Сабақ №25
Күні: 10.12.09/11.12.09
Сынып: 9 А, Б (І топ)
Тақырыбы: №4 сарамандық жұмыс
Мақсаттары:
Білімділік. Қазақстанның металлургия кешені туралы білімдерін бектіп, қайталау.
Дамытушылық. Қазақстанның металлургиялық базаларын кескін картаға түсіру арқылы икемділіктері мен дағдыларын арттыру.
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін арттыру, географиялық мәдениетке баулу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық әдіс
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның металлургиялық базалары картасы
Негізгі ұғымдар: қара, түсті металлургия, металлургиялық базалар, кен орындары
Номенклатура: Орталық металлургиялық база – Жезқазған, Қарағанды, Теміртау, Балқаш, шығыс металлургиялық база – Риддер, Өскемен , солтүстік металлургиялық база – Ақтөбе, Екібастұз, Ақсу, Павлодар
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1.Ұйымдастыру
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру. Психологиялық дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
2. Тақы-рыпты бекіту кезеңі
|
1 тапсырма. Қазақстанның металлургиялық базаларының біріне мына жоспар бойынша сипаттама құрастырыңдар: §12, 13, 82, 85, 88, 89-суреттерді және 13-кестені пайдаланыңдар.
1) географиялық жағдайы
2) шикізат базасы
3) шығаратын өнімі
4) қара және түсті металлургияның негізгі оталықтары
5) басқа базалармен салыстыру (мамандану аумақтылығы, қандай металдар өндірумен ерекшеленеді
6) мәселелері мен даму болашағы
Қорытынды жасау.
Металлургиялық базалар
Шикізат базасы
Өнім
Негізгі орталықтары
Негізгі мәселелері мен болашағы
2 тапсырма. Кескін картаға металлургиялық базаларды түсіру
|
Оқушылар тапсырмаларын анықтап алып, түсінбегендерін мұғалімнен сұрайды. Кейін оларды орындауға кіріседі.
1 тапсырма. Шығыс металлургиялық базасы.
1) Шығыс Қазақстан облысын алып жатр.
2) мыс кені – Орлов, Николаев, полиметалл – Тишин, Малеев, титан – Сәтбаев, алтын – Бақыршық, кокстелетін көмір – Қарағанды.
3) титан, магний, қорытпалар мен прокаттар,
4) түсті металлургия орталықтары – Риддер, Өскемен, Первомай.
5) Солтүстік және Орталық металлургиялық базалармен салыстырғанда Шығыс металлургиялық база көбінесе түсті металлургияға маманданған. Сонымен қатар ол ең ежелгісі болып табылады, сондықтан ол дайын өнімдерді шығаруда маңызды орын алады.
|
3. Қоры-тындылау кезеңі
|
Тапсырмаларын аяқтап болғаннан кейін сабақтың кемшіліктері мен жетістіктеріне тоқталып, оқушылардың дәптерлерін жинап алғаннан кейін оларды үзіліске жібереді.
|
Мұғаліммен бірге сабақты қорытындылап, дәптерлерін тапсырғаннан кейін мұғалімнің рұқсатымен үзіліске шығады.
|
Сабақ № 26
Күні: 10.12.09/11.12.09
Сынып: 9 А, Б (І топ)
Тақырыбы: ХИМИЯ ӨНЕРКӘСІБІ КЕШЕНІ
Химия өнеркәсібінің салалары, құрылыс материалдары және орман шаруашылығының кешендері
Мақсаттары:
Білімділік. Химия өнеркәсібінің салалры, құрылыс материалдары және орман шаруашылығының кешендері туралы туралы білімдерін қалыптастыру. Химия кешенінің құрылымы күрделілігі, химия өндірісінің географиясы, құрылыс материалдары өнеркәсібі, орман және ағаш өңдеу өнеркәсіптері туралы көзқарастарын қалыптастыру.
Дамытушылық. Қазақстанның химия өнеркәсібін карта бойынша сипаттау арқылы және оны кескін картаға түсіру арқылы картамен жұмыс істеу икемділіктерін одан әрі дамыту.
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін арттыру, қоршаған ортаны қорғау қасиеттерін арттыру, географиялық мәдениетке баулу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық
Құрал-жабдықтар: картасы
Негізгі ұғымдар: химия өнеркәсібі, құрылыс материалдарының өнеркәсібі, кен-химия саласы, негізгі химия, полимерлер химиясы, полимерлерді өңдеу, фармацевтикалық химия, күкір қышқылы, химиялық қоысылыс, фосфор мен минералдық тыңайтқыштар, химиялық талшықтар, пластмасса
Номенклатура:
Сабақтың құрылымы: І – ұйымдастыру кезеңі ІV – жаңа тақырыпты меңгеру кезеңі VІІ – бағалау кезеңі
ІІ – үй тапсырмасын тексеру V– жаңа тақырыпты бекіту кезеңі VІІІ – үйге тапсырма беру
ІІІ – жаңа тақырыпқа көшу кезеңі VІ – сабақты қорытындылау кезеңі
Сабақтың барысы
Кезеңдер
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
І
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
ІІ
|
Ең алдымен дәптерлеріндегі тапсырмаларын тексереді. Кейін мәтін соңындағы ақпараттар бойынша сұрақтар қояды:
1) Түсті металлургиядағы ең күрделілердің бірі не?
2) Өскемен титан-магний комбинаты 1949 ж, 1990 ж, 1965-2008 жж қалай жұмыс істеді?
3) Қазақстан алюминий оксидін алуды, алюминий балқытуды қашан бастады?
|
Дәптерлерін көрсетіп, тексереді. Кейін сұрақтарға жауап береді:
1) Тантал алу, онда 200-дей әр түрлі операция жүзеге асырылады.
2) 1949 ж д.ж-дегі 23 т титан, 1990 ж 100 мың т титан өндірілді. 1965-2008 жж 1 млн т-ға жуық титан, 2,2 млн т магний және 6 мың т скандий оксиді өндірілді
3) Алюминий оксидін алғаш рет Павлодар ПАЗ 1964 ж, алюминиді балқытуды 2007 жылы бастады.
|
ІІІ
|
Кіріспе сұрақтар:
1) Конструкциялық материалдарының негізгі топтарын еске түсіріңдер.
2) Жаңа материалдарға не жатады?
|
Сұрақтарға жауаптары:
1) Конструкциялық материалдардың дәстүрлі және жаңа топтары бар.
2) Жаңа материалдарға сирек кездесетін металдар қосылған қорытпалар, әйнек пластиктер, металл пластиктер, металл керамика жатады.
|
ІV
|
Жаңа тақырыпты меңгеру жоспары:
Химия кешені: күрделі құрылым
Химия өндірісінің географиясы
Құрылыс материалдары өнеркәсібі
Орман және ағаш өнеркәсіптері
Тақырыпты меңгеру үшін оқулық мәтінін және атластары мен суреттерді пайдаланады
|
Оқушылардың іс-әрекеттері:
- Химия өнеркәсібінің маңызы мен міндетін анықтайды.
- негізгі ерекшеліктерін көрсетеді: 1) табиғатта кездеспейтін, жасанды заттар шығарады; 2) шикізат базасы ауқымды болып келеді; 3) көмірмен, металлургиямен, мұнай өңдеумен құрамдасады.
- химия өнеркәсіптерінің орналасу факторлары: шикізат, су, энергетика, тұтыну, экологиялық
- химия кешенінің құрамына кіретін салаларды анықтайды: 1) кен-химия саласы, 2) негізгі химия, 3)полимерлер химиясы, 4) полимерлерді өңдеу, 5) фармацевтикалық химия
Химия «4 таған»
күкірт қышқылы химиялық қосылыстар
фосфор
минералдық тыңайтқыштар өндірісі
Күкірт қышқылын: 1) ауыр металдар металлургия орталықтарында (Жезұазған, Балқаш, Өскемен, Риддер); 2) уран алатын орталықтарда (Степногор); 3) фосфатты тыңайтқыштар өндірісі орталықтарында (Тараз)
Химиялық қоысылыстардың шикізаты – хром кені .
Фосфор: материалды көп қажет етеді. Күкірт қышқылының қосындысы арқылы суперфосфат алынады.
|
V
|
Тақырыпты бекіту үшін оқулық мәтініндегі 92, 93, 94, 95, 97, 98- суреттерді талдайды. Мәтін соңындағы 1-2-3-4 тапсырмаларды орындайды.
|
Аталған суреттерді талдап, қорытындылайды. Мәтін соңындағы тапсырмаларды орындайды: 1-тапсырма. 1) шикізат базасын, 2) интенсивті, 3) қауіпті, шикізат, 4) фосфор, суперфосфат, 5) мұнай, 6) сумен, өңдейтін, 7) кәсіпорын, 8) шикізат кен орындарына
|
VІ
|
Қорытынды сұрақтар.
1. Бүгінгі сабақта қандай жаңа мәліметтер білдіңдер?
2. Сабақ несімен қызықты болды?
|
Сұрақтарға қолдарын көтеріп карта бойынша жауап береді.
1. Қазақстанның химия өнеркәсіінің салалрымен таныстық, оның ерекшеліктерін білдік. Сонымен қатар құрылыс материалдар өнеркәсібі мен орман және ағаш өңдеу өнеркәсіптерін білдік.
2. Химия өнеркәсібінің күрделі салалық құрылысымен танысу.
|
VІІ
|
Оқушылар сабақ барысында белсенділік танытуына және тапсырмаларды орныдауына қарай бағаланады.
|
Бағаларын күнделіктеріне қойдырады, ескертулері болса, мұғалімге айтады.
|
VІІІ
|
140-141 беттегі ақпараттарды оқу; 129-130 беттегі 5,6 тапсырмаларды орындау. Тестерге жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
Сабақ № 27
Күні: 17.12.09/18.12.09
Сынып: 9 А, Б (І топ)
Тақырыбы: Павлодар облысының химия өнеркәсібі кешені
Мақсаттары:
Білімділік. Химия өнеркәсібінің салалры, құрылыс материалдары және орман шаруашылығының кешендері туралы туралы білімдерін қалыптастыру. Химия кешенінің құрылымы күрделілігі, химия өндірісінің географиясы, құрылыс материалдары өнеркәсібі, орман және ағаш өңдеу өнеркәсіптері туралы көзқарастарын қалыптастыру.
Дамытушылық. Қазақстанның химия өнеркәсібін карта бойынша сипаттау арқылы және оны кескін картаға түсіру арқылы картамен жұмыс істеу икемділіктерін одан әрі дамыту.
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін арттыру, қоршаған ортаны қорғау қасиеттерін арттыру, географиялық мәдениетке баулу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық
Құрал-жабдықтар: картасы
Негізгі ұғымдар: химия өнеркәсібі, құрылыс материалдарының өнеркәсібі, кен-химия саласы, негізгі химия, полимерлер химиясы, полимерлерді өңдеу, фармацевтикалық химия, күкір қышқылы, химиялық қоысылыс, фосфор мен минералдық тыңайтқыштар, химиялық талшықтар, пластмасса
Номенклатура:
Сабақтың құрылымы: І – ұйымдастыру кезеңі ІV – жаңа тақырыпты меңгеру кезеңі VІІ – бағалау кезеңі
ІІ – үй тапсырмасын тексеру V– жаңа тақырыпты бекіту кезеңі VІІІ – үйге тапсырма беру
ІІІ – жаңа тақырыпқа көшу кезеңі VІ – сабақты қорытындылау кезеңі
Сабақтың барысы
Кезеңдер
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
І
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
ІІ
|
Ең алдымен дәптерлеріндегі тапсырмаларын тексереді. Кейін мәтін соңындағы ақпараттар бойынша сұрақтар қояды:
1)
|
Дәптерлерін көрсетіп, тексереді. Кейін сұрақтарға жауап береді:
1)
|
ІІІ
|
Кіріспе сұрақтар:
|
Сұрақтарға жауаптары:
|
ІV
|
Жаңа тақырыпты меңгеру жоспары:
|
Оқушылардың іс-әрекеттері:
|
V
|
Тақырыпты бекіту үшін оқулық мәтініндегі суреттерді және 12-кестені талдайды. Мәтін соңындағы 1-2-3-4 тапсырмаларды орындайды.
|
-сурет:
-сурет:
-сурет:
|
VІ
|
Қорытынды сұрақтар.
1.
2.
|
Сұрақтарға қолдарын көтеріп карта бойынша жауап береді.
1.
2.
|
VІІ
|
Оқушылар сабақ барысында белсенділік танытуына және тапсырмаларды орныдауына қарай бағаланады.
|
Бағаларын күнделіктеріне қойдырады, ескертулері болса, мұғалімге айтады.
|
VІІІ
|
беттегі ақпараттарды оқу; беттегі тапсырмаларды орындау. Тестерге жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
Сабақ № 28
Күні: 17.12.09/18.12.09
Сынып: 9 А, Б (І топ)
Тақырыбы: №5 сарамандық жұмыс
Химия кешені
Мақсаттары:
Білімділік. Қазақстанның химия кешенін қайталап, бекіту.
Дамытушылық. Қазақстанның химия кешенін кескін картаға түсіру арқылы икемділіктері мен дағдыларын арттыру.
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін арттыру, географиялық мәдениетке баулу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық әдіс
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның химия кешені картасы
Негізгі ұғымдар: химия өнеркәсібі, құрылыс материалдарының өнеркәсібі, кен-химия саласы, негізгі химия, полимерлер химиясы, полимерлерді өңдеу, фармацевтикалық химия, күкір қышқылы, химиялық қоысылыс, фосфор мен минералдық тыңайтқыштар, химиялық талшықтар, пластмасса
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1.Ұйымдастыру
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру. Психологиялық дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
2. Тақы-рыпты бекіту кезеңі
|
Химия өнеркәсібінің салалық құрамының сызбасын құрастыру.
Кескін картаға Қазақстанның химия өнеркәсібін түсіру.
Қорытындылау
|
Оқушылар тапсырмаларын анықтап алып, түсінбегендерін мұғалімнен сұрайды. Кейін оларды орындауға кіріседі.
1 тапсырма. Химия салаларын және олардың пайызбен алғандағы үлесін диаграммаға салады.
2. Кескін картаға Қазақстанның химия кешенін түсіреді.
Қорытындылайды: химия құрылыс материалдары және ағаш өнеркәсібі салалары әр алуын және кең тараған өнәмдер шығарады. Олардың шикізат базасы, даму деңгейі мен болашағы зор.
|
3. Қоры-тындылау кезеңі
|
Тапсырмаларын аяқтап болғаннан кейін сабақтың кемшіліктері мен жетістіктеріне тоқталып, оқушылардың дәптерлерін жинап алғаннан кейін оларды үзіліске жібереді.
|
Мұғаліммен бірге сабақты қорытындылап, дәптерлерін тапсырғаннан кейін мұғалімнің рұқсатымен үзіліске шығады.
|
Сабақ № 29
Күні: 24.12.09/25.12.09
Сынып: 9 А, Б (І топ)
Тақырыбы: «Өнеркәсіп салалары» бойынша қайталау
Мақсаттары:
Білімділік. Қазақстан өнеркәсіп салалары бойынша алған білімдерін қайталау. Оның құрамын, ірі салааралық кешендерін: отын-энергетика кешені, машина жасау, металлургиялық кешен, химия өнеркәсібінің кешендерін, құрылыс материалдары және ораман шарушалығының кешендерін еске түсіріп, бекіту.
Дамытушылық. Қазақстанның өнеркәсіп салаларының дамуы мен қалыптасуын карта бойынша сипаттау арқылы картамен жұмыс істеу дағдылары мен икемділіктерін арттыру.
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін арттыру, қоршаған ортаны қорғау қасиеттерін арттыру, географиялық мәдениетке баулу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның саяси-әкімішлік картасы, тақырыптық карталар.
Негізгі ұғымдар: отын-энергетика кешені, машина жасау кешені, конструкциялық материалдар, қара металлургия, түсті металлургия, химия өнеркәсібі, құрылыс материалдары және ораман шарушалығының кешендері
Номенклатура:
Сабақтың құрылымы: І – ұйымдастыру кезеңі ІІІ – қайталап, бекіту кезеңі V – бағалау кезеңі
ІІ – үй тапсырмасын тексеру ІV – сабақты қорытындылау кезеңі
Сабақтың барысы
Кезеңдер
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
І
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
ІІ
|
Үй тапсырмасын
|
|
ІІІ
|
1. Өнеркәсіп тақырыбын еске түсіру үшін келесі сұрақтарды қояды:
1. Өнеркәсіп салалары қандай топтарға бөлінеді?
2. Қазақстанда қандай топтағы өнеркәсіптер басым болып келеді?
3. Өнеркәсіпті орналастырудың негізгі принциптерін атаңдар.
2. оқушыларды 4-топқа бөліп әрбіреуіне жеке тапсырмалар береді:
1-топ. Отын-энергетика кешені. 1-тапсырма: Мұнай-газдың негізгі алаптарын карта бойынша көрсетіп, олардың тасымалдануын сипатта. 2-тапсырма: әрбір бір алапқа сипаттама береді: а) географиялық орны, ашылуы, ә) негізгі кен орындары, б) бағытталуы, өңделуі, маңызы. 3-тапсырма: көмірдің негізгі алаптарын карта бойынша көрсетіп, олардың тасымалдануын, пайдаланылуын сипатта. 4-тапсырма: карта бойынша электр стансаларының түрлерінің орналасуын сипатта.
2-топ. Машина жасау кешені. 1-тапсырма: карта бойынша машина жасау салаларының орналасуын сипатта. 2-тапсырма: машина жасаудағы технологиялық кезеңдер суретін салып, оны талдау.
3-топ. Металлургия кешені. 1-тапсырма: Қара металлургия орталықтарының орналасуын түсіндір. 2-тапсырма. Толық циклді комбинаттың жұмыс сітеуін түсіндір, неліктен ол сол жерде орналасқанын сипатта. 3-тапсырма: картадан ауыр және бағалы металдарды балқытатын орталықарды көрсет және олардың орналасуын түсіндір. 4-тапсырма: жеңіл металдар өндірісін карта бойынша сипатта. Олардың шикізат көздеріне баға бер.
4-топ. Химия кешені. 1-тапсырма: карта бойынша химия салаларын сипатта. Неліктен олар осылайша орналасқан? 2-тапсырма: Құрылыс матриалдары өнеркәсібінің аймақ бойынша орналасуын сипатта.
|
Оқушылар сұрақтарға жауап береді:
1. Өнеркәсіп салалары 3 топқа бөлінеді: 1-топтағы салалар – өндіруші, 2-топтағы салалар – олардың шикізатын қңдейді, 3-топтағы салалар – жеңіл өнеркәсіп салалары. Одан кейін ауыр және жеңіл деп бөлінеді.
2. Қазақстанда ауыр өнеркәсіптер басым болып келеді.
3. өнеркәсіпті орналастырудың негізгі принциптері: 1) шикізат, отын, энергияға, ғылыми орталықтарға, еңбек ресурстарына, тұтынушыларға жақын орналастыру; 2) қоршаған ортаны қорғау талаптарын, шетелдермен қарым-қатынас жағдайын есепке алу; 3) шоғырландыру, мамандандыру, кооперативтендіру, құрамдастыру, аумақтық үйлестірулерді пайдалану.
Оқушылар топтарға бөлініп, мұғалімнің тапсырмаларын орындайды.
1-топ. Отын-энергетика кешені. 1-тапсырма: Мұнай-газдың негізгі алаптары: Орал-Ембі, Маңыстау, Оңтүстік Торғай, Солтүстік Каспий, Шу-Сарысу алаптары. 2-тапсырма: Орал-Ембі: а) Қазақстанның батысында, БҚО, Атырау облыстары жерлерін алып жатыр. Ол 1911 жылы ашылған, ә) Доссор, Өзен, Қарашығанақ, Қаражамбас, Қаламқас, б) Орынбор, Самараға тасымалданады. 3-тапсырма: Қарағанды алабы, көмірі жоғары сапалы, Қазақстан мен Ресейдің металлургиялық зауыттарына тасымалданады, Екібастұз алабы – энергетикалық отын ретінде пайдаланылады, ол да Қазақстанны және Ресейдің аймақтарына тасымалданады. 4-тапсырма: СЭС-тар Ертіс өзені бойында ШҚО, Іле өзені бойында Алматы облысында, Сырдария өзені бойында ОҚО бар, ЖЭО-тар Қазақстанның барлық облыстарында салынған, МАЭС-ы Қазақстанда 5-у: Павлодар облысында үшеуі, Қарағанды және ОҚО-да бар.
|
ІV
|
Сабақты оқушылармен біріге отырып қорытындылайды.
|
Қазақстанда ірі салааралық кешендердің біріне отын-энергетикасы жатады. Оның ішінде мұнай өнеркәсібі жетекші орын алады. Газ өнеркәсібі де жылдам дамуда. Бқл салаларды дамытуда табиғи ресурстарды тиімді пайдалана және қоршаған отаны қорғай отырып игеру керек.
|
V
|
Оқушылар сабақ барысында белсенділік танытуына және тапсырмаларды орныдауына қарай бағаланады.
|
Бағаларын күнделіктеріне қойдырады, ескертулері болса, мұғалімге айтады.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
