ЈР ўылым министрлїгї ўылым академиясы



Pdf көрінісі
бет17/346
Дата12.06.2024
өлшемі3,08 Mb.
#203331
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   346
Байланысты:
Erjanova U.R. Batys Qazaqstan oblysynyn onomastikalyq kenistigi 2018

Жайық 
өзені 
Орал
өзеніне, 
Яйцк 
қаласы 
Орал
қаласына (Уральск) өзгертілді. 
Орал 

облыс орталығы. 
Орал тауы
мен 
Орал өзеніні
ң атымен қойылған. Орал тауы - 
Европа мен Азияны бөліп жатқан, ұзындығы 2000 км-ге жуық биіктік. 
Орал
топонимінің пайда 
болу тарихы үнемі көптеген зерттеушілердің назарын аударып жүр. Бұл топоним жөнінде 
П.Паллас, И.Лепехин, П.П.Семенов-Тань-шанскийлердің де жазғандары бар. ХХ ғасырдың 
басында жарық көрген «Географиялық - стилистикалық сөздікте» 
Камень
немесе
Поясовый 
камень
деген атау сөз берілген
(34, 333-336). Бұл еңбекте, сонымен қатар, 
Орал
сөзінің шығу 
төркіні туралы айтылған ерте кездегі жазушылардың пікірлері де бар. Мысалы, еңбекте 
келтірілген бір пікір бойынша,
 
Орал
 
атауын остяк халқының угор тіліндегі « 
Уррь»
-таулар 
тізбегі» деген сөзінен шыққан дейді.
Орал тауының этимологиясы туралы Г.Қ.Қоңғашбаевтың «По поводу названия Урал» 
деген мақаласында толық қамтылған
(35). В.Н.Татищев, П.И.Рычков өз зерттеулерінде «сол 
өңірлердегі тау жүйесін бір-ақ сөзбен айту үшін солай қабылдаған» дейді. 
Оралтау 
сөзіндегі 
тау
сыңарын түсіне алмай, бұл топонимді «Үлкен чертежде» 
Аралтовы горы
түрінде 
таңбалаған да, 
 
гора 
сөзін қосқан сияқты. А.Ф.Гумбольдт сияқты ХІХ ғасырларда пікір айтқан 
ғалымдар 
Урал 
атын түркіше «
уралмак-белдік
» етістігімен байланыстырса, Д.Г.Киікбаев угор, 
түркі тілдерінде
ур+ала, ор+ал
формаларынан қалыптасғанға балайды (36, 241). А.К.Матвеев 
пен В.А.Никонов Орал тауының бастапқы түрі қазақша 
Арал 
болған да
,
кейінірек башқұрттар 
өздеріне бейімдеп, 
Орал
аталған деп түсіндіреді (37, 437-438). Сондай-ақ, бұл ғалымдар 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   346




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет