Пікір жазғандар: педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент В. А. Жақсыбаева
жүктеу/скачать 2,91 Mb. Pdf көрінісі
|
Педагогика Молдасан Қ. (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалжың сезімнің болуы.
- Креативтілік.
| Құралдар мен мақсаттар.
Әдетте өзін-өзі кемелдендіретін адамдар өздерінің қолдану құралдары мен мақсаттарын ажырата білетіндей көрінеді. Олар көп көңілдерін мақсаттарға бөледі және құралдар осы мақсаттарға тәуелді. Бірақ бұл шешім тым қарапайым көрінеді. Біздің қарамағымыздағы адамдар өздерінің істері мен уайымдарына мақсаттар түрінде қарап (басқалардың құрал ретінде қарайтынына), өздерінің жағдайларын қиында- тады. Сонымен, өзін-өзі кемелдендіретін адамдар сол мақсатқа жетудің жолын бағалауға бейім. Кейде олар күнделікті істі қызық ойынға немесе биге айналдырулары мүмкін. Вертхеймердің байқауынша, көп балаларда айқын шығармашылық қабілеттер бар. Мысалы, олар кез келген қызық емес нәрсені күрделі әрі қызықты ойынға айналдыра алады. Қалжың сезімнің болуы. Өзіміздің бастапқы бақылау- ларымызда біздің қарамағымыздағы адамдарға тән жалпы қасиет – ерекше қалжыңдай алу сезімінің болуы деп атап кеткенбіз. Басқа адамдарға қызық нәрсе олар үшін тіпті қызық емес. Мәсе- лен, оларға қатал қалжың, біреудің екіншіден астамшылығын дәріптейтін қалжыңдар (басқаларға қастандық жасау үшін ай- тылған қалжыңдар) ұнамайды. Оларға философиялық қалжың- дар ұнайды, оларды сонымен бірге реалистер деп атауға болады. 56 Мұнда адамның өзінің бойындағы қасиеттерін мазақ етіп қал- жыңдау ғана бар. Бұған мысал ретінде Линкольн қалжыңын келтіруге болады. Ол басқаларға тиіп кетпейтін қалжыңдар айта- тын, сонымен бірге оның басқа адамдарды күлдіруге арналған қалжыңдарында бір мораль бар. Қалжың, мақал-мәтелдер сияқ- ты, оқыту функциясын атқарған. Өзін-өзі кемелдендіретін адамдар көп күлмейді. Қалжыңдау, шанышпа сөздер оларға онша тән емес, олардың қалжыңдары аяқасты және алдын ала дайындалмағандықтан, оны қайтадан қайталау қиынға соғады. Қарапайым адамдар күнделікті анекдоттар мен қалжыңдарға үйренгендіктен, олар үшін біздің қарамағымыздағы адамдар өте қатал болып көрінуі таңданарлық жайт емес. Креативтілік. Бұл барлық зерттеу жүргізілгендерге және сол зерттеудің нысанасына айналған индивидтерге тән әмбебап сипаттама. Бұл адамдардың барлығы өздерінің шығармашылық қабілеттерін көрсете білді. Ғұламалар біз түсіне алмайтын нәрселерде ерекшеліктерімен танылатынын жоққа шығару қиын. Біз бұл дарынды осы жерде сөз қылмаймыз, өйткені олар психи- калық денсаулық немесе базалық қажеттіліктерді қанағаттанды- руға тәуелді емес. Өзін-өзі кемелдендіретін индивидтердің креа- тивтілігі – сірә, кішкентай балалардың аңғал әмбебап креатив- тілігіне жақындау. Осылай адам табиғатының іргелі қасиеті – туғанда берілген әлеуеті көрінеді деуге болады. Көп адамдар бұл қасиетті мәдениетпен жолыққанда жоғалтады, бірақ жеке индивидтер бұл қасиетті сақтап қалуға немесе жоғалтқанда қайта иемденуге қабілетті болады. Сантайана мұны екінші аңқаулық деп атайды, бізге осы термин аса дұрыс көрінеді. Біздің қарамағымыздағы адамдарымыздың креативтілігі міндетті түрде жазу формасында, музыкалық немесе көркем шығармалар жазуда, ішінара анағұрлым қарапайым формада ғана білініп қоймайды... Өзін-өзі кемелдендіретін адамдар неғұрлым аяқастылау, табиғилау адам қалпын сақтайды... жүктеу/скачать 2,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|