иннтелегенция сезімдерін тәрбиелеу, мәдени мінез-құлық, тәртіптілік дағдыларын қалыптастыру;
• дербестікті, бастаманы, шығармашылықты дамыту;
• танымдық қабілеттерді дамыту.
М.Монтень, Я.А.Коменский, Ж.-Ж . Руссо, И.Г.Песталоцци, А.Дистервег және т.б. атақты ұстаздар мен философтар зерттеген.
В.В. Давыдов жүйесі.
Эльконин-Давыдов жүйесінің мақсаты - балаларды өз бетінше мәселелерді қоюға, оларды шешу әдістерін анықтауға және нәтижені талдауға үйрету.
Эльконин-Давыдов жүйесінің ерекшелігі - білім балаларға дайын түрде берілмейді. Сабақ оқушылардың өз бетінше тапсырма қойып, оны шешу жолдарын ұсынып, кейін болған оқиғаға сыни тұрғыдан баға беретіндей етіп ұйымдастырылған. Сыныптағы іс-әрекеттің негізгі формалары пікірталас және эксперимент болып табылады.
Сабақтар жұппен немесе шағын топтарда өткізіледі. Мұғалім сыныпқа мәселе қойып, әр топты оның шешімін табуға шақырады. Сонымен бірге жетекші сұрақтар арқылы оқушылардың жұмысын түзетеді.
Эльконин-Давыдов жүйесі бойынша қате жауаптар жоқ. Кез келген ұсыныс «жұмыс нұсқасы» (рабочая версия) болып табылады.
Эльконин-Давыдов жүйесінде бағалаудың әдеттегі жүйесі жоқ. Сабақ соңында оқушылардан үлгерімін бағалау ұсынылады. Балалар әр тапсырма түрі бойынша бағалау критерийлерін өздері таңдайды. Көбінесе оқушылар әрбір тапсырманың қарама-қарсы шкаласын сызып, оған жауаптың қаншалықты дұрыс тұжырымдалғанын немесе жұмыстың қаншалықты ұқыпты құрастырылғанын белгілейді. Содан кейін мұғалім таңдалған шкала бойынша жұмысты да бағалайды. Бұл әдіс оқушыға тапсырманы қаншалықты орындағанын түсінуге, ал мұғалім баланың өзін-өзі бағалауы туралы түсінік алуға мүмкіндік береді деп саналады.
Сабақта дидактикалық, рөлдік және басқа ойындар жиі қолданылады. Ойын арқылы оқу балаларға шығармашылық қабілеттерін ашуға және мәселелерді шешу үшін тек білімді ғана емес, сонымен қатар қиялды пайдалануға көмектеседі.
Эльконин-Давыдов бағдарламасы бойынша үй тапсырмалары минимумға дейін орындалады. Жүйе оқушылар білімді үйде оқулықтар арқылы емес, сабақта талқылау арқылы алады деп болжайды.
Эльконин-Давыдов жүйесіндегі оқулықтар басты рөлді атқарудан алыс. Оқушылар көпшілік білімді бір-бірімен және мұғалімдермен қарым-қатынас жасау арқылы алады.
Достарыңызбен бөлісу: |