«ҚҰпия шежіре» – МӘдени мұРА



Pdf көрінісі
бет10/11
Дата19.09.2022
өлшемі1,41 Mb.
#149971
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Байланысты:
524-1-1003-1-10-20180915
Жоба Султанова Сабина Т-21-01, 1лек
 
Қорытынды 
XIII ғасыр – тарих сахнасында моңғол 
ұлттарының ұлан-ғайыр жерді иемденген, өзге 
ұлттар мен мемлекеттерге өзіндік ниеті мен 
қалауын ашық білдіре алған, ұлттық сана-сезімі 
оянған кез болды. Түбі бір, тағдырлас көптеген 
көшпенді моңғол тілді арғы мемлекеттер алғаш 
рет бірігіп мемлекет құрды. Бұл мемлекет 
бұрын-соңды болмаған экономикалық жəне сая
-
си күшке ие болды, рухани өмірде ұлттар алды
-
на бұрын ашылмаған жолдар ашылды, мəдениет 
пен өнердің дамуына жаңа қуат алды. Түрлі тай
-
палар мен одақтардың қарсы күресінде моңғол 
тайпаларының бірлесіп империя құру кезінде 
болашақ ұрпаққа өз тарихының əдеби жазбасын 
қалдыра білді. Олар қалдырған «Құпия шежіре» 
сол кездегі аса құнды мəдени-тарихи мұра бо
-
лып табылады. 
Осыған дейін ғалымдар бұл тарихи мəдени 
мұраға тарих, тіл, əдебиеттану, əскери істер, 


ISSN 1563-0307 Journal. Philosophy series. Cultural science series. Political science series. №2 (60). 2017
173
Шамахай С.
этнография тұрғысынан зерттеулер жасап, 
көптеген ғылыми еңбектер жариялады. Деген
-
мен тарихтың небір соқпақ жолдарында барын
-
ша өзгерістерге ұшырап, бұрмаланған «Құпия 
шежіре» əлі де жан-жақты терең зерттеуді қажет 
етеді. 
Әдебиеттер
1 Барлыбаева Г. Өтеміс Қажының «Шыңғыснаме» шығармасының дүниетанымдық негіздері // Қазақтың тарих 
философиясы. – Т. 6. – Астана: Аударма, 2006. – 65-76 бб.
2 Дамдинсүрэн Ц. Монголын уран зохиолын тойм. Нэгдүгээр дэвтэр ХІІІ-ХІҮ зууны үе. – Улаанбаатар, 1957. 62-
72 бб.
3 Ата Мелик Джувейни. Чингисхан. История Завоевателя Мира / перевод с персидского Е.Харитонова. – М.: Магистр-
Пресс, 2004. – 6 б.
4 Haenisch E. (1939) MNT pp.190-191.; Bayar D. (1981) Mongolun niyuca tobciyan-u(Neyity yurban debter). Obur mongol-
un arad-iyn keblel-un goriy-a. Koke gota, 1981. Yutayar debter. 1100-1469 (1-233); Сумьябаатар Б. Mongolun niyuca tobciyan. 
Үсгиін галиг. Улаанбаатар ұ,ү (967-953); Сумьябаатар Б. (2004) Монголын нууц товчоо хэдэн үгтэй вэ / Угсаатан судлал. 
Tomus XVI, Fasc. 1-23. Улаанбаатар, pp.88-90.
5 Haenisch E. (1931) Untersuchungen uber das Yuan-ch’ao pi-shi die geheime Geschichichte der Mongolen. Nr. 4 Bd. 41 
Abdhl. D. KI. D. Sachs. Ad.W., Leipzig; Haenisch E. (1937) Monghol un niuca tobca’an (Yuan-ch’ao pi-shi) die geheime Geschichte 
der Mongolen, aus der chinesischen Transcription im mongolischen Wortlaut wiederhergestellt. Liepzig; Haenisch E. (1939) MNT, 
Haenisch E. (1948) Die geheime Geschichte der Mongolen. Liepzig. 
6 Iwamura Shinobu/Ивамура Шинобу. (1963) Gencho hishi chingis khan jituroku/Гэнчёо хиши Чингис хаан жицуроку. 
В-40,203, Токио, Чюуо ко-роншя, Naka Michiyo/Нака Мичиё. (1907) Chingis khan jitsuroku/Чингис хаан жицуроку. А-5, 677, 
Дайнихон тошё. Hattori Shirou/Xammopu Широ. (1940) Gencho hishi ni tsuite Seigohyou/ Гэнчёо хиши ни цуйтэ сэйгохёо. 
Мооко.
7 Kaluzunski S. (1970) Tajna Historia Mongolow // Anonimowa kronika Mongolska z XIII w. Warszawa. PIW.
8 Қинаятұлы З. Шыңғысхан. – Алматы: «Арда», 2008. – 10 б.
9 Ligeti Lajos (1964) A Mongolok Titkos Tortenete. Budapest.
10 Монголын нууц товчоо . – Улаанбаатар, 1990. – 15 б. 
11 Mostaert Antoine. (1953) Sur quilques passages de’L Histoire secrete des Mongols, HJAS XIII, pp.285-361; XIV, 1951. 
329-403; XV, 1952. 285-361. Separement: XX et pp. 1-227. Harvard-Yenching Institute, Cambridge, Massachusetts. 
12 Мункуев Н.Ц. Китайский источник о первых монгольских ханах. – М., 1965. – С. 151. 
13 Оловинцов А.Г. Тюрки или монголы? – 3-е изд. Дополненное и исправленное. – Алматы, 2013. – 25 б.
14 Ozawa Shigeo. (1984-1984) Genchoo Hishi Zebshaku. – Tokyo. – Р. 106
15 Pelliot Paul. (1913). Le tetre mongol du Yuan tcha’o pi-shi. Toung Pao. Vol. XIV; Pelliot Paul (1940,1949) Histoire secrete 
des Mongols. Restitution du texte Mongol et traduction francaise des chapitres 1 et 6. Paris; Pelliot P. (1951) Hambis L. Histoire des 
campagnes de Gengis khan, Gheng-wou ts’in-Tcheng Lou, tome I. Leiden. 
16 Поппе Н. Грамматика письменного монгольского языка. – М.-Л., 1937. – 13 б.
17 Poucha P. (1955) Taina kronika Mongolu. Praha; Poucha P. (1956) Die Geheime Geschichte der Mongolen als Geschich
-
tsquelle und Literaturdenkmal. Praga. 
18 Rachewiltz I. (1972) De index to the secret. History of the Mongols. Bloomington; The Secret History of the Mongols 
(1971-1984) translated by I. Rachewiltz ‘Papers on Far Eastren History’. Published by Australian national university (in serial from) 
Canberra Australia.
19 Revunenkova E.V. Narodi Malaizii i Zapadnoi Indonezii (Nekotorie aspekti duhovnoi kulturi) Nauka, 1980. pp. 243. 
20 Temir A. (1946, 1986) Mongollarin Gizli tarihi Tercume, 1 baski. 2 baski Ankara.
21 Тыныбайын Т.Ә. Шынына көш тарих! Шыңғысхан кім? «Құпия шежіренің құпиясы». – Алматы: Нұрлы Әлем, 2010. 
– 5 б.
22 Вдовин И.С. Заключение. Проблемы аборигенов Сибири. – Л.:Наука, 1965. – 267-277 бб.
23 Владимирцов Б.Я. Сравнительная грамматика монгольского письменного языка и халхаского наречия. Введение и 
фонетика. – Л., 1929. – 321 б.
24 William Hung, (1951) ‘The Transmission of the Book Known as «The Secret History of the Mongols»’, Harvard Journal of 
Asiatic Studies, Vol. 14, No. 3/4 (Dec 1951), p.440
25 Woodman Cleavis. (1982). The Secret History of Mongols translated by the Francis Woodman Cleavis. Published by Har
-
vard university Press.
26 Юдин В.П. Переход власти к племенным биям и неизвестной династии тукатимуридов в казахских степях в XIV 
в. (к проблеме восточных письменных источников, степной устной историографии и предыстории Казахского ханства) / 
Утемиш-хаджи. Чингиз-наме. – Алма-Ата, 1992. – 15 б.
27 Козин С.А. (1941) Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. Под названием Mongolun niyuca tobciyan 
Юань чао би ши. Монгольский обыденный изборник. Т.1 Введение в изучение памятника, перевод, тексты, глоссарий. М.-Л. 
28 Палладий К. (1866) Старинное монгольское сказание о Чингисхане или «Анекдотические сказание о Чингис-хане» 
/ пер. с кит. прим., архим. Палладия // Труды членов Российской духовной миссии в Пекине. Т. ІV. – Рp. 3-258. 


Хабаршы. Философия сериясы. Мəдениеттану сериясы. Саясаттану сериясы. №2 (60). 2017
174
«Құпия шежіре» – мəдени мұра
29 Эрдэнэбаяр С. «Мєнх тэнгэрийн vзэл буюу Мєнх тэнгэрийн ивэ» 2006.01.16 http://www.biirbeh.mn/index.
php?sel=content&f=one&obj_id=766 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет