Сабақтың тақырыбы : ХІХ ғасырдағы тарихи-әлеуметтік жағдай Сабақтың мақсаты
жүктеу/скачать 0,9 Mb.
|
«Үлгілі тәржімә» Сабақтың мақсаты : а) Спандияр Көбеевтің шығармаларынан мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Шығармалары. С. Көбеев ауылда мұғалім болып жүрген кезінен бастап ел тұрмысына жақын, оқиғасы шағын, есте жақсы сақталып, көңілге бірден жететін мысал өлеңдер аударуды қолға алады. Ел ішінде түрлі оқиға, іс-әрекет пен И.А. Крыловтың мысалдары арасынан үндестік та-бады. Алғаш 1908 жылдан бастап аударған мысалдарын 1910 жылы Қазан қаласында бастырып шығады. Оны «Үлгілі тәржімә» деп атайды. Спандияр Көбеев қиянат, әділетсіздік, надандық, мақтан сүйгіш, бос кеуделілік, ақымақтықты сынайды. «Маймыл мен көзілдірік», «Аққу, шортан һәм шаян», «Көлбақа мен Юпитер», «Арыстан мен маса», «Жапырақтар мен тамырлар» сияқты мысалдарға әр заттың қадір-қасиетін ұғынуды, бірлік пен ынтымақты сақтауды, шамасына қарап шарқын бағамдауды, көпшіліктің жұмылса жеңбейтін, алынбайтын қамалы болмайтынын айтады. Ұлы Абайдан басталып, А. Байтұрсынов жалғастырған мысал аударудағы С. Көбеев еңбегі өз заманына қажетті тақырып пен ойды дәл кезінде қозғауымен де маңызды әрі И.А. Крылов мысалға алған арыстан, аю, қасқыр, түлкі, қой-қозы, өгіз т.б. бейнелері қазақ әдебиетіндегі осындай аллегориялық (пернеленген) бейнелермен мінез-құлқы жағынан да үйлесе кетті. 1912 жылы Қазанда «Үлгілі бала» атты кітабы басылады. Кітап бастауыш мектеп балалары үшін оқу құ-ралы ретінде дайындалған. Крылов мысалдары мен ақын-жазушыларының шығармаларының аудармаларынан, қазақ ауыз әдебиеті үлгілерінен құрастырылған. К.Д. Ушинскийдің «Родное словосын» басшылыққа ала әзірленген кітапта Л. Толстойдың «Құмырсқа мен көгершін», «Ат пен есек», «Атасы мен немересі», «Екі жолдас» т.б., К. Ушинскийдің «Екі соқа», «Түлкі мен теке», «Сауысқан мен қарға» т.б. әңгімелері, сонымен бірге өзінің «Жетімнің өлеңі», «Жарлы мен бай», «Қайыршы» сияқты шығармалары кірген. Кітаппен жұмыс: Спандияр Көбеевтің әңгімелерін оқып ,талдау жүргізу арқылы адам бойындағы қандай қасиеттерді сынағанын айтады. Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Спандияр Көбеевтің шығармаларын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Спандияр Көбеев « Қалың мал » романы Сабақтың мақсаты : а) оқушының роман туралы түсінігін молайту,ой жинақтау; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
ІІ Кіріспе сөз: Мұғалім сөзі Шығарманың құрылымын талдау: А) Шығарманың басталуы; Ә) Оқиғаның дамуы; Б) Оқиғаның шиеленісуі; В) Оқиғаның шарықтау шегі; Г) Оқиғаның шешімі. Оқушылар баяндайды, талдайды. ІІІ Оқушыларға арнайы дәптерлер үлестіріледі. Әр оқушы тапсырмалармен жұмыс жүргізіп баяндайды. Тапсырма. Қызығушылықты ояту «Топтастыру стратегиясы»
Семантикалық картаны толтыр.
Мағынаны ажырату. «Кубизм стратегиясы»
В) Қолданыңыз. Мәтіннен алынған үзіндіні рөлде ойнап бер.
Ойтолғаныс сатысы. Шығармадан алған әсерім (эссе жазу) Өнерге әркімнің-ақ бар таласы Өлең шығару. Сабақты қорыту. Мұғалім сөзі. Шығарманы бүгінгі күнмен байланыстыра отырып сөзжұмбақ шешкізу. Үйге тапсырма беру. Оқушыларды бағалау. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Сәбит Дөнентаев (1894-1933) Сабақтың мақсаты : а) Сәбит Дөнентаевтің шығармаларынан мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. Қазақ елі қайта бір елдік, мемлекетшілдікке бет бұрған шақта әдебиетке араласқан көрнекті, белгілі өкілдердің бірі Сәбит Дөнентаев. С. Дөнентаев өз кезеңіндегі халық үнін, қазақ мұңын айта білген кеңес төңкерісіне дейін және кейін де қазақпен бірге болған қаламгер. С. Дөнентаев 1894 жылы, бұрынғы Семей губерниясы, Кереку уезі, Ақсу болысының 4-ауылында, яғни Құркөл (қазіргі Павлодар облысы, Ақсу ауданы, Құркөл ауылы) атты елді мекенде, шаруа үйінде дүниеге келген. Алғашқы білімді 1907-1908 жылдары Маралдыдағы Нұрғали атты молдадан төте оқиды, яғни жадидше білім алады, кейін 1911-1912 жылдары Павлодарда медреседе оқиды. Осы кездерде С. Дөнентаев білімін өзі жетілдіріп, Абай, Ахмет, Міржақып еңбектерін оқып, татар әдебиетімен танысады. «Айқап» журналын үзбей оқып, орыс әдебиеті-нің де шығармаларын тірнектеп оқиды. Әсіресе А. Бай-тұрсынов, И.А. Крыловтың мысал жанрындағы еңбектері қызықтырады. Жанына сатираны жақын тартады. 1919-1920 жылдары ақын Семей, Павлодар арасында жүріп әр қызметті байқап көріп, 1924 жылы Семейге оралып, «Қазақ тілі» газеті редакциясында жұмысқа ор-наласады. Семей XX ғасыр басында бүкіл қазақ зиялыларының басын қосқан рухани Мекке тәрізді болды. Бір Сәбит емес, Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, С. Торайғыров, Ә. Мар-ғұлан, ағайынды Сәтбаевтардың бәрін бауырына басқан. Кітаппен жұмыс: Сәбит Дөнентаевтің өлеңдерін оқып , құрылысына қарай талдау жүргізеді. Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін С. Дөнентаев қазақ әдебиетіндегі ұлт мұңын қандай жолмен ,қандай сөздермен жеткізді? С.Дөнентаев «Уақ-түйек» кітабында нені басты мәселе деп алды? С.Дөнентаев және Алаш Орда арасындағы қатынастар туралы не айтасыңдар? Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Сәбит туралы «Еленбей қалған елеулі бейне» деген тақырыпта шығарма жазып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Сәбит Дөнентаев «Уақ-түйек» атты жыр жинағы Сабақтың мақсаты : а) Сәбит Дөнентаевтің шығармаларынан мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. С. Дөнентаевтың алғашқы жарық көрген тырнақалды туындысы 1913 жылы «Айқап» журналының 22-нөміріндегі «Қиялым» атты өлеңі. Осы алғашқы шығармасында С. Дөнентаев өзінің арманын, қиялын, тілегін көрсетті. Патшалы Ресейдің қарауындағы, езгідегі қазақтың жыршысы болсам деген ақынның ақ тілегі анық көрінеді. Ақын «зарын, мұңын» жұртқа айтсам дейді. Бірақ айта алмайды. Өйткені қаршығадан қорқады. Сандуғаштың жолын тосар тұзақшыдан қорқады. С. Дөнентаев күреске бастап, аттандаған, аруақ шақырған, атойлаған ақын болған жоқ. Ол нені болса да еппен, баппен айтқанды, астармен жеткізгенді жөн көрді. Өнер тілін, өлең тілін сатираға, аллегорияға (пернелен айтуға), метонимияға (алмастыруға) ұластырып, алыстан орағытып әкелгенді дұрыс санады. Бұл, С. Дөнентаев лирикасының басты кредосы болды. 1915 жылы, Уфа қаласында 19 жастағы С. Дөнентаевтың «Уақ-түйек» атты алғашқы жыр жинағы жарық көрді.
Кітаппен жұмыс: Сәбит Дөнентаевтің өлеңдерін оқып , құрылысына қарай талдау жүргізеді. Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін С. Дөнентаев қазақ әдебиетіндегі ұлт мұңын қандай жолмен ,қандай сөздермен жеткізді? С.Дөнентаев «Уақ-түйек» кітабында нені басты мәселе деп алды? С.Дөнентаев және Алаш Орда арасындағы қатынастар туралы не айтасыңдар? Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Сәбит Дөнентаевтің өлеңдерін оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10 Сабақтың тақырыбы : Сәбит Дөнентаевтің мысал өлеңдері Сабақтың мақсаты : а) Сәбит Дөнентаевтің мысал өлеңдерінен мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы ақынды жан-жақты таныту; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын б) Жаңа сабақты түсіндіру. «Уақ-түйекке» ақынның көптеген мысал өлеңдері кірген. Бұнда Крыловтан,Тоқайдан аударма есебінде келген мысалдар да бар. Өмірдің көп қалтарысын С. Дөнентаев қазақ ұғымына лайықтап,қарапайым жұрт ұғар дәрежеде түсінікті тілмен айтып баяндайды. «Екі теке» мысалында бір-біріне жол бермеген текелерді мысалға келтіріп, ең дұрысы кішіпейілділік екенін, адамдар сондықтан сыйласқаны жөн деп ескертеді. Екі теке Ауырған арыстан 
Көзі тоймаған ит У жеген қасқырға жүктеу/скачать 0,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
Ортақ қасиеттері
