С. А. Жиренов Бас редактордың орынбасары

а)	б)

а)	б)

Самая главная особенность трехчастичных резонансов - это зависимость от расстояния между ядрами Eᴀ=E-Ee(r). Это может проявляться в оболочках нейтронных звезд, т.к. здесь материя в очень сжатом состоянии и плотность меняется с глубиной. С увеличением плотности расстояние между ядрами уменьшается, а раз расстояние монотонно уменьшается то всегда найдется такое значение, когда проявляются трехчастичные резонансы [1, 2].

1. 
   Такибаев Н.Ж. Точные решения в задаче рассеяния легкой частицы на двух фиксированных центрах // Известия НАН РК. Серия физ.-мат. – 2007. – № 3. – С. 70-73.
   
2. 
   Диссертация на соискание ученой степени доктора PhD по специальности Физика Насировой Д.М., 2013 г.
   
3. 
   www.wikipedia.org
   
4. 
   Glöckle W. The Quantnm Mechanical Few-Body Problem. Springer-Verlag, 1983. - P.197.
   

Тнысова Л., Турдиева Д., Ержанбек О., Султанова К., Джаксигельдинова Э.

(Абай ат. ҚазҰПУ магистранттары)

Ғылыми жетекшісі: PhD, аға оқытушы Насирова Д.М.

Мақалада есептік бағдарлама Mathematicа-ның сипаттамасы беріледі, үш дене міндетін шешу үшін мүмкіндіктерін қолданамыз. Үш дененің міндеті- бұл аналитикалық міндет, бұл жерде қатысатын екі ядро мен нейтрон тіркелген кристалдық тордың түйіндерінде ядро болып есептеледі. Біз өз ғылыми зерттеулерді Такибаев Н.Ж. академиктің жұмысына сілтейміз. Такибаев Н.Ж. құрастырған листинг бағдарламасын пайдалана отырып, екі жиілігінен тұратын резонанстың деректерін орнына ауыстырамыз, атап айтқанда, маңызы энергиясын байланысты жай-күйін E_b0, мәні энергиясын резонансты жағдайын E_R, мәні енін нейтрондық резонанс Г_n. Қарастыра отырып ¹³C+¹³C+n жүйесіне, үш жиілігінен тұратын қисық резонанстың мәнін алдық. Қарау кезінде кристалдық құрылымын, Борн-Оппенгеймердің шамамен, біз үшін ең бастысы біздің ядролық теңдеуін шығармасақ та болады, өйткені тіркелген тораптар түріндегі торлар ядро деп есептейміз. Тек электрондық бөлігін Шредингер теңдеуін шеше отырып, , үш жиілігінен тұратын резонанстың шыңын таптық.

Tnyssova L., Turdieva D., Erzhanbek O., Sultanova K., Jaksygeldinova E.

(undergraduates KazNPU named after Abai)

Scientific supervisor PhD, senior lecturer Nasirova D. M.

In work the description of the calculated Mathematica program which possibilities we use for the solution of a problem of three bodies is given. The problem of three bodies is an analytical task in which two nucleus+ a neutron participate, nucleus are considered the fixed in clusters of a crystal lattice. In the scientific research we refer to works of the academician Takibayev N. Zh. Using listing of the program, developed by Takibayev we substitute data of two-particle resonances, namely value of energy of the bound state E_b0, value of energy of a resonance condition of E_R, value of width of neutron resonance Г_n. Considering system ¹³C+¹³C+n, received curves of a three-partial resonance. By consideration of crystalline structure, in Bourne-Oppengeymera's approximation, for us the most important the fact that we can not solve the nuclear equation because we consider nucleus the fixed in lattice sites. Solving only an electronic member of equation of Schrödinger we found peaks of three-partial resonances.

Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті

2 курс PhD докторанты

Ғылыми жетекшісі: Ә.С. Бейсенова -

Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті

г.ғ.д., профессор ҚР ҰҒА академигі
Мақала географияны оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану мүмкіндігін ашады. Мақалада география сабағында ақпараттық технологияларды (АТ) қолдану тәсілдері мен әдістерін, сонымен қатар мультимедиалық тәсілдердің дидактикалық модульдермен сәйкесуі ұсынылған.

Түйін сөздер. Ақпараттық технология, интерактивті тақта, интерактивті тәсілдер, мультимедиялы тәсілдер, Интернет.
Еліміздің білім беру жүйесін дамыта отырып, адамды қоғамның ең маңызды құндылығы ретінде танып, оның рухани жан-дүниесінің дамуына, көзқарастары мен шығармашылық қабілетінің, танымдық біліктілігі мен мәдени құндылықтарының жоғары деңгейде дамуына, жеке тұлғаның қалыптасуына жағдай жасау.

Аталған міндеттерді жүзеге асыру мектепте оқыту үрдісінің мазмұндық болмысына географиялық білімді жаңа әдіснамалық тұрғыдан негіздеуді талап етеді. Мұндай жаңа әдіснамалық жүйе ақпараттық технологияларды пайдаланудың қажеттігін көрсетіп отыр.

Бүгінгі таңда ақпарат ағымы өте ауқымды. Географияның пән ретіндегі өзгешелігі бізден, көптеген сызбалар, карталар, суреттер, фотосуреттер мен статистикалық мәліметтерді ақпараттық технологияның көмегімен көрнекі етіп көрсетуді талап етеді.

Білім берудің негізгі мақсаты – білім мазмұнын жаңартумен қатар, окытудың әдіс-тәсілдері мен әр түрлі құралдарын қолдану, яғни, ақпараттық технологияны пайдалану әдісі. Елбасымыздың халыққа жолдауындағы «оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды білім беру саласын жақсартуда қолданыс аясын кеңейту керек» деген сөзін басшылыққа ала отырып, сабақта ақпараттық технология әдістемелерін пайдалануға көшуіміз керек. Мақсаты, Қазақстан Республикасында ақпараттық ортаны құру мен жаңа ақпараттық технологияны пайдалану, ақпараттық кеңістікті әлемдік білім беру кеңістігімен сабақтастыру болып табылады.

Қазіргі заман талабына сай білім берудің негізгі талаптары тек білім алу ғана емес, сонымен қатар оқушылардың өз бетінше ізденіп білім алуы болып табылады. Ақпараттық технологиямен белсенді жұмыс істейтін оқушыларда өз бетінше білім алып, ақпарат ағымында бейімделуі, керекті ақпаратты қабылдап, артығын сүзіп тастау қабілеті және жалпылау мен қорытынды жасау қабілеті дамыған.

География сабағында ақпараттық технологияны қолданудың жалпы және тұтас алғанда келесідей әдіс-тәсілдерін атап шығуға болады:

• 
  Жаңа мәліметтерді түсіндірудегі алып жүру (презентация);
  
• 
  Оқу бейнероликтері;
  
• 
  Тарату мәліметтерін алдын ала дайындау (бақылау жұмысы, өзіндік жұмыс, әртүрлі тестілеулер);
  
• 
  Тестілеу түрінде оқушылардың білім деңгейін бақылау;
  
• 
  Сабақтарға дайындалуда және сабақ барысында әртүрлі ақапарат пен интернет көздерін қолдану;
  
• 
  Сабақ барысында мультимедиалық-интерактивті оқыту тәсілін қолдану (проектор және интерактивті тақта);
  

• 
  Білім беру процесінде оқушылардың барлығынан кері байланыстың орнауы; 
  

• 
  Оқушылар үшін мәліметтер қолжетімді болады;
  
• 
  Ақпараттық технологиямен сабақ беру оқушылардың өз бетімен білім алуына мүмкіндік береді;  
  
• 
  Даралап-саралап оқытуға мүмкіндік береді;  
  
• 
  Оқушыларды оқу әрекетіне ынталандырады;
  
• 
  Баға қоюдің әділдігіне мүмкіндік береді.
  

Бүгінгі таңда географияны оқытуда ақпараттық технологияның көптеген әдістері қолданылады. Олардың арасынан, келесілерге назар аударсақ:

Интерактивті компьютерлік бағдарламалар адамның әртүрлі әрекеттерінің белсенділігіне алып келеді: ойлау, еркін сөйлеу, өз ойларын жеткізе білу оқушыларға берілген мәліметтердің тез қабылдануына ықпалын тигізеді.

Компьютерлік жаттығушы оқушыларға практикалық қабілет алуға мүмкіндік береді. Интерактивті тестілеу жүйесі оқушылардың білім сапасын анықтау үшін қажет. Бақылаушы-бағдарламалар және жаттықтырушылар өткен тақырыптарды қаншалықты қабылданғанын бақылауға мүмкіндік береді. Әлбетте мұндай бағдарламалардың артықшылықтары, төмен баға алған немесе қателік жіберген оқушылар қайтадан тапсырмаға қайтып келу мүмкіндігі бар. Бұндай жағдайда оқушы, оның табиғатпен берілген қабілетіне сай жұмыс жасайды.

4. Оқушының ой-өрісін дамыту, география пәніне қызығушылығын жоғарылату.

Бұл жерде компьютерді қолданып жеке өзіндік өнерпаздық үй жұмысын жасау: әлемдегі соңғы мәселелерді саралау, әртүрлі мәліметтерді, оқушылардың өздігінше презентация жасау, ғылыми жобалар жасау және т.б.

Мұғалім жұмысының маңызды бағыты болып, сабақтан тыс оқушылардың география пәнінен жоба және зерттеу жұмыстарымен немесе өздігінен жұмыс істеуін ұйымдастыру мақсатымен ақпараттық технологияларды қолдану болып табылады.

Ақпараттық технологияны сабақ барысына ептеп ендіру, оқытуды дамыту, оқыту, және тәрбиелеу функцияларынның бірлігін сақтауға мүмкіндік береді.

Сабақ барысында ақпараттық технологияны қолдану, оқушылардың тек география пәніне ғана емес, сонымен қатар басқа да пәндерге қызығушылыған арттырады.

Оқушылардың оқуға деген ынтасын жоғарылату және география пәнін зерттеу туралы көп айтуға болады, дегенмен қорытынды жасау қажет.

Ақпараттық технологияны білім беру процесіне ендіру білім беру жүйесінің өзгеруіне мүмкіндік береді. География сабағында ақпараттық технологияны қолданудың көптеген мүмкіндіктері бар.

Айтып кететін жайт, ақпараттық технологияларды қолдану мұғалім үшін сабақ барысын кең жоспарлауға мүмкіндік береді, мәселен, сабақ барысында бейнефильмдер, мультимедиалы презентациялар, сонымен қатар мағлұматтарды сақтауды жасауға мүмкіндік береді.

География сабағында оқуға деген ынтаның болуы, ізденуге деген қызығушылық, зерттеуге, тапқырлығын дамытуға деген қызығушылықтың маңызы зор. Сондықтан, мұғалім оқушылардың қызығушылығын арттыру мақсатында танып білуге деген ынтаны дамыту және сақтап қалу жолдарын іздестіру қажет.

Бүгінгі таңда география сабағында оқушылардың өнерпаздық белсенділігі мен тану мүмкіндіктері ақпараттық технологияға тікелей байлансыты деп айтсақ артық болмас.

Оқушы сабақ процесінде белсенді, құштар, әрі тең құқылы қатысушы болады. Оқушылар ептеп-ептеп стандартты ойлаудан арылады, бұл оқуға деген ынта мен мотивацияны арттыруға алып келеді. Дәстүрлі және дәстүрлі емес әдістердің ақпараттық технологиялармен байланыстырсақ, оқушыларда логикалық, бейнелі және жүйелі ойлау қабілеті дамиды. Сонымен, географияны оқыту барысында бұндай тәсіл оқушының тұлға ретінде қалыптасуын, оның өнерпаздық дамуы мен тәрбиеленуін қалыптастырады.

Жоғарыда айтылғанның барлығын қорыта келе, география сабағында, сонымен қатар, сабақтан тыс ақпараттық технологияны қолдану қазіргі заманға еліктеу емес, ол оқушы мен мұғалімнің алдарында пайда болған мәселелер мен міндеттерді тиімді шешуге мүмкіндік беретін қажеттілік.

1. 
   Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы
   
2. 
   Беспалько В. П., Образование и обучение с участием компьютеров [Текст] / В.П. Беспалько. – М.: Изд. Московского психолого-социального института, 2002. – 352 с.
   
3. 
   Таможня Е.А., Методика и технология обучения географии в школе [Текст] / Е.А. Таможня, В.Б, Пятунин. - М.: АСТ, Астрель, 2002.
   
4. 
   Информационные технологии в образовании [Текст]: учеб. Пособие для студ. высш. учеб. заведений - 3-е изд., стер. - М.: Издательский центр «Академия», 2007.-192 с.
   
5. 
   Крылова О.В., Методические рекомендации по работе с интерактивными наглядными пособиями по географии [Текст] / О.В. Крылова, А.И. Крылов, П.А. Корниенко.- М.: Дрофа, 2007.