1.Туындысы бойынша функцияны табу жөніндегі есептер.
Біз берілген туындысы бойынша функцияның өзін табумен байланысты екі есептің шешімін таппақпыз.
1. Дененің қозғалыс заңы
S=f(t)
теңдеу арқылы берілген. Бұндағы t-уақыт, s-дененің жүрген жолы. Қарастырылып отырған қозғалыстың берілген мезгілдегі лездік жылдамдығы v:
формуласы бойынша анықталатыны дифференциалдық есептеуден белгілі болатын.
Ал механикада бұған кері есеппен тым жиі кездесуге тура келеді. Ондай есептер мына түрде болып келеді; дененің берілген t мезгіліндегі туындысы v=v(t) беріледі де, сол бойынша дененің қозғалу заңын табу, яғни өткен мерзім мен жүрген жол арасындағы тәуелділікті анықтау талап етіледі. Бұл есептің шешімі былай табылады:
Берілген жылдамдық v=v(t) дененің қозғалыс заңын бейнелейтін f(t) функциясының туындысы болатыны бізге белгілі, демек ізделіп отырған белгісіз функция f(t)-тің туындысы f’(t)=v(t) берілген. Бізден сол f(t)-ті табу талап етіледі. Демек, бұл есеп дифференциалдық есептеуде қарастырылған негізгі есепке кері есеп болып табылады. Басқаша айтқанда: дифференциалдық есептеуде функция беріліп, оның туындысын табу талап етілсе, енді туынды беріледі де, бастапқы функцияны табу етіледі.
2.[0, i] кесіндісіне орналасқан дененің сол кесіндінің х нүктесіндегі сызықтық тығыздығы p:
функциясы түрінде беріледі. Енді сол дененің [0, i] кесіндісінің [0, x] бөлігіндегі тығыздығы m-ді табу керек. [0,x] бөлігінің массасы - x- тің функциясы, яғни
m=f(x).
Олай болса, массасын табу дегеніміз осы f(x) функциясын табу болып табылады.
x нүктесіндегі сызықтық тығыздық p:
формуласымен анықталады. Ендеше,
болады. Ал есептің шарты бойынша -белгілі функция, демек берілген сызықтық тығыздығы бойынша дененің массасын табу дегеніміз берілген туынды f’(x) бойынша функция f(x)- ті табу жөніндегі мәселе болады.
Достарыңызбен бөлісу: |