Реферат тақырыбы: tqm тұжырымдамасы және модельдері Орындаған: Алпысбайқызы Ж. Тексерген: Жамурова В. Алматы,2023
жүктеу/скачать 119,56 Kb.
|
Сапа жүйесі Жанна
2.1. Сапа менеджменті принциптеріҰйымды тиімді басқару жəне оның қызмет етуі үшін оң бағыт сілтеп жəне жүйелі əдіспен басқарып отыру керек. Барлық мүдделер тараптар қажеттігін есептеп, əрекетті үнемі жақсарту үшін əзірленген сапа менеджменті жүйесін енгізу жəне жұмысшы қалыпта ұстау нəтижесінде ғана жетістікке жетуге болады. Ұйымды басқару сапа менеджменті жəне басқа да менеджмент аспектілерімен қоса жүзеге асады. Ұйым əрекетін жақсарту мақсатында басшылық жетекшілікке алу үшін сапа менеджментінің сегіз принципі анықталған. а) Тұтынушыға бейімделу Ұйымдар өздерінің тұтынушыларына мүдделі, сондықтан олардың ағымдағы жəне алдағы қажеттіктерін түсінуі керек, олардың талаптарын орындауға жəне олардың ойлағандарынан асып түсуге ұмтылулары керек. б) Басшылық жетекшілігі Жетекшілер ұйымның мақсат жəне əрекет ету бағыттарының бірлігін қамтамасыз етеді. Олар қызметкерлер ұйым тапсырмаларын шешуде толықтай берілуіне жағдай жасайтын ішкі ортаны құрулары жəне ұстаулары керек. в) Қызметкерлерді тарту Барлық деңгейдегі қызметкерлер ұйым негізін қалайды жəне олардың толық қызығушылығы ұйымға олардың мүмкіншіліктерін тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. г) Процестік тəсіл Ойлағандай нəтижеге əрекет жəне тиісті қорларды процесс ретінде басқарған жағдайда тиімді жеткізіледі. д) Менеджментке жүйелі тəсіл Өзара байланысты процестерді жүйе ретінде шығарып алу, танысу жəне менеджмент, ұйымның мақсатқа жетуіне нəтижелік жəне тиімділікке үлес қосады. е) Ұдайы жақсарту Ұйым əрекетін ұдайы жақсарту оның өзгермейтін мақсаты ретінде қарау керек. ж) Фактілерге негізделген шешімдерді қабылдау Тиімді шешімдер деректер жəне ақпараттар талдауына негізделеді. и) Жеткізушілермен өзара тиімді қатынастар Ұйым жəне олардың жеткізушілері өзара байланысты жəне өзара пайдалы қатынасы екі тараптың құндылықтарды құруға мүмкіндіктерін жоғарылатады. Осы сапа менеджментінің сегіз принципі ИСО 9000 топшасына енетін сапа менеджменті жүйелеріне арналған стандарттар үшін негіз құрайды. Сапа менеджментінің даму кезеңдері Сапа менеджменті аясында еңбегі сіңіп жүрген отандық және шетелдік ғалымдардың айтуына сүйінсек, сапа менеджменті кәсіпорынды сапа негізінде басқару туралы қолданбалы ғылым ретінде 6 даму кезеңдерімен сипатталады. Әр алты кезең де негізін салған ғалымдарымен ғана емес, мақсаттан мақсатқа жету үшін арналған жүйелерімен ерекшеленеді. Американдық ғалым, инженер, менеджер, «ғылыми менеджмент» мектебінің іргесін қалаушы Фридерик Тейлор (2-сур.қараңыз) негізін салып қалаған бірінші кезең 1905 – 1923 жылдар аралығын қамтиды. Бұл кезеңді сапаны бақылау жүйесі немесе Тейлор жүйесі деп атаймыз. Фридерик Тейлор бұл жүйені құру кезінде Генри Фордпен бірлесуінің арқасында ірі машиналық өндірісті ұйымдастыру тұжырымдамасын дайындады. Жүйеге толығырақ тоқталатын болсақ, ол әр бұйымның сапасын оны дайындағаннан кейін, өтпелі және өтпелі емес калибрлерге өлшеуіш құралдар көмегімен – шаблондармен дәлдеп, шығыс бақылаумен сипатталатынын көреміз. Тейлор жүйесінің мақсаты – ақаулы өнімді сұрыптап және жөндеп тұтынушыға жарамсыз бұйымдарды жібермеу. Фридерик Тейлор бұл жүйеде: «Сапа – дайын өнім сипаттамаларының стандарт талаптарына сәйкестігі ретінде түсіндіріледі» - деп анықтама берген. Осылайша, уәждеу жүйесі – жұмыстағы ақаулық пен жарамсыз үшін жұмыстан шығару және айыппұл шараларын қарастырды. Қандай да жүйені қарамасақ та, олардың өзіндік тірегі болады, сол сияқты, Тейлор жүйесіндегі ең басты тірек - өндіріс тиімділігін арттыруға жасалған, ондағы адам орнына механикалық қарау, оның барлық қызметін физикалық заңдарға теңеп және қызметкерден барлық адамшылықты бөлектеу. 1924 – 1950 жылдар аралығын қамтитын екінші кезең – сапаны статистикалық бақылау жүйесі немесе SQC деп аталады. Бұл жүйенің негізін қалаған американдық инженер және математикалық статистика саласындағы ғалым Уальтер Шухарт (3-сур. қараңыз, ). Шухарт осы жүйені жетілдіру мақсатында өзінің бақылау карталары және өнім сапасын оны өндіру үдерісінде бағалау үшін Х. Доджаның стандарттық статистикалық қабылдайтын бақылау кестелерін енгізді, яғни жүйе жаппай бақылаумен және бөлек алынған дайын бұйымдардың ақауын, өндірістік үдерістерді талдау және басқару негізінде, олардың себептерін табу мен жою арқылы анықтаумен, олардың алдын алуға ауысуымен сипатталады. Шухарт бұл жүйені құру кезінде жүйенің жетілуіне байланысты мақсат қойды, ол - технологиялық үдерістер тұрақтылығын қамтамасыз ету және өзгергіштіктерді азайту есебінен дайын бұйымдардың шығымын көбейту және сапасын жақсарту. Уальтер Шухарттың анықтамасына мән берсек, сапа - өнім сипаттамаларының және технологиялық үдерістер тұрақтылығының стандарт талаптарына сәйкестігі ретінде түсіндіріледі. Тейлор ұсынған анықтамадан айырмашылығы, мұнда технологиялық үдерістер тұрақтылығының талаптарға сәйкестігіне көңіл бөлген. Үшінші кезең (1951-1980 жж.) – сапа негізінде жалпыға ортақ басқару жүйесі (Тotal Quality Control), мұндағы «control» деген ағылшын сөзін, бақылау емес, басқару деп түсіну қажет. Бұл кезең жүйесінің екі кезең жүйелерінен басты ерекшелігі – негізін салушыларда. Бұл жүйеге бірден өз үлестерін үш ғалым қосты. Сонымен, олар – сапа менеджменті қолданбалы ғылымының классиктері, данышпан архитекторлары, «гуру», Жапон ғажайып экономикасының жетелеушілері Эдвардс Деминг, Джозеф Джуран жене Каору Исикава (4-сур. қараңыз, ). Жүйе – кәсіпорынды басқаруға Демингтің 14 ұстанымдарын және РDSА циклін, кәсіпорын барлық бөлімшелерінің сапа саласындағы жауаптылықты, уәкілеттікті және өзара әрекеттестікті белгілейтін құжатталған сапа жүйелерін енгізумен сипатталады. Сонымен қатар, жүйе өнімнің өмірлік циклінің (ӨӨЦ) барлық кезеңдерінде сапаны бақылау тұжырымдамасынан сапа негізінде жалпыға ортақ басқару тұжырымдамасына (TQC) ауысуымен ерекшеленеді. Жүйенің мақсаты – ұйымды басқарудың барлық салалары мен деңгейлерінде басқару мен үдерістер сапасын арттыру, мұнда әрбір қызметкер көңілі қалаған мәжбүрлеусіз еркін еңбектен қанағат, қуаныш, ғанибет және жайлылық алады. Бұл жүйеде сапа түсінігі келесідей анықталады, сапа – бұл өнім мен үдерістер қызметі сипаттамаларының нарық талаптарына сәйкестігі ретінде түсіндіріледі. Ендігі төртінші кезеңге тоқталатын болсақ, бұл кезең 1980 – 1990 жылдар аралығын қамтиды және сапа негізінде жалпыға ортақ менеджмент жүйесі немесе TQM деп аталады. Жүйенің негізгі идеялары сапа менеджменті ғылымы «гурулары» – Генити Тагутидің және Филип Кросбидің (5-сур. қараңыз, ) ғылыми еңбектерінде қисынға келтірілген. Бұл жүйенің басты ерекшелігі - ТQC-н TQM-ға ауысуы. Осыған орай, сапа менеджментінің әдіснамасы болған және кәсіпорын қызметінің барлық салалары мен қызметкерлерін (сапаны жоспарлау, басқару, қамтамасыз ету және жақсарту) қамтитын және сапаны ӨӨЦ барлық сатыларында жүргізілетін кешенді шаралардың нәтижесі ретінде қарастыратын 9000 сериялы ISO ХС (1987 ж.) енгізумен сипатталады. Жүйе мақсаты – сапаны үнемі жақсарту жолымен ақау мен өндірістік емес шығындарды мүлдем жоюға, жеткізілімге «дәл мерзіміне» талпыну. Мұнда, бұл шектерге қол жеткізу мүмкін еместігі ұғынылады, бірақ бұған қол жеткен нәтижелерге тоқтамай талпыну қажет деп түсіндіріледі. Сапа - тұтынушылар мен персонал сұраныстарын қанағаттандыру ретінде анықталады. жүктеу/скачать 119,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|