ПОӘК 042-14. 01. 20. 168/02-2013 02. 09. 13 ж. №1 басылым

Құрал жабдықтар: осы тақырып бойынша әдістемелік және оқулық әдебиеттерінің көрмесі, баяндамалардың тезистері мен көрнекіліктер.

Әдістемелік нұсқау:

СОӨЖ-ді конференция түрінде өткіземіз. Конференцияға қатысатын студенттердің баяндамалар жинағы «конференцияға» қатысушылардың әрқайсында бар. Сонымен қатар осы тақырыпқа байланысты кітаптардан көрме ұйымдастырылған. Жұмыс жоспарын және регламентін бекітеміз.

Жұмыс жоспары:

1. 
   Мектепке дейінгі дайындық және бастауыш сыныптарда оқылатын «Фигураның ауданы және оны өлшеу» тақырыбының мазмұнындағы сабақтастығы.
   
2. 
   Фигураның ауданы туралы түсінік беру және фигуралардың аудандарын салыстырудың әр түрлі тәсілдерімен таныстыру.
   
3. 
   Аудан бірліктерімен және олардың арасындағы байланыспен таныстыру.
   
4. 
   Палетканың көмегімен фигураның ауданын табуға үйрету.
   
5. 
   Тік төртбұрыштың және шаршының ауданы.
   
6. 
   Тікбұрышты және теңқабырғалы ұшбұрыштың ауданы.
   
7. 
   Күрделі фигуралардың аудандарын оларды қарапайым геометриялық фигураларға бөлу арқылы табу.
   
8. 
   Ауданды табуға берілген есептерді шығару.
   
9. 
   Математика тарихынан. Евклид және оның «Бастамалары».
   

Конференция жұмысының регламенті:

Баяндамалар – 5 - 10 мин

Қатысушылардың сөзі - 2 мин

Тексеру формасы - - баянамалардың тезистері.

Әдебиеттер:

1. Математикадан жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламасы 1-4 сыныптар. Алматы, 2003 г.

2. Акпаева А.Б., Лебедева Л.А., Буравова В.В .Математикадан 12-жылдық білім беретін мектептің 1-4 сыныптарына арналған оқу– әдістемелік топтама. – Алматы: «Алматыкітап» 2003-2006.

3. Оспанов Т.Қ., Кочеткова О.В., Астамбаева Ж.Қ. Жаңа буын оқулықтары бойынша бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесі. – Алматы: «Атамұра», 2005

4. Оспанов Т.К., Ш.Х. Құрманалина, С.Х. Құрманалина. Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесі. - Астана, Фолиант, 2010 ж.

5. Бантова М.А., Бельтюкова Г.В. Бастауыш кластарда математиканы оқыту әдістемесі: М, «Просвещение», 1976 ж.

6. Оспанов Т.Қ. және басқалар. Математика: Жалпы білім беретін мектептің 1-4 сыныптарына арналған оқулықтар. - Алматы, «Атамұра», 2001-2004.

7. Оспанов Т.Қ. және басқалар. Математиканы оқыту әдістемесі. 1-4 сыныптар - Алматы, «Атамұра», 1997-2000.

8. Есенжолов Е.К., Абдуалиева К.К. Организация и проведение самостоятельной работы студентов по дисциплине «Теория и технология обучения математике в начальной школе». Семипалатинск, 2007г.

Қосымша әдебиеттер:

1. Глейзер Г.И. Мектептегі математика тарихы. Алматы, «Мектеп», 1985

2. Собалақов А.// Математика тарихынан. Алматы, 1966 ж

3. 
   Математическая подготовка детей в дошкольных учреждениях. /Сост. Данилова. В.В. - М.: Просвещение, 1987.-с.86-102.
   
4. 
   Алдамуратова, Т.А. Байшоланов Е.С. Математика: Жалпы білім беретін мектептің 5 сыныбына арналған оқулық. - Алматы: Атамура,2005
   
5. 
   Савин А.П./Энциклопедический словарь юного математика.- М. Педагогика, 1989.
   

16 - тақырып

Кеңістіктік денелер және өлардың көлемін өлшеуді оқытып-үйрету барысында оқушылардың іс -әрекетін ұйымдастыру

Мақсаты:

- «Көлем және оны өлшеу» тақырыбының сабақтастығы және оның мектеп математика курс жүйесіндегі орны туралы түсінік қалыптастыры;

- бастауыш сыныптардың қазырғы және байқау нұсқа математика оқулықтарында бағдар жасай алу және ондағы қамтылатын тапсырмаларды қолдана білу;

- кіші жасындағы мектеп оқушыларының жас ерекшеліктеріне байланысты оқылып отырған тақырыптың сұрақтарын түсіндіру барысында әр түрлі әдістемелік тәсілдерді қолдануды білу;

- «Көлем және оны өлшеу» тақырыбының мазмұнындағы негізгі ұғымдарын, сонымен қатар осы материалды бастауыш сыныптарда оқыту ерекшіліктерін білу;

-тақырып бойынша сабақ үзіндісін жоспарлау, өткізу және талдауға байланысты дидактикалық іскерлікті қалыптастыру.

Құрал жабдықтар: осы тақырып бойынша әдістемелік және оқулық әдебиеттерінің көрінісі, геометриялық денелердің модельдері

Әдістемелік нұсқау:

СОӨЖ-ді тәжірибе алмасу семинары түрінде өткіземіз. Семинарға «стереометрия» әлемінен текше және тікбұрышты параллелепипед қатысады. Қатысу мақсаты – бастауыш мектепте «Көлем және оны өлшеу» тақырыбын оқыту тәжірибесімен танысу.

Тексеру формасы - - семинарға қатысушылардың сөздері.

Жұмыс жоспары:

I. «Қонақтармен» таныстыру.

II. Тақырып бойыша қатысушылардың сөздері:

1. Мектепке дейінгі дайындық және бастауыш сыныптарда оқылатын сұйықтардың көлемі және ыдыстардың сиымдылығы мен сиымдылық бірлігі литрмен таныстырудағы сабақтастығы.

2. Текшенің көлемін өлшеу.

3. Тікбұрышты параллелепипедтің көлемін өлшеу.

III. Қортытындылау.

Әдебиеттер:

1. Математикадан жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламасы 1-4 сыныптар. Алматы, 2003 г.

2. Оспанов Т.Қ., Кочеткова О.В., Астамбаева Ж.Қ. Жаңа буын оқулықтары бойынша бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесі. – Алматы: «Атамұра», 2005

3. Оспанов Т.К., Ш.Х. Құрманалина, С.Х. Құрманалина. Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесі. - Астана, Фолиант, 2010 ж.

4. Оспанов Т.Қ. және басқалар. Математика: Жалпы білім беретін мектептің 3-4 сыныптарына арналған оқулықтар. - Алматы, «Атамұра», 2003-2004.

5. Оспанов Т.Қ. және басқалар. Математиканы оқыту әдістемесі. 3-4 сыныптар - Алматы, «Атамұра», 1999-2000.

6. Акпаева А.Б., Лебедева Л.А., Буравова В.В. Математика: 12-жылдық жалпы білім беретін мектептің 3-4 сыныптарына арналған (байқау нұсқа). – Алматы: «Алматыкітап» 2005-2006.

7. Есенжолов Е.К., Абдуалиева К.К. Организация и проведение самостоятельной работы студентов по дисциплине «Теория и технология обучения математике в начальной школе». Семипалатинск, 2007г.

8. Формирование элементарных математических представлений у дошкольников: Учебное пособие для студентов педагогических институтов. Под редакцией Столяра А.А.- М.: Просвещение, 1988.

9. Математическая подготовка детей в дошкольных учреждениях. /Сост. Данилова В.В. - М.: Просвещение, 1987.

17 - тақырып

Уақыт пен массаның және олардың өлшем бірліктері туралы түсініктерін қалыптастыру

Мақсаттары:

- «Уақыт және оның өлшем бірліктері туралы түсініктерін қалыптастыру» мен «Масса және оның өлшем бірліктері туралы түсініктерін қалыптастыру» тақырыптарының сабақтастығы, мектеп математика курсының жүйесінде алатын орны туралы түсінік қалыптастыру;

- кіші жасындағы мектеп оқушыларының жас ерекшеліктеріне байланысты оқылып отырған тақырыптың сұрақтарын түсіндіру барысында әр түрлі әдістемелік тәсілдерді қолдануды үйрену;

- бастауыш сыныпта оқылатын «Уақыт аралығы және оның өлшем бірліктері» мен «Масса және оның өлшем бірліктері» тақырыптарының негізгі түсініктерінің мазмұнын сонымен қатар осы материалды бастауыш сыныптардың қазырғы және байқау нұсқа математика бағдарламасы мен оқулықтары бойынша оқыту ерекшіліктерін білу.

Құрал жабдықтар: осы тақырып бойынша әдістемелік және оқулық әдебиеттерінің көрмесі, рефераттар мен көрнекіліктер.

СОӨЖ-ге арналған тапсырмалар:

1. 
   Масса мен уақыттың аралығын өлшеудің тарихы жайлы рефераттар қорғау.
   
2. 
   1-4 сыныптарға арналған қазырғы және байқау нұсқа оқулықтарындағы осы тақырыптар бойынша материалдың мазмұнына салыстырмалық талдау жасау.
   
3. 
   Уақыт аралығы мен массаға байланысты есептер шығару.
   

Әдістемелік нұсқаулар №15 СОӨЖ-ге берілген нұсқауларға ұқсас.

Тексеру формасы - рефераттар қорғау.

Әдебиеттер:

1. Математикадан жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламасы 1-4 сыныптар. Алматы, 2003 г.

2. Бантова М.А., Бельтюкова Г.В. Бастауыш кластарда математиканы оқыту әдістемесі: М, «Просвещение», 1976 ж.

3. Оспанов Т.К., Ш.Х. Құрманалина, С.Х. Құрманалина. Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесі. - Астана, Фолиант, 2010 ж.

4. Оспанов Т.Қ., Кочеткова О.В., Астамбаева Ж.Қ. Жаңа буын оқулықтары бойынша бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесі. – Алматы: «Атамұра», 2005

5. Оспанов Т.Қ. және басқалар. Математика: Жалпы білім беретін мектептің 1-4 сыныптарына арналған оқулықтар. - Алматы, «Атамұра», 1997-2000.

6. Оспанов Т.Қ. және басқалар. Математиканы оқыту әдістемесі. 1-4 сынып - Алматы, «Атамұра», 1997-2000.

Қосымша әдебиеттер:

1. Формирование элементарных математических представлений у дошкольников: Учебное пособие для студентов педагогических институтов. Под редакцией Столяра А.А.- М.: Просвещение, 1988.

2. Математическая подготовка детей в дошкольных учреждениях. /Сост. Данилова В.В. - М.: Просвещение, 1987.

3. Глейзер Г.И. Мектептегі математика тарихы. Алматы, «Мектеп», 1985

4. Собалақов А.// Математика тарихынан. Алматы, 1966 ж

5. Савин А.П./Энциклопедический словарь юного математика 2-е издание, исправленное и дополненное.- М. Педагогика, 1989.

18 - тақырып

Пропорционал шамалармен байланысты есептерді шешуге үйрету технологиясы

Мақсаты: Пропорционал шамалармен байланысты есептерді шешуге үйрету технологиясын білу

Құрал жабдықтар: 4 сыныпқа арналған «Математика» оқулықтары

СОӨЖ тасырмасы:

4 сыныпқа арналған «Математика» оқулығынан пропорционал шамалармен байланысты есептерді тап және шығар.

Әдістемелік нұсқау:

Бастауыш сыныптарда пропорционал шамалармен байланысты: төртінші пропорционал шаманы табуға берілген, пропорционал бөлуге және екі айырма бойынша белгісіз шаманы табуға берілген есептер қарастырылады.

Осы есептермен жұмыс істеу әдістемесін қарастырамыз.

18.1. Төртінші пропорционал шаманы табуға берілген есептер

Төртінші пропорционал шаманы табуға берілген есептерде тура және кері пропорционал тәуелділіктегі үш шама берілген, олардың екеуі айнымалы, біреуі тұрақты шама, мұнда бір айнымалы шаманың екі мәні және екінші айнымалы шаманың сәйкес мәндерінің бірі берілген, ал бұл шаманың екінші мәні белгісіз болып табылады. Пропорционал тәуелділік арқылы байланысқан кез келген үш шаманы пайдалана отырып, төртінші пропорционалдық шаманы табуға берілген есептердің алты түрін құруға болады.

Таблицада 1 нәрсенің бағасы, саны, қүны шамалары бойынша төртінші пропорционалдық шаманы табуға берілген есептердің классификациясы берілген.

Таблицада көрініп түрғандай, бірінші төрт есеп шамалары тура пропорционал тәуелділіктегі есептер, ал соңғы екеуі кері пропорционал тәуелділіктегі есептер. Осы алты есептің әрқайсысын тұрақты шаманың мәнін табу тәсілімен шығаруға болады, ягни әуелі тұрақты шаманың мәнін табу керек, содан кейін оны пайдалана отырып, ізделінді шаманы табу керек. I және II түрдегі есептер үшін бұл тәсіл, сондай-ақ бірге (бірлікке) келтіру тәсілі деп аталады.

IV сыныпта есептердің барлық алты түрінін шешуі қарастырылады. Мүнда мынадай шамалар тобы бар есептер кірістіріледі: нәрсенің бағасы, саны, кұны; бір нәрсенің салмағы, нәрселердің саны, жалпы салмағы; бір ыдыстың сыйымдылығы, ыдыстардың саны, жалпы сыйымдылығы; уақыт бірлігі кезінде шығарылған өнім, жұмыс уақыты, жалпы өнім; бір затқа жұмсалатын мата, заттардың саны, жалпы жұмсалатын мата.

Содан кейін шамалардың мынадай жаңа топтары енгізіледі: жылдамдық, уақыт, қашықтық; тік төртбұрыштың ұзындығы, оның ені мен ауданы; бірлік ауданнан алынған өнім, аудан, барлық өнім.

Осы түрдегі есептермен жұмыс істеудің ерекшелігін карастырамыз.

Балалар баға, сан, құн шамаларын операциялауда мол тәжірибесі болғандықтан алдымен осы шамалармен берілген есептерді енгізген жөн, сонымен қатар алдымен 1 турдегі есептерді қарастыру керек. Қарастырылып отырған есептердің алғашқыларын суретпен иллюстрациялап көрсету және таблицаға қысқаша жазуды орыңдаған пайдалы.

Мысалы, мынадай есеп ұсынылады: «Оқушы бірдей бағамен 6 тор дәптер және 9 жолды дәптер сатып алды. Тор дәптерлер үшін ол 42 теңге төледі. Ол жолды дәптер үшін қанша ақша төлеген?». Есепті окығаннан кейін мүғалім тақтаға суретін салады немесе дайын суретті пайдаланады.

Таблица 1

№	Шамалар			Есептер
	бағасы	саны	құны
I	Тұрақты	Екі мәні берілген	Бір мәні берілген, екіншісі ізделінді	2 кг сәбіз үшін 30 теңге төленген. Бағасы осындай 6 кг сәбіз үшін қанша ақша төлеу керек?
II	Тұрақты	Бір мәні берілген, екіншісі ізделінді	Екі мәні берілген	6 кг сәбіз үшін 150 теңге төленген. 30 теңгеге осындай бағамен қанша килограмм сәбіз сатып алуға болады?
III	Екі мәні берілген	Тұрақты	Бір мәні берілген, екіншісі ізделінді	Метрі 200 теңге тұратын бір бөлек матаға 800 теңге төленді. Метрі 400 теңге түратын болса, ұзындығы осындай бір бөлек жібек матаға қанша ақша төленді?
IV	Бір мәні берілген, екіншісі ізделінді	Тұрақты	Екі мәні берілген	Метрі 400 теңге түратын бір бөлек матаға 1600 теңге төленген, ал ұзындығы осындай бір бөлек кендір матаға 800 теңге төленген. Кендір матаны қандай бағамен сатып алған?
V	Екі мәні берілген	Бір мәні берілген, екіншісі ізделінді	Тұрақты	Бағасы 1200 теңге тұратын 6 балалар костюміне, бағасы 3600 теңге түратын балалар пальтоларына төлегендей ақша төленген. Қанша балалар пальтосы сатып алынған?
VI	Бір мәні берілген, екіншісі ізделінді	Екі мәні берілген	Тұрақты	Бағасы 3600 теңге түратын 2 балалар пальтосына, 6 балалар костюміне төлегендей ақша төленді. Костюмдерді қандай бағаға сатып алған?

Есеппен жұмыс

1. Түрін анықта.

(4-ші пропорционал шаманы табуға берілген есеп)

2. Дайындық жұмысы.

Тұрақты шаманы табуға есеп құрастыру

2 қалам 10 теңге тұрады, бір қалам канша теңге тұрады?

3. Мазмұнын талдау.

Есепте не туралы айтылған? (Дәптер туралы)

Есепте не белгілі? (6 тор дәптер 42 теңге тұратыны)

Есепте не белгісіз? (1 дәптердің қанша теңге тұратыны)

Есеп не сұрайды? (9 жолды дәптердің қанша теңге түратыны).

4. Талдау:

Есептің сұрағына бірден жауап беруге бола ма? (Болмайды).

Неліктең? (Себебі 1 дәптердің канша теңге түратынын білмейміз).

Ал оны табуга бола ма? (Болады).

Қандай амал қолданамыз? (Бөлу).

Енді есептің сүрағына жауап беруге бола ма? (Болады).

Қандай амал қолданамыз? (Көбейту).

5. Содан кейін мүғалімнің басшылығымен кысқаша жазылады:

Бағасы	Саны	Қүны
Бірдей	6 дәптер 3 дәптер	42 теңге ?

6. Бірінші есептерді шығарғанда оны түсіндіре отырып жазу керек, ал кейінірек мұғалімнің нұсқауы бойынша орындалатын амалдарды кейде түсініктеме беріп, кейде түсініктемесіз орындауға болады.

Шешуі:

1) 42 : 6 = 7 (тг)

2) 7  3 = 21 (тг)

Жауабы: 21 теңге

7. Тексеру үшін кері есеп күрастыру керек.

7.1. 42 теңгеге 6 дәптер сатып алынды, осындай 21 теңгеге қанша дәптер сатып алуға болады?

7.2. 21 теңгеге 3 дәптер сатып алынды, осындай 42 теңгеге қанша дәптер сатып алуға болады?

Бағасы	Саны	Қүны
Бірдей	6 ?	42 теңге 21 теңге
Бірдей	? 3	42 теңге 21 теңге

Шешуі:

21 : (42 : 6) = 3 (д)

Жауабы: 3 дәптер.

Шешуі:

42 : (21 : 3) = 6 (д)

Жауабы: 6 дәптер.