Принциптері
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
Байболтаева-Н.Ә.-Бухгалтерлік-есеп-принциптері
| проценттік әдіс және түзу сызықты (бірқалыпты) әдіс
. Проценттік әдіс – бұл әдіс бойынша облигациялар айналымда болған барлық мерзім ішінде процент деңгейі тұрақты болады. Егер процент төлеу бойынша шығыстардың жиынтық сомасы процентті әрбір төлеген кезде облигациялардың ағымдағы құнының өзгеруіне байланысты аздап өзгеретін болса, бұл деңгей тұрақты болады. Алайда, бұл әдіс күрделі болғандықтан отандық тәжірибеде қолданылмайды. Түзу сызықты (бір қалыпты) әдіс. Бұл әдісті пайдалану кезінде жабылатын (жойылатын) жеңілдік бірдей бөлшектерге бөлінеді және процент бойынша инвесторға әрбір төлем жасалынған кезде бірқалыпты жабылады. «Арманң акционерлік қоғамы облигацияларды 2 жылға шығарып сатқан кезде, ол облигациялар бойынша өзінің жылына екі рет проценттік төлем жасайтындығын хабарлаған болатын. Яғни, облигациялар айналымының барлық кезеңінде проценттік төлемдердің жалпы саны төртеу болады: Жылына 2рет х 2жыл = 4 төлем Егер барлығы 4 рет проценттік төлем жасалынатын болса, ал жеңілдіктің мөлшері 192 000 теңге болса, онда бір төлемде жабылатын облигациялық женілдіктің сомасын анықтау қиын болмайды: 299 192 000: 4 = 48 000теңге Номиналдық проценттік ставка бойынша «Арманң акционерлік қоғамы инвесторға процентті әрбір есептеген сайын 360 000 теңге төлеуге тиісті болатын: 6 000 000 х 12% : 100% : 2 = 360 000 теңге. Бірақ облигациялар жеңілдіктермен сатылды, сондықтан ол әрине, әрбір есептеген сайын процент төлеу бойынша шығыстардың 48 000 теңгеге көбеюін туындатады. Сөйтіп акционерлік қоғамға 360 000 теңге емес 408 000 теңге шығару қажет болады: 360 000 + 48 000=408 000 теңге 2012 жыл 1 наурыз «Арманң акционерлік қоғамында процент бойынша бірінші төлем есептелінгенде төмендегі бухгалтерлік жазулар орындалады: ДТ КТ 7310 «Процент бойынша шығыстар 408 000 4160 «Төленуге тиісті проценттер 360 000 2180 «Басқаларың 48 000 Облигациялар бойынша процент төленген кезде: ДТ КТ 4160 «Төленуге тиісті проценттерң 360 000 1030 «Есеп айырысу шотындағы нақта ақша 360 000 Мысалдан көріп отырғанымыздай процент төлеу бойынша шығыстардың сомасы 408 000 теңгені құрады, бірақ инвесторға 360 000 теңге – номиналдық проценттік ставка сомасы аударылды. Сонымен бірге 4160 «Басқалары – облигациялар бойынша жабылмаған жеңілдіктер шотындағы қалдықтың 192 000 теңгеден 144 000 теңгеге дейін азаюы облигациялардың ағымдағы (нарықтық) құнының 5 808 000 теңгеден 5 856 000 теңгеге дейін өсуін туындатты. 5 808 000 + 48 000 = 5 8 56 000 теңге Сондай бухгалтерлік жазулар 2011 жылғы 1 қыркүйекте, 2012 жылғы 1 наурызда және 1 қыркүйекте орындалады. 2011 жылғы 1 қыркүйекте процент төлеу бойынша міндеттемелр қабылданғаннан кейін облигациялардың ағымдағы құны 5 904 000 теңгеге дейін өседі. 2012 жылғы 1 наурызда ол – 5 952 000 теңге болады: 5 904 000 + 48 000 = 5 952 000 теңге. 300 Және ең соңында 2002 жылғы 1 қыркүйекте процент төлеу бойынша міндеттемелер қабылданғаннан кейін ағымдағы құн номиналдық құнға тең болады – 6 000 000 теңге. Облигациялар жабылған (жойылған) күні «Арманң акционерлік қоғамы төмендегі бухгалтерлік жазуларды орындайды: ДТ КТ 4030 «Басқадай несиелерң 6 000 000 3540 «Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелерң 6 000 000 ДТ КТ 7310 «Процент бойынша шығыстарң 408 000 4160 «Төленуге тиісті проценттерң 360 000 2180 «Басқалары – облигациялар бойынша жабылмаған жеңілдіктерң 48 000 Проценттер төленіп, облигациялар номиналдық құны бойынша қайтарылып алынған күні: ДТ КТ 3540 «Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелерң 6 000 000 4160 ң Төленуге тиісті проценттерң 360 000 1030 «Ағымдағы банк шоттарындағы ақша қаражаттарың 6 360 000 жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|