Р. Т. Айтбай Еуропаның орта ғасырлық тарихы
Тациттің дәуіріндегі герман тайпаларының қоғамдық
жүктеу/скачать 2,16 Mb. Pdf көрінісі
|
Aitbau Europaortagasr
| Тациттің дәуіріндегі герман тайпаларының қоғамдық
құрылысы және шаруашылығы . Цезарьдың (б.з.д.50 ж.) кезін- дегі германдықтар мен Тацит (б.з.І ғ.соңы) баяндаған герман- дықтардың арасын 150 жыл бөліп тұрды. Бұл аралықта герман тайпалары өздерінің өндіргіш күштерін айтарлықтай дамытты. Олар жерді өңдеу әдістерін жақсартып, ірі қара мал өсірді. Қол- өнер жақсы жетістіктерге жетті. Темір рудасын өндіру саласы дамыды. Рим империясымен шекаралас аудандарда Римдік сау- дагерлермен қарым-қатынас жасады. Германдықтардың тұрмы- сының жақсаруы, олардың санын көбейтті. Енді жер тапшы- лығы байқалды. Жер өзекті мәселеге айналды. Олар империя- ның өңделген, құнарлы жерлерін басып алуға ұмтылды. Тациттің кезінде де германдықтарда жерге жеке меншік болмаған. Жерге ру мен тайпа билік еткен. Сонымен қатар жерді жеке жан ұя болып та пайдалану етек алды. Бұл Цезарьдың ке- зеңіне қарағанда өзгешелік еді. Рулық қатынас маңызды орын алды. Барлық мәселені ру мүшелері бірігіп шешті. Қандық- туыстық қауымды «егіншілік қауым» алмастырды. Дегенмен, өндіргіш күштердің дамуына байланысты, ру ішінен ауқатты кісілер бөлініп шыға бастады. Олар құнарлы жерлерді өз қол- дарына жинақтады. Жұмыс күші ретінде құлдардың еңбегін 19 пайдаланды. Әрине бұл римдегідей болған жоқ, патрихалды сипатта еді. Германдықтарда Тацит тұсында жоғарғы билік халық жиналысының қолында болды. Халық жиналысында соғыс пен бітім мәселелері және т.б. маңызды істер шешіліп, тайпалардың ақсақалы мен әскери көсемдерін сайлады, тайпаның дәстүріне сәйкес сот құрылды. Ақсақалдар кеңесі де үлкен мәнге ие бол- ды. Кеңесте кейбір мәселелер дербес шешіліп, маңыздылары ха- лық жиналысына талқылауға ұсынылып отырылды. Тацит дәуірінде герман тайпаларында корольдік билік қа- лыптасты. Король тайпа ақсақалдарының құқына ие болды, со- нымен бірге әскери көсемдердің де қызметін атқарды. Король- дің билігі халық жиналысы мен ақсақалдар кеңесімен шектеліп отырды. Рудың текті адамдары ру жасақтарына сүйенді. Тацит германдықтардың әскери жиындарын сипаттаған. Әскери көсем соғыс кезінде жасақтарға басшылық жасады. Оған батыл, ай- бынды адамдар тағайындалды. Алайда ақсүйек жанұяларынан шыққандардың әскери көсем болуына мүмкіндіктері басқалар- дан басымырақ еді. Корольдер де көбіне осындай ақсүйектерден сайланатын. Цезарь кезіндегідей жасақтар тек жорықтар мен соғыстар кезінде ғана құрылып қоймай, енді көсемдер мен ақ- сүйектердің жеке өкілдерінің тұрақты әскери жасақтарына ай- налды. Дегенмен тайпаның әскери күш-қуатының негізі барлық еркін адамдардан құралған жасақтар болып қалды. жүктеу/скачать 2,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|