С. В. Кожанова Жалпы иммунология
АЛЛЕРГИЯЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫ
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| АЛЛЕРГИЯЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫ
Бүгінгі күнде, халыктар арасында аллергиялык аурулардың жайы- луына және гельминтоз жиілігінін жоғарылауына байланысты І§Е мөлшерін аныктау маңызды. Қалыпты жағдайда кан сарысуында І§Е мөлшері жоғары болмауы керек. І§Е калыпты деңгейі әр түрлі халыктар тобының популяциялар арасында айырмашылыктар болуы мүмкін (ер адамдарда І§Е деңгейі 20-дан 60 жас аралығында 380 МБірл/мл, ал сол жастағы әйелдер ара- сында — 175 МБірл/мл жетуі мүмкін). Бірак келтірілген көрсеткіштерді жуыктап колдануға болады және әр зертханаларда, кан сарысуындағы І§Е калыпты концентрациясыньщ шекарасын есептеу туралы кенес беріледі. Мысалы, Алматы каласында сау адамдардың сарысулық І§Е деңгейі шамамен 40 МБірл/мл кұраған, ал Будапештте — шамамен 135 МБірл/мл кұрайды. Сарысулық І§Е өте жоғары концентрациясы паразиттік ауруларда байқалуы мүмкін. І§Е деңгейінің жоғарылауы, аллергиялык риниттер, атопиялык бронх демікпесі, атопиялыкдерматит, жүйелі анафилаксия, ангионевроздык ісіну сиякты аллергиялык аурулары бар наукастарда жиі кездеседі. Белгілі бір антигенмен кездескеннен кейін, калыпты І^О неме- се І§М кластарының орнына жоғары мөлшерде І§Е өндірілу кабілеті генетикалық детерминанттылык белгісі болып табылады және кейбір жағдайда отбасынын біреуінде кездеседі. Осындай генетикалык ерекшелігі бар кейбір адамдарда аллергиялык ауру, мысалы, бронх демікпесінін дамуына әкеледі. Қан сарысуында І§Е денгейінін жоғарылауын аныктаған отбасында аурудың дамуын болжауға бола- ды. Кейбір жағдайда атопия көбінесе, моносенсибилизация кезінде, аурудың айқын симптомына карамастан, І§Е деңгейі аз мөлшерде 534 IV Бөлім. Иммунды патология және иммунды профилактика жоғарылауы немесе денгейі калыпты болуы мүмкін. Ересекадамдардын кан сарысуында І£ Е концентрациясының келесі көрсеткіштері тән: • І§Е концентрациясы 25 МБірл/мл тең немесе одан төмен болуы — атопиялык аурудың бар екені күмәнді; • І§Е концентрациясы 25—100 МБірл/мл шамасында — атопиялык ауруды жокка шығаруға болмайды; • І§Е концентрациясы 100 МБірл/мл жоғары — атопиялык аурудын болуы күмәнсіз, себебі, аллергенге арнайы І§Е меншікті мөлшері жоғары және базофилдер рецепторына арнайы және арнайы емес І§Е аз бәсекелестігімен түсіндіріледі. Аллергиялык аурулардың диагностикасында келесі лабораториялык әдістер колданады: Терілік-сылергиялық сынама. Күмәнді аллергенмен теріішілік сынама кою, 15—30 минуттан соң серпілісті аныктау. Праустниц—Кюстнер сынамасы. Дені сау, өзі келіскен адамға тері ішіненаукастыңсарысуыненгізеді. 12-24сағаттансоносыжергекүмәнді аллергенді енгізіп, 15-30 минуттан соң серпіліс нәтижесін көреді. Наукас сарысуындағы І§Е сау адамнын терісінің мес жасушасындағы Ғс-рецепторға жабысады. Осы жерге аллергенді енгізгенде, аллерген мес жасушаның бетіндегі ІёЕ-нің ҒаЬ фрагментімен байланысып, мес жасушаның дегрануляциясына әкеледі, қабыну серпілісінің пайда болуына ыкпал етеді. Иммунды ферменттік талдау жалпы І§Е деңгейін бағалау және арнайы І§Е денгейін аныктау үшін колданылады. Әдістің қағидасы. Зерттелетін аллергенді қатты фазамен (кағаз дискісі, активтелген полимер және т.б.) байланыстырады. Наукастын кан сарысуын коскан кезде сарысуда берілген антигенге карсы антидене болса, онда аллерген катты фазада бекітілген антиденелермен байланысады. Байланыспаған І^Е-ден жуганнан кейін І§Е карсы флюорохроммен (хрен пероксидазасы) белгіленген антиденелерді косады. Комплекстің түзілуі болады: аллерген, І§Е және І§Е карсы антидене. Байланыспаған антиденелерді алып тастайды. Байланыскан арнайы І§Е денгейін жаркырау каркындығымен анықтайды. Шелли эдісі (тікелей және тікелей емес) мес жасушаларына, базофилдерге бекітілген және олардың дегрануляциясын тудыратын аллергенге арнайы І&Е аныктау үшін колданады. Тікелей емес эдістің қағидасы наукастың қан сарысуы және арнайы аллергендердің байланысуы нәтижесінде мес жасушалары мен базо- филдердін морфологиялык өзгерістерін зерттеуіне негізделген. Баска 23-Тарау. Иммундық диагностика принциптері мен әдістері 535 жасушалардан айыру үшін бейтарап кызыл бояу базофил түйіршіктерін өзгеше коңыр-кызыл түске бояйды. Микроскопта бүл серпілісті иммерсиялык жүйе аркылы көруге болады. Өзгермеген базофилдер дөнгелек пішінді, боялған түйіршіктер жасуша ішінде орналасады. Он серпілісі жасушалардың деформациясымен, жалғанаяктардын пайда болуымен, түйіршіктердін күшті козғалғыштығымен және сирек жағдайда — түйіршіктердің жасушаны жарып шығуымен көрінеді. Сынак және бакылау перпараттарында 40-ка жуык базофилдер бар, одан морфологиясы өзгерген жасушалардын пайызын есептейді. Гікелей сынама аллергиялык ауруы бар наукастардын шеткі канында арнайы аллергеңдермен байланыскан базофилдердің морфологиялык өзгерістерін зерттеуге негізделген. Серпіліс косымша, яғни жанама әдісі сиякты бағаланады. В.А. Фрадкин бойынша (1985) нейтрофилдердін закымдану көрсеткіші — НЗК сынамасы кеңінен колданады. НЗК әр түрлі ауру- ларда — көптеген жүкпалы, аутоиммундық, аллергияның I және IV түр- лерінде колданылады. Берілген сынама нейтрофилдерге жабысқан немесе айналымдағы циркуляцияланған антиденелерді немесе иммунды комплекстерді аныктайды, бірак аллергиялык жағдайларды емес: нейтрофилдердің бетінде І§С Ғс-фрагментіне және СЗ арналған рецепторлардың болуына, антиген мен антидененін жабысуына және комплементтің бекітілуіне байланысты иммундык комплекстердің фагоцитоздайтын нейтрофилдердің белсенденуі болады. Соған байланысты НЗК жоғары көрсеткіштері иммунды комплекс ауруларында — жоғары сезімталдыктың III түрінде байқалады. НЗК сынамасын жүргізу сынамасы. Әр ойыкка зауытта дайындалған белгілі аллерген көлемін енгізеді (1:100 коспасында), бір ойык бакылау ретінде колданылады (физиологиялык ерітінді). Зерттелетін наукастың лейкоконцентратыньщ лейкоциттерін әр түрлі аллергендермен жүк- тейді. Планшетті термостатка орналастырады. Инкубациядан кейін әр ойыкка 1 тамшыдан 0,1% акридин кызғылт-сары ерітіндісін косады. Әр ойықтың құрамын майсыз заттык әйнекке ауыстырып, оларды кезектесіп белгілейді. Герметикалык (саңылаусыз) ылғалды камерада жабынды әйнекпен жауып, дайындалған микропрепараттарды мұздаткышка 16-18 сағатқа орналастырады. Тікелей емес, яғни косымша иммунды флуоресценттік әдіспен каранғы аланда жасушалардын есебі жүргізіледі: закымдалған нейтрофилдер санын және закымдану дәрежесін есептейді, ол өзгермеген жасушалар санына пайыздык 536 IV Бөлім. Иммунды патология және иммунды профилактика аракатынаспен көрінеді. Бакылауда жасушалардың закымдану дәрежесі (физ. ерітіндімен) жоғары (16% және одан жоғары) болған жағдайда, нейтрофилдер мембранасынын арнайы емес тұрақсыздығы орын алады, ол емнін тактикасына міндетті түрде әсер етеді. Талдаудың интерпретациясын көбінесе дәрігер-аллергологтар жүргізеді. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|