Сабақтың тақырыбы: §46-47. Қазақ халқының мәдениеті Сабақтың мақсаты

Берілген сұрақтарға сәйкес келетін жауабын тап.

«ИӘ», «ЖОҚ» зымыран сұрақтар

1. 
   Қазақ халқы тек бірыңғай көшпелі мал шаруашылығы ғана болды ма?
   
2. 
   Маусымдық көшу, жыл мезгілдердің ерекшеліктеріне қарай мал басын сақтау үшін көшіп-қонады.
   
3. 
   Қыста мал бағатын қазақ ауылдары үшін ең қауіпті жұт болды.
   
4. 
   Қазақтар қыстаудың орнын жиі ауыстырған.
   
5. 
   Жайлауда қозы жүнін қырқан. Жүннен киіз басып, үй-жайға қажетті бұйымдар жасаған.
   
6. 
   Күздеуден қыстауға қараша айында көше бастаған.
   
7. 
   Егін шаруашылығымен айналыстанын қазақтар Оңтүстік Қазақстанда Сырдария, Шу, Арыс, Талас, Іле өзендерінің бойында қоныстанған.
   
8. 
   Қазақ халқының ішінде зергерлік іс өте жоғары бағаланған.
   
9. 
   Ысдыстың кейбір түрлері теріден жасалған.
   
10. 
    Тоқыма тоқу, кілем тоқумен ұсталар айналысқан.
    

Жаңа сабақтың жоспары:

1. 
   Мәдениетке жалпы сипаттама
   
2. 
   Материалдық мәдениет деп нені айтамыз
   
3. 
   Киім-кешегі,ұлттық тағамдар
   
4. 
   Рухани мәдениет, қазақ халқының ауыз әдебиеті
   

Жаңа тақырыпты өз бетіңмен меңгеріп көріңдер . (Төмендегі жетелеуші тапсырмалар арқылы)

Сендерге мына деректер таныс па? Сұрақтарға жауап бер.
Әр халықтың өзінің мәдениеті бар. Ал, қазақ халқының мәдениетіне нелер жатады деп ойлайсыңдар?
Жауабы: салт-дәстүрі, тілі, тағамы, әдебиеті т.б.
Қазақ халқының мәдениеті нешеге бөлінеді?
Жауабы: екіге материалдық және рухани
Осы екі мәдениттің екі айырмашылығын айтыңдар. Мысал келтіріңдер.
Жауабы: Материалдық мәдениет дегеніміз халықтың күнделікті тұрмыс қажеттілігін өтейтін, өмір сүруді қамтамыз ететін бұйымдар мен өмірге қажетті нәрселер және оны өндіруге керекті құрал-жабдықтар. Мысалы: тұрғын үй, киім-кешек, тағам түрлері, құрал-сайман.

Рухани мәдениет дегенміз елімізден ежелден өмір сүрген ру-тайпалардан бері қарай жалғасып келеді. Рухани мәдениетке адамдардың наным-сенім, ділі, тілі, ойлау жүйесі мен дүниеге деген көзқарасы жатады.

Жаңа сөздер:

Жүкаяқ, Сырмақ, кебеже, бие мұрындық,

Жүкаяқ- Жүк жинайтын қағаштан істелінен жиһаздың түрі.

Сырмақ- ақ және қара немесе басқа түсті кигізді оюмен ойып, түрлі түсті жіппен сырып құрастыратын төсеніш.

Кебеже- Керекті заттарды салуға арналған сандықтың түрі.

Бие мұрындық-Бие байлап, қымыз ашытқан үй, шағын той-томалақ жасап өтуі.

Төмендегі сөздерге қысқаша анықтама беріп түсіндіріп кетіңдер?

Тымақ, тон, шұбат, қатық, аңыз, айтыс.

Сызба кесте арқылы түсіндіріңдер

Сергіту сәті: Берілген сөздерді іс-қимылмен көрсету.

Сырға, айна, доп, қалам, бор, кітап, алқа, телефон, өшіргіш, білезік.

1. 
   Тапсырма. Берілген суреттерді материалдық және рухани мәдениетке бөліп көрсетіңдер.
   
2. 
   Тапсырма.Тиісті сөздерді бос орынға қойып сөйлемдерді толықтырыңдар.
   

Жауабы: ..............., сүт, ............. ..................... тағамдары болды.

Халқымызда отбасы неке қатынастарында қандай салт-дәстүрлер, әдет-ғұрыптар сақталған.

Жауабы: ............,қыз ұзату, ......., ..............., .............., ............ сақталған.

Халық ауыз әдебиетіне мысалдар келтіріңдер?

Жауабы: ................., жұмбақтар,............, .........., ..........., ........., жатады.

Қазақ халқының ұлттық киімдері қандай болған.

Жауабы: ............., тақия, .............., .................., ................., ................. жатады.

Қазақ ертегілеріне мысалдар келтіріңдер?

Жауабы:................., ....................., Қарамерген,..................., ..............., ......................, .................. т.б.

3. 
   Тапсырма. Семантикалық карта
   

Мәдениеттер Түрлері	Ұлттық тағамдар	Салт-дәстүрлер	Киім-кешектер	Ертегілер	Батырлар жыры	Ғашықтық дастандар
Қыз жібек
Қамзол
Шұбат
Қыз ұзату
Алтын сақа
Қамбар
Мәсі
Сыңсу
Төрехан

Қазақ халқының салт- дәстүрлері қазіргі таңда сақталған ба? Өз ойыңды жаз.

Менің ойымша.......................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

V. Сабақты бекіту сұрақтары:

1. 
   Қазақ халқының ХҮІ-ХҮІІ ғасырлардағы мәдениетінің даму ерекшелігі қандай?
   2. Рухани мәдениет дегеніміз не? Оған мәдениеттің қай салалары жатады?
   3. Қазақ ауыз әдебиетінің бай мұрасы ұрпақтан – ұрпаққа қалай жетті?
   4. Қазақ ауыз әдебиетінің бай мұрасынан мысалдар келтіріңдер?
   5. Материалдық мәдениет дегеніміз не?
   6. Киіз үйдің жабдықтарын атаңдар.
   7. Қазақтың ұлттық тағамдарын атаңдар.
   

Үй тапсырмасы: §46-47. Қазақ халқының мәдениеті Оқу. Мазмұндау.

ҮІ. «Дискуссиялық өрнек»