214
Ауызша, сөздік әдістер оқу желiсiнің барша кезеңдерiнде
қолданымға түседi: жаңа материалды игеруге дайындық
кезiнде, оны түсiндiру, игеру, қорытындылау және пайдалану
үдерiсiнде қолданылады.
Әңгімелеу
–
бұл бiрiздi, жүйелi, түсiнiмдi және көңіл
көтеріңкiлiгiмен бiлiм ұсынуда қолданылатын оқу материа-
лын монологтық баянмен жеткiзу әдісi. Әңгімелеп беру кiшi
мектеп жасындағы балаларды
оқытуда басқа әдістермен
салыстырғанда жиiрек пайдаланылады. Балаларға аса жарқын
да жаңа деректер мен оқиғаларды хабарлау үшiн, олардың
тiкелей бақылауына келмейтiн құбылыстар жөнiнде ақпарат
жеткiзу қажеттiгi туындаған жағдайда мұғалiм осы әңгімелеп
беру әдісiн iске қосады, оқушылардың ойлау әрекетiне, қиялы
мен көңіл-күйiне, олардың ой өрiсiнің кеңеюiне күштi
ықпал
жасаудың көзi де осы әңгімелеу әдісiнде. Кiшi сыныптарда
әңгімелеп берудің үш түрі танылған: суреттеп беру, көркемдеп
әңгімелеу, түсiндiру. Қойылған мақсатқа орай: кiрiспе әңгіме,
баян әңгіме, қорытынды әңгіме – болып жiктеледi. Бiрiншiсiнің
мiндетi – балаларды жаңа материалды игеруге дайындау;
екiншiсiнің мiндетi –
мазмұнды әңгімелеп жеткiзу, ал үшiншiсi
– оқудың нақты бiр кезеңiндегi нәтиженi сабасына жеткiзедi.
Сипаттап беру
әдісi арқылы мұғалiм шәкiрттерiне зат,
құбылыс не оқиғаның анық, мәнерлi, көркем өрнегін баяндап
жеткiзе алады. Бұл әдіс көбiне
нақты да деректi материал-
ды қабылдау үшiн қолданылғаны жөн, мысалы: табиғаттану
дәрiстерiнде,
қоршаған
ортамен
таныстыруда,
еңбек
сабақтарында мұғалiм өсiмдiктер мен жануарлардың сырт
көрiнiстерiн, табиғат өзгерiстерiн, тау-тас, өзен-көл әсемдiктерiн
ж.т.б. бейнелеу үшiн.
Достарыңызбен бөлісу: