Электрондық бұлттарды толтыру ережесі келесі

• 
  1. Ең алдымен элемент атомында қанша электрон бар екендігін анықтап алу. Ол үшін сол элементтің ядро зарядын білсек болғаны, ол Д.И. Менделеевтің периодтық жүйедегі элементтің реттік нөміріне тең. Реттік нөмірі (ядродағы протон саны) барлық атомдағы электрон санына тең.
  
• 
  2. Бар электронмен 1s – орбитальдан бастап ұяшықтарды толтырамыз. Әрбір ұяшықта 1 не 2 электрон бола алады. Бір ұяшықта орналасқан екі электронды қарама – қарсы бағдаршамен белгілілейді .
  
• 
  3. Элементтің электрондық формуласын жазамыз.
  
• 
  
  

Қайсы электрондық конфигурация дұрыс толтылрылған?

жаттығулар беріледі.

Есептер жинағы: 104-105 бет 5-56, 5-57, 5-67, 5-68 жаттығуларды орындау

Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

-Қане, біз қандай ұғымдарды білеміз?

-Мінеки, балалар біз көп нәрсені білеміз. Енді әрбір элементтің қасиеттерімен танысамыз. (Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін мен жұмбақ жасырайын.

Дәптерге күнді, тақырыпты жазғызу.

Алдын-ала берілген тапсырма бойынша 3 оқушы оттектің ашылу тарихы туралы айтады.

Мұғалім:

Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға 5 минут беріледі.

І тобына.

1. 
   Жер қыртысында неше пайыз оттек бар?.
   
2. 
   Оттектің физикалық қасиеттері қандай?.
   
3. 
   Өнеркәсіпте оттекті қалай алады?
   
4. 
   Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?.
   
5. 
   Қандай заттар оксидтер деп аталады?
   
6. 
   Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция.
   
7. 
   Ауаның құрамы?.
   
8. 
   Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?.
   
9. 
   Молярлық көлем.
   
10. 
    Газдардың салыстырмалы тығыздығы?
    

1. 
   Атмосферада неше пайыз оттек бар?
   
2. 
   Озонның физикалық қасиеті қандай?
   
3. 
   Зертханада оттекті қандай заттардан алады?
   
4. 
   Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?.
   
5. 
   Өршіткі дегеніміз не?
   
6. 
   Оттек қайда қолданылады?
   
7. 
   Аллотропия дегеніміз не?
   
8. 
   Эндотермиялық реакция дегеніміз не?
   
9. 
   Қ.Ж газдардың көлемі қандай?
   
10. 
    Газдың тығыздығы қандай?
    

1. 
   Жаңа терминдерге анықтама бер.
   
2. 
   Тақырыпты түсініп оқып шық.
   
3. 
   Оксидтердің аталуымен таныс.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындауға кіріс.
   
5. 
   Өз-өзіңді бағалап отыр.
   

1. 
   CO₂ 2. NaOH 3. НNO₃ 4. CaO 5. SO₂ 6. MgO
   

Сейфтің шифрі : 1,4,5,6,9,11

1. 
   Na₂O 2. Ba (OH)₂ 3. KN 4. FeO 5. CO₂ 6. CaO
   

Сейфтің шифрі: 1,4,5,6,9,10

№ 2. Оксидтерді атаңыздар:

«Ойшылдар» тобына:

а/CO б/ FeO г/ ZnO a/Na_2­O б/CaO г/MgO

ә/ P₂O₅ в/H₂O₃ д/ CaO ә/ SiO₂ в/ ZnO д/ H₂O₃

№3. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз.

а/Натрий оксиді- б/ Темір (III) оксиді- a/Калий окиді- б/Көміртек (IV) оксиді-

ә/ Күкірт (IV) оксиді- в/Азот (IV) оксиді- ә/ Көміртек (IV) оксиді- в/Фосфор (V) оксиді-

№4. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз:

SO₃ ZnO Fe_2­O₃ HgO P₂O₅ SO₂ , Al₂ O₃, NO, Cu₂O, NO₂

В.№1. Эндотермиялық реакцияларды табыңдар

№2. Оксидтер дегеніміз не?

№1а/ C+O₂=CO₂+Q б/2H₂+O₂=2H₂O+Q

ә/ 2H₂O=2H₂+O₂-Q в/2HgO=2Hg+O₂-Q

№2а/ N₂+3H₂=2NH₃ +Q б/ 2SO₂+O₂=2SO₃+Q

ә/H₂+O₂=2H₂O+Q в/2H₂O=2H₂+O₂-Q

№3. Экзотермиялық реакцияларды табыңдар

№4. Тотығу дегеніміз не?

С.№1. Реакцияны теңестіріңіз.

Ca=O₂ = CaO Cu+O₂­=CuO

№2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз.

Li+O₂ Na+O₂

CU₄+O₂ CO₂ +? C₂U₄+O₂ CO₂+ ?

№3. Оттектің массалық үлесін табыңыз.

CaO MgO

KClO₃ O₂ CO₂ KMnO₄ O₂ SO₂

H₂O O₂ CuO H₂O₂ O₂ CuO

№5.

№6.

Есептеңіз есептеңіз

1 моль 1 мольъ

Zn+ ? ZnO Fe+? Fe₂O₃

Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар

5.Сабақты қорыту:

6. Оқушыларды бағалау

7. Үйге тапсырма
Химия 8 сынып.

Сабақтың тақырыбы: Оксидтер. Көрсетілім №6 (6.2) «Кальций оксидінің сумен әрекеттесуі (әкті сөндіру».

Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету.

ә/ Дамытушылық: Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: Топта жұмыс істеуге қалыптастыру, білімділікке, қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Сызбалар, дидактикалық материалдар, Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі, тақтада «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген жазу.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика, география, қазақ тілі.

Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

-Қане, біз қандай ұғымдарды білеміз?

-Мінеки, балалар біз көп нәрсені білеміз. Енді әрбір элементтің қасиеттерімен танысамыз. (Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін мен жұмбақ жасырайын.

Дәптерге күнді, тақырыпты жазғызу.

Алдын-ала берілген тапсырма бойынша 3 оқушы оттектің ашылу тарихы туралы айтады.

Мұғалім:

Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға 5 минут беріледі.

І тобына.

11. 
    Жер қыртысында неше пайыз оттек бар?.
    
12. 
    Оттектің физикалық қасиеттері қандай?.
    
13. 
    Өнеркәсіпте оттекті қалай алады?
    
14. 
    Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?.
    
15. 
    Қандай заттар оксидтер деп аталады?
    
16. 
    Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция.
    
17. 
    Ауаның құрамы?.
    
18. 
    Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?.
    
19. 
    Молярлық көлем.
    
20. 
    Газдардың салыстырмалы тығыздығы?
    

11. 
    Атмосферада неше пайыз оттек бар?
    
12. 
    Озонның физикалық қасиеті қандай?
    
13. 
    Зертханада оттекті қандай заттардан алады?
    
14. 
    Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?.
    
15. 
    Өршіткі дегеніміз не?
    
16. 
    Оттек қайда қолданылады?
    
17. 
    Аллотропия дегеніміз не?
    
18. 
    Эндотермиялық реакция дегеніміз не?
    
19. 
    Қ.Ж газдардың көлемі қандай?
    
20. 
    Газдың тығыздығы қандай?
    

6. 
   Жаңа терминдерге анықтама бер.
   
7. 
   Тақырыпты түсініп оқып шық.
   
8. 
   Оксидтердің аталуымен таныс.
   
9. 
   Тапсырмаларды орындауға кіріс.
   
10. 
    Өз-өзіңді бағалап отыр.
    

болады. Олардың бір бөлігі электртеріс,екіншісі электрон

болатынын байқаймыз.Егер оксидтердің құрамындағы электртеріс

бөлік О-² анион болса ,ал электрон ретінде металл деп есептесек

,онда оларды негіздік деп,ал бейметалл болса қышқылдық деп

жіктейміз.Негіздердің құрамында электртерістілік бөлік

аниондар- гидроксид иондар болса ,ал электрон бөлік ретінде

металл катионы кіреді.Қышқылдардың құрамына бинарлы

қосылыстардағыдай электрон бөлік ретінде сутек катионы және

электртеріс бөлік ретінде қышқыл қалдықтары кіреді.

кальций оксиді, алюминий оксиді, күкірт(6) оксиді,

натрий, калий оксидтері цинк, хрома (3) фосфор,

мыс, темір кремний

А.№ 1. Оксидтерді табуға арналған «Алтын кілт» ойыны. «Оксид» деген сейфтің шифрін табу.

2. 
   CO₂ 2. NaOH 3. НNO₃ 4. CaO 5. SO₂ 6. MgO
   

Сейфтің шифрі : 1,4,5,6,9,11

2. 
   Na₂O 2. Ba (OH)₂ 3. KN 4. FeO 5. CO₂ 6. CaO
   

Сейфтің шифрі: 1,4,5,6,9,10

№ 2. Оксидтерді атаңыздар:

«Ойшылдар» тобына:

а/CO б/ FeO г/ ZnO a/Na_2­O б/CaO г/MgO

ә/ P₂O₅ в/H₂O₃ д/ CaO ә/ SiO₂ в/ ZnO д/ H₂O₃

№3. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз.

а/Натрий оксиді- б/ Темір (III) оксиді- a/Калий окиді- б/Көміртек (IV) оксиді-

ә/ Күкірт (IV) оксиді- в/Азот (IV) оксиді- ә/ Көміртек (IV) оксиді- в/Фосфор (V) оксиді-

№4. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз:

SO₃ ZnO Fe_2­O₃ HgO P₂O₅ SO₂ , Al₂ O₃, NO, Cu₂O, NO₂

В.№1. Эндотермиялық реакцияларды табыңдар

№2. Оксидтер дегеніміз не?

№1а/ C+O₂=CO₂+Q б/2H₂+O₂=2H₂O+Q

ә/ 2H₂O=2H₂+O₂-Q в/2HgO=2Hg+O₂-Q

№2а/ N₂+3H₂=2NH₃ +Q б/ 2SO₂+O₂=2SO₃+Q

ә/H₂+O₂=2H₂O+Q в/2H₂O=2H₂+O₂-Q

№3. Экзотермиялық реакцияларды табыңдар

№4. Тотығу дегеніміз не?

С.№1. Реакцияны теңестіріңіз.

Ca=O₂ = CaO Cu+O₂­=CuO

№2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз.

Li+O₂ Na+O₂

CU₄+O₂ CO₂ +? C₂U₄+O₂ CO₂+ ?

№3. Оттектің массалық үлесін табыңыз.

CaO MgO

KClO₃ O₂ CO₂ KMnO₄ O₂ SO₂

H₂O O₂ CuO H₂O₂ O₂ CuO

№5.

№6.

Есептеңіз есептеңіз

1 моль 1 мольъ

Zn+ ? ZnO Fe+? Fe₂O₃

Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар