экстрополяция – ойдың дамуы немесе белгілі бір тарихи кезеңдегі тенденциялардың ашылуы, яғни жасалған заңдар мен тұжырымдардың бақылау аймағынан басқа аймаққа ауысуы;
интерполяция - құбылыстардың динамикалық қатарында көрінбейтін, бірақ осы қатар мүшелерінің арақатынасын ашу негізінде параметрлерді, функцияларды, көрсеткіштерді табу;
модельдеу – шынайы түрде бар процестер мен құбылыстардың логикалық, информациялық және графикалық құрылымын жасау, яғни объектілерді жеңілдетілген түрінде бейнелеу; модельдеу – түпнұсқаның зерттеушіні қызықтыратын қажетті жақтарының дәлме – дәл көшірмесін түсіру арқылы зерттеу;
ретроспекция- объектінің жүйелі түрдегі сипаттамасын алу үшін зерттеу объектісінің тарихи дамуын зерттеу, яғни оның әртүрлі уақыт кезеңдеріндегі дамуының динамикалық қатарын зерттеу;
эксперттік бағалау - эксперттің немесе эксперттердің тұжырымдары мен ойлары.
Жеке ғылыми немесе нақты ғылыми әдістер: Эмпирикалық және теориялық.
оқушылардың оқу үлгерімін анықтауға арналған тестер;
кәсіби бейімділікті анықтауға арналған тестер;
ақыл-ой деңгейін анықтауға арналған тестер;
Шығармашылықты анықтауға арналған тестер.
Тренинг
Математикалық
Ранждеу (алынған мәліметтерді белгілі бір жүйеде орналастыру, зерттеу объектісінің осы қатардағы орнын анықтау);
Шкалалау (ұпай беру немесе сандық көрсеткішті анықтау);
Модельдеу (модельдерді құру және зерттеуді тұтастай қабылдату);
Индекстеу;
Корреляция;
Графикалық кесте
Э.Ш.Натанзон әдістерді екі сипатта талдайды: жалғастыратын және кедергі болатын.
Э.Ш.Натанзон әдістерді екі сипатта талдайды: жалғастыратын және кедергі болатын.
Жалғастырушы әдістер: сыйлау, көңіл бөлу, кеңесу, өтіну, сенім білдіру, өз күшіне сүйену, т.б.;
кедергі болатын әдістер: бұйрық беру, жазалау, ым-ишарамен басқару, зекіп айту, ұрысу, сенімсіздік блідіру, ескерту, қысастық қылу, ызалану, ашулану, басқа да баланы ашындыратын әдістер.
