Сабақ тақырыбы: Химиялық формула. Химиялық элементтердің атомдарының валенттілігі. Зат құрамының тұрақтылық заңы
жүктеу/скачать 4,81 Mb.
|
5.Сабақты қорыту: 6. Оқушыларды бағалау 7. Үйге тапсырма 8 сынып. Химия Сабақтың тақырыбы: Атмосфералық ауа – газдар қоспасы. Ауаны ластанудан қорғау. Сабақтың мақсаты: а/Білімділік: Атмосфералық ауа құрамы, оны ластудан қорғау, оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету. ә/ Дамытушылық: Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру. б/ Тәрбиелік: Топта жұмыс істеуге қалыптастыру, білімділікке, қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Ойын сабақ. Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап. Көрнекілігі: Сызбалар, дидактикалық материалдар, Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі, тақтада «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген жазу. Пәнаралық байланыс: Физика, математика, география, қазақ тілі. Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу. Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету мақсатында жарыс сабағын өткізуді таңдадым. Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын дамыту, химиялық құбылыстар жөніндегі көзқарастарын жетілдіру ізденімпаздыққа жетелейтіні сөзсіз. «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген ұранмен оттегінің табиғаттағы айналымы деген сурет бойынша топтар құрылып, топпен жұмыстар жүргізіп, ұжымдық ойлау әрекеті мен халық педагогикасының элементтерін пайдаландым. Сынып оқушыларын төрт топқа бөлдім. «Білімпаздар» Ұраны: «Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар». Мақсаты: Білген сайын келеді біле бергім, Біле беру емес пе, тілегі елдің. «Ойшылдар» Ұраны: «Білім-таусылмас кен» Мақсаты: «Сын тұрғысынан ойлаймыз, Білімнің терең жеріне бойлаймыз». Мұғалім: - Балалар, біз сендермен қандай тақырыптарды өттік? -Қане, біз қандай ұғымдарды білеміз? -Мінеки, балалар біз көп нәрсені білеміз. Енді әрбір элементтің қасиеттерімен танысамыз. (Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін мен жұмбақ жасырайын. Жұмбақ: НЕМЕСЕ интерактивті тақтада иә, жоқ деп жауап беру арқылы тақырыпқа шығу НЕМЕСЕ Қазақстанның тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай ойластыру). Дәптерге күнді, тақырыпты жазғызу.
Алдын-ала берілген тапсырма бойынша 3 оқушы оттектің ашылу тарихы туралы айтады. Жаңа сабақ. Алгоритммен жұмыс.
Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға 5 минут беріледі. «Білімпаздар» тобына.
Жер қыртысында неше пайыз оттек бар?. Оттектің физикалық қасиеттері қандай?. Өнеркәсіпте оттекті қалай алады? Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?. Қандай заттар оксидтер деп аталады? Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция. Ауаның құрамы?. Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?. Молярлық көлем. Газдардың салыстырмалы тығыздығы? «Ойшылдар» тобына Атмосферада неше пайыз оттек бар? Озонның физикалық қасиеті қандай? Зертханада оттекті қандай заттардан алады? Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?. Өршіткі дегеніміз не? Оттек қайда қолданылады? Аллотропия дегеніміз не? Эндотермиялық реакция дегеніміз не? Қ.Ж газдардың көлемі қандай? Газдың тығыздығы қандай? І-Бөлім. «Сандықтан шыққан басқатырғыштар». Топ мүшелері сандықшадан нөмірлері бар асықтар алып шығады. 4 асықтан алады. Топ басшысы жауап береді. №1. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз. «Білімпаздар» тобына «Ойшылдар» тобына: а/Натрий оксиді- б/ Темір (III) оксиді- a/Калий окиді- б/Көміртек (IV) оксиді- ә/ Күкірт (IV) оксиді- в/Азот (IV) оксиді- ә/ Көміртек (IV) оксиді- в/Фосфор (V) оксиді- №2. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз: Білімпаздар тобына: Ойшылдар тобына: SO3 ZnO Fe2O3 HgO P2O5 SO2 , Al2 O3, NO, Cu2O, NO2
Сұрақтарға, тапсырмаларға ең көп дұрыс жауап берген топ ұтады. №1. Реакцияны теңестіріңіз. «Білімпаздар» тобына «Ойшылдар» тобына Ca=O2 = CaO Cu+O2=CuO №2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз. «Білімпаздар тобына» «Ойшылдар» тобына Li+O2 Na+O2 CU4+O2 CO2 +? C2U4+O2 CO2+ ? №3. Оттектің массалық үлесін табыңыз. «Білімпаздар» «Ойшылдар» CaO MgO
№4. «Білімпаздар» «Ойшылдар» Сутектің қ.ж. тығыздығын есепте Оттектің қ.ж. тығыздығын есепте. №5.
«Білімпаздар» «Ойшылдар» Массасы 64 г SO2 зат мөлшерін Массасы 44 г CO2 зат мөлшерін Есептеңіз есептеңіз 1 моль 1 мольъ V. Бөлім «Жұмбақтас». Әр топқа 2 тапсырма беріледі. №1 Реакция теңдеулеріне коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер. Реакцияның қай типіне жатады? «Білімпаздар» «Ойшылдар» Al+O2 Al2O3 P+O2 P2O5 № 2. Реакцияны аяқтап, коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер. «Білімпаздар» «Ойшылдар» Zn+ ? ZnO Fe+? Fe2O3 Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар
Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу. Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету мақсатында жарыс сабағын өткізуді таңдадым. Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын дамыту, химиялық құбылыстар жөніндегі көзқарастарын жетілдіру ізденімпаздыққа жетелейтіні сөзсіз.
Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға 5 минут беріледі. «Білімпаздар» тобына.
Жер қыртысында неше пайыз оттек бар?. Оттектің физикалық қасиеттері қандай?. Өнеркәсіпте оттекті қалай алады? Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?. Қандай заттар оксидтер деп аталады? Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция. Ауаның құрамы?. Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?. Молярлық көлем. Газдардың салыстырмалы тығыздығы? «Ойшылдар» тобына Атмосферада неше пайыз оттек бар? Озонның физикалық қасиеті қандай? Зертханада оттекті қандай заттардан алады? Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?. Өршіткі дегеніміз не? Оттек қайда қолданылады? Аллотропия дегеніміз не? Эндотермиялық реакция дегеніміз не? Қ.Ж газдардың көлемі қандай? Газдың тығыздығы қандай? Ойшылдар» тобына: а/Натрий оксиді- б/ Темір (III) оксиді- a/Калий окиді- б/Көміртек (IV) оксиді- ә/ Күкірт (IV) оксиді- в/Азот (IV) оксиді- ә/ Көміртек (IV) оксиді- в/Фосфор (V) оксиді- №4. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз: Білімпаздар тобына: Ойшылдар тобына: SO3 ZnO Fe2O3 HgO P2O5 SO2 , Al2 O3, NO, Cu2O, NO2 ІІІ. Бөлім. «ІІ-Бөлім. «Сандықтан шыққан басқатырғыштар». Топ мүшелері сандықшадан нөмірлері бар асықтар алып шығады. 4 асықтан алады. Топ басшысы жауап береді. № 1. Оксидтерді табуға арналған «Алтын кілт» ойыны. «Оксид» деген сейфтің шифрін табу. «Білімпаздар» тобына: CO2 2. NaOH 3. НNO3 4. CaO 5. SO2 6. MgO 7. H3RO4 8. Ca (OH) 9. N2O5 10. PH3 11. P2O5 12. ZnSO4 Сейфтің шифрі : 1,4,5,6,9,11 «Ойшылдар» тобына:
Na2O 2. Ba (OH)2 3. KN 4. FeO 5. CO2 6. CaO 7. KNO3 8. KOH 9. P2O5 10. SiO2 11. CuSO4 12. Ca Сейфтің шифрі: 1,4,5,6,9,10 № 2. Оксидтерді атаңыздар: «Білімпаздар» тобына «Ойшылдар» тобына: а/CO б/ FeO г/ ZnO a/Na2O б/CaO г/MgO ә/ P2O5 в/H2O3 д/ CaO ә/ SiO2 в/ ZnO д/ H2O3 №3. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз. «Білімпаздар» тобына «Сен маған-мен саған». Әр топ қарсы топқа 2 сұрақтан қояды. «Білімпаздар» тобына: №1. Эндотермиялық реакцияларды табыңдар №2. Оксидтер дегеніміз не? а/ C+O2=CO2+Q б/2H2+O2=2H2O+Q ә/ 2H2O=2H2+O2-Q в/2HgO=2Hg+O2-Q «Ойшылдар» тобына: а/ N2+3H2=2NH3 +Q б/ 2SO2+O2=2SO3+Q ә/H2+O2=2H2O+Q в/2H2O=2H2+O2-Q №1. Экзотермиялық реакцияларды табыңдар №2. Тоту дегеніміз не?
Сұрақтарға, тапсырмаларға ең көп дұрыс жауап берген топ ұтады. №1. Реакцияны теңестіріңіз. «Білімпаздар» тобына «Ойшылдар» тобына Ca=O2 = CaO Cu+O2=CuO №2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз. «Білімпаздар тобына» «Ойшылдар» тобына Li+O2 Na+O2 CU4+O2 CO2 +? C2U4+O2 CO2+ ? №3. Оттектің массалық үлесін табыңыз. «Білімпаздар» «Ойшылдар» CaO MgO
№4. Сызбанұсқа бойынша реакция теңдеулерін жазыңдар. «Білімпаздар» «Ойшылдар» KClO3 O2 CO2 KMnO4 O2 SO2 H2O O2 CuO H2O2 O2 CuO №5. «Білімпаздар» «Ойшылдар» Сутектің қ.ж. тығыздығын есепте Оттектің қ.ж. тығыздығын есепте. №6.
«Білімпаздар» «Ойшылдар» Массасы 64 г SO2 зат мөлшерін Массасы 44 г CO2 зат мөлшерін Есептеңіз есептеңіз 1 моль 1 мольъ V. Бөлім «Жұмбақтас». Әр топқа 2 тапсырма беріледі. №1 Реакция теңдеулеріне коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер. Реакцияның қай типіне жатады? «Білімпаздар» «Ойшылдар» Al+O2 Al2O3 P+O2 P2O5 № 2. Реакцияны аяқтап, коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер. «Білімпаздар» «Ойшылдар» Zn+ ? ZnO Fe+? Fe2O3 Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар
Сабақтың тақырыбы: Металдар тақырыбына есептер шығару. Сабақтың мақсаты: а/Білімділік: Есеп шығару машықтары мен дағдыларды қалыптастыру. ә/ Дамытушылық: Есеп шығару қабілетін дамыту. б/ Тәрбиелік: Білімділікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Есептер шығару. Сабақтың өту әдісі: Жаңа технология әдістерінің элементтерін пайдалану. Вассерман әдісі.. Көрнекілігі: Периодтық жүйе, таблица. Қ Сатбаевтың портреті. Пәнаралық байланыс: Физика, математика. Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы. Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі. 2. Оқушыларды түгендеу. 3. Үй тапсырмасын сұрау. 4. Жаңа сабақты түсіндіру. Оқушыларға 5 минут ішінде 80-ге жуық металдарды жазуға тапсырма беріледі. Қазақстанның темір кені туралы 1-2 минут әңгімелеймін. 3-топқа генетикалық қатарды орындауға тапсырма беремін. 5 минут. Fe2(SO4)3 Fe(OH)3 Fe2O3 Fe FeCl3 FeCl2 FeS NaCl Na NaOH Na2SO4 NaCl NaNO3 Ca CaO Cu(OH)2 CaCO3 CaO № 1. 3 минут Массасы 5,4 г алюминий металы үлгісіндегі алюминийдің зат мөлшерін есепте. 0,2 моль
№2. 4 минут. 5,6 г темірдегі зат мөлшерін, атом санын анықтаңдар. 0,1 моль, 0,602*1023 №3. 3 минут 0,5 моль натрий карбогатының массасын есепте. 53 г
№4. 4 минут. 0,3 моль натрий иодидінің масасын, атом санын анықтаңдар. 45 г, 1,0806*1023 №5. 3 минут. Алюминийдің (ІІІ) оксидіндегі алюминийдің массалық үлесін анықта. 52,9 %
№6. 3 минут. Кальций карбонатындағы (CaCO3) кальцийдің массалық үлесін анықта. 40 % №7. 5 минут. Егер қосылыстың құрамындағы К -24,7 %, Mn-34.8 %, O-40.5% болса, осы қосылыстың қарапайым формуласын анықта. KxMnyOz x:y:z= 24.7/39:34.8/55:40.5/16= 0.633:0.633:2.53=1:1:4 5. Сабақты қорыту 6. Оқушыларды бағалау. 7. Үйге тапсырма: 310 б № 6-7 10-сынып. Химия Cабақтың тақырыбы: Металдар тақырыбына есептер шығару. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Есеп шығару машықтары мен дағдыларды қалыптастыру. Дамытушылық: Есеп шығару қабілетін дамыту. Тәрбиелік: Білімділікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Есептер шығару. Сабақтың өту әдісі: Жаңа технология әдістерінің элементтерін пайдалану. Вассерман әдісі. Көрнекілігі: Менделеевтің периодтық жүйесі, таблицалар, Қ.Сәтбаевтың портреті. Пәнаралық байланыс: Физика, математика. Пайдаланылған әдебиет: Химия есептер жинағы, Химия оқулығы. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу. Үй тапсырмасын сұрау. Жаңа сабақты түсіндіру. Оқушыларға 5 минут ішінде 80-ге жуық металдарды жазуға тапсырма беремін. №1.
Fe2(SO4)3 Fe(OH)3 Fe2O3 Fe FeCl3 FeCl2 FeS №2. Массасы 3,2 г мыстағы зат мөлшерін, атом санын анықтаңдар. Берілгені: m (Cu)=3,2г Шешуі: Ar (Cu) =64 Mr(Cu)=64 M(Cu)=64 г/моль Т/к ν, N ν=m/M=N/NA ν=3.2/64=0.05 моль ν=N/NA N=ν*NA=0.05*6.02*1023=3.01*1022 атом. Ж/бы: ν=0.05 моль N=3.01*1022 атом №3. FeO, Fe2O3, Fe(OH)2, Fe(OH)3 қосылыстарындағы темірдің массалық үлестерін тауып, оларды өсу ретімен орналастырыңдар.
ω (Fe)=56/90=0.62 62% №4. 10,4 г темір мен магний металдарының қоспасын тұз қышқылымен әрекеттестіргенде 6,72 л /қ.ж/ сутек бөлінген. Қоспадағы металдардың әрқайсысының массаларын есептеңдер. M(Fe)=56 г/моль M(Mg)=24 г/моль Берілгені: m=(Fe+Mg)=10.4г 56x+24y=10.4 V(H2)=6.72 л Fe+2HCl=FeCl2+H2 Т/к: m(Fe)-? Mg+2HCl=MgCl2+H2 m(Mg)-? ν(H2)= V/νm=6.72л/22.4 л/моль=0.3 моль x+y=0.3 моль 56x+24y=10.4 x+y=0.3 24 56x+24y=10.4 24x+24y=7.2 32x=3.2 x=3.2/3.2=0.1 x+y=0.3 0.1+0.2=0.3 x=0.1 y=0.2 m(Fe)=ν*M=0.1 моль*56 г/моль=5.6г m(Mg)=ν*M=0.2 моль*24г/моль=4,8 г Жауабы: 5,6 г Fe 4.8 г Mg №5. 4,5 г алюминий мен магний құймасын сілті ерітіндісімен әрекеттестіргенде 3,36 л /қ,ж/ сутек бөлінген. Құймадағы алюминийдің массалық үлесін табыңдар. Берілгені: m (Al+Mg)=4.5 г Шешуі: ν(H2)=3.36л 2Al+2NaOH+10H2O=2Na[Al(OH)4*(H2O)2]+3H2 Т/к: ω(Al)-? ν(H2)= V(H2) /νm =3.36л/22,4 л/моль=0,15 моль 2 моль Аl-3 моль H2 х моль Al-0.15 моль х=2*0,15/3=0,1 моль m(Al)=ν(Al)*M(Al)=0.1 моль*27 г/моль=2,7 г ω(Al)=2.7г/4,5г*100%= 60% Ж/бы: 60 % Al №6. Периодтық жүйедегі ІІ топта орналасқан, массасы 9,52 г белгісіз металдың хлориді ерітілген ерітіндіге күміс нитраты ерітіндісінің артық мөлшері қосылған. Нәтижесінде массасы 17,22 г тұнба түскен. Бастапқы ерітіндіде қандай металдың хлориді ерітілгенін анықтаңдар. Берілгені: m(MeCl2)=9.52 г MeCl2+2AgNO3=Me(NO3)+2AgCl m(AgCl)=17.22г ν(MeCl2)= m(MeCl2)/M(MeCl2)=9.52/(x+71) г/моль=9.5/x+71 моль Т/к ф-ла ν(AgCl)=17.22 г/143,5г/моль=0.12 моль (MeCl2)-? 1 моль MeCl2 – 2 моль AgCl 9.52/x+71 моль MeCl2 – 0.12 моль AgCl 2*9.52/x+71=0.12 (x+71)*0.12=2*9.52 0.12x+8.52=19.04 0.12x=10.52 x=10.52/0.12 x=87.6 Sr Жауабы: 87,6 стронций Сабақты қорыту: Бағалау: Үйге тапсырма: 310 б № 6-7 9-сынып.Химия Cабақтың тақырыбы: Металдардың қасиеттері. Сабақтың мақсаты: а/ Білімділік: Оқушылардың металдар жөнінде алған теориялық білімін нақтылау, ізденіс өзіндік жұмыстар арқылы тексеру, бекіту, тақырыпқа байланысты дүниетанымын кеңейту. ә/ Дамытушылық: Іздену жолымен мақсатқа жетуге баулу, бір-біріне түсіндіру, жәрдем беруі, ықпал етуі арқылы топтасып жұмыс істеуге, өз білімін өзі бағалап, тексере білу дағдыларын қалыптастыру. б/ Тәрбиелік: Білімділікке, топтасып жұмыс істеуге, өзін-өзі бағалай білуге тәрбиелеу. Сабақтың міндеттері: Металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін меңгерту. Сабақтың түрі: Топтық жұмыс. Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап. Көрнекілігі: Менделеевтің периодтық жүйесі, ерігіштік таблицасы, металдардың активтік қатары Қ.Сәтбаевтың портреті. Пәнаралық байланыс: Физика, математика. Пайдаланылған әдебиет: Химия есептер жинағы, Химия оқулығы. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу. Үй тапсырмасын сұрау. Жаңа сабақты түсіндіру. Ұйымдастыру кезеңінде оқушыларды 3 топқа бөлемін. Әр топтың жұмысына басшылық жасаушы топ жетекшілерін анықтау үшін оларға бес сұрақтан түзілген тест жұмысы ұсынылады. 5 минуттың ішінде сол сұрақтардың дұрыс жауаптарын тапқан оқушылар жетекші болып сайланып, әр топқа бекітіледі. Олар берілген тапсырмалардың орындалуына басшылық жасап, жұмыс нәтижесін тақтаға жазып көрсету түшін жекелеген оқушыларды кезекпен шығарып отырады. І-тест Ең жеңіл металл а/Ca b)Pb c/Li d)Ba Ауыспалы валенттілік көрсететін металл а/Al b/Fe c/Na d/Ca Асыл металл а/Cu b/Na c/Ag d/Al Ең жұмсақ металл а/Na b/Cr c/Al d/Au Мына электрондық құрылыс қай металға сәйкес келеді. 1S22S22p63S1 a/N b/Al c/Mg d/Na Үш топқа жеке-жеке 2 минутта орындау үшін төмендегі үлгідегі тапсырма беріледі. Металдарды негізгі және қосымша топшаларға бөліп жазыңдар. Li, Ni, Co, K, Au, Mg, Rt, Cs, Ag, Cu, Ba, Pt, Ti, Fe A/Li,K,Mg, Rb, Ba, Рb B/Ni, Co, Pt, Au, Ag, Cu, Ti, Fe Келесі тапсырма 3 минут ішінде орындау үшін беріледі. Сөзжұмбақ «Химия» Шешуі:
жүктеу/скачать 4,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|