ІІ кезең. Үй тапсырмасын сұрау, дәптерлерін тексеру. Тақырыбы: § 50. Адам экологиясы. Адам тіршілігі үшін экологиялық қолайлы және қолайсыз аудандар)
Сұрақтар:
1.Адам экологиясы қай кезден бастап зерттеле бастады ? 2.Қазақстанның қай жерінде радиоактивті ластану байқалады ?
Экологиялық нашар аудандарға қандай шаруашылық түрі дамыған жерлер кіреді?
Экологиялық проблемаларды шешуге бола ма? Берілген сұрақтарға ойланып жауап береді.
Оқушылардың берген жауаптарын бағалайды.
ІІІ кезең. Негізгі бөлім. Жаңа сабақты түсіндіру. Тақырыбы: § 51. Қазақстанның экологиялық проблемалары.
Экологиялық проблема дегеніміз не?
Экологиялық проблемалардың туындауына қандай себептер әсер етеді деп ойлайсың?
Адам экологиясын ғылыми тұрғыдан зерттеу жұмыстары неліктен кеш қолға алынды?
Медициналық география нені зерттейді? Экологиялық жағдайдың адам денсаулығына әсеріне болжам жасау.
Қала мен дала экологиясының айырмашылығы бар ма?
Радиоактивті ластанудың денсаулыққа зияны бар ма? Радиоактивті ластанған жерлер туралы не айта аласыңдар?
Республика жерін қанша экологиялық аудандарға топтастыруға болады? Экологиялық проблемаларды шешу жолдарын айтыңдар.
Бейнебаян көру. Тақырыбы: «ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТ» (оқушылармен ой бөлісу).
Адам әрекеті нәтижесінде табиғи кешендердің өзгеруі.
Адамның шаруашылық әрекеті табиғаттың өзгеруіне әсер ететін ерекше фактор. Адам еңбек пен ақыл ойдың арқасында қоршаған ортаға бейімделумен қатар, оны өзгертеді. Сондықтан табиғатты өзгерту барысында адамзат оның кейінгі зардаптарын да ескеруі қажет. Табиғат кешендеріне кері әсер ететін озық ғылыми-техниканың тікелей қатысы жоқ. Ол өзгерістерге кінәлы прогресс емес, техникалық жобаларда адамның шаруашылық әрекетінің әсері есепке алынбаған. Жауын-шашын мөлшерін, топырақ ылғалдығын ескерместен топыраққа минералды тыңайткыштар енгізу, ол заттардың шайылып, өзендер мен бөгендердің ластануын туғызды. Мұның бәрі қаншама еңбек пен шикізатты зая кетірумен бірге, қоршаған ортаның жағдайын нашарлатады. Ірі бөгендер салуда аумақтың табиғат ерекшеліктерін ескермеу мезгілсіз батпақтануға, топырак, өсімдік жамылғысы мен сол жердің микроклиматының өзгеруіне әкеп соғады. Қазіргі кезде антропогендік ландшафтар басым. Ландшафтарды жақсарту үшін оларды өзгертетін шаралар жүргізеді. Соның бірі – мелиорация. Мелиорация жердің жағдайын жақсарту мен оны пайдалану тиімділігін арттыруға бағытталған шаралардың жиынтығы болып табылады. Табиғатты тиімді пайдалану, көркейту және қорғау кешенді түрде қарастырылуы қажет. Рио-де-Жанейро декларациясының қағидаларын есепке ала отырып Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігі проблемалары және қоршаған ортасының жағдайына ғаламдық, ұлттық және жергілікті деңгейде қаралуын қарастырады.
Ғаламдық экологиялық проблемаларға климаттың өзгеруі, озон қабатының бұзылуы, биоәртүрліліктің азаюы, шөлейттену және жердің құлдырауы (деградация) жатады. Ұлттық экологиялық проблемалареа экологиялық апатты аймақтар; Каспий теңізі қайраңы ресурстарын белсенді игерумен байланысты проблемалар; тарихи ластану; трансшекаралық мәселелер; әскери ғарыштық және тәжірибелік кешендер полигондарының әсерін жатқызуға болады. Жергілікті экологиялық проблемаларға ауа бассейнінің ластануын, радиоактивті, тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтары, табиғи және техногендік төтенше жағдайларды жаткызуға болады. Адам әрекетінен Қазақстан жерінде тез шешуді қажет ететін проблемалар бар.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
