ЈР ўылым министрлїгї ўылым академиясы

) Кейбір топонимдер құрамындағы «қара»

жүктеу/скачать 3,08 Mb.

Pdf көрінісі

бет	113/346
Дата	12.06.2024
өлшемі	3,08 Mb.
	#203331

1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 ... 346

Байланысты:
Erjanova U.R. Batys Qazaqstan oblysynyn onomastikalyq kenistigi 2018

Қарашығанақ, Қарасор, т.б. Ғ.Қ.Қоңқашбаев қара
Ащықара, Көздіқара, Қандықара, Тайқара, Тоғытқара, Тұщықара, Шойқара т.б. Осы мысалдардан көріп отырғанымыздай, қара

.
5) Кейбір топонимдер құрамындағы
«қара»
сөзі «көп» деген ағымды да беретін кезі
болады. Мысалы, облыс территориясында
Қараорыс

атауы кездеседі.
6) Жер бедерін сипаттау үшін қолданылады. Бұл мақсатта қолданылған «қара» сөзі өзінің
тура мағынасында келеді. Мысалы,
Қарашығанақ, Қарасор,
т.б.
Ғ.Қ.Қоңқашбаев
қара
сөзі күрделі топонимнің соңынан келгенде, биіктік ағымын береді
деп түсіндірсе, О.Т.Молчанова бұл терминнің көнелігін түрлі фонетикалық варианттарда
кездесетін
қора, қар, құр, қар, гара, қара
формаларымен дәлелдей отырып, «бір оқиғадан
қалған қарайған орын» ағымында қолданылады деп көрсетеді (104, 109). Шынында да, қ
ара
сөзінің күрделі топонимдер құрамындағы позициясы оның беретін мәніне де әсерін тигізетіні
Батыс Қазақстан топонимдерінде анық байқалады. Алайда
қара
сөзі соңғы позицияда биіктік
ұғымын береді деген пікірмен де толық келісуге болмайтынын топонимиялық материалдар

64
көрсетіп отыр. Батыс Қазақстан облысы топонимдерінің соңында келетін
қара
сөзі биіктік
ұғымынан гөрі ұлттық детерминатив мәнінде қолданылады десек, дұрысырақ болады. Мысалы,
Ащықара, Көздіқара, Қандықара, Тайқара, Тоғытқара, Тұщықара, Шойқара
т.б. Осы
мысалдардан көріп отырғанымыздай,
қара
сын есімінің топонимдік сыңар ретінде келген
кездегі беретін мәні де, детерминатив ретінде қолданылған кезде беретін мағынасы да түрлі-
түрлі болып келеді екен. А.Н.Кононовтың байқауынша,
ақ
ұйғыр тілінде «сайық»,
қара
кейбір
түркі тілдерінде «жер, құрылық, топырақ» мығыналарын береді.

жүктеу/скачать 3,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 ... 346