Сборник научных статей научно-практической конференции «Байтанаевские чтения-Х»

371 
ӘОЖ 
ГРАФИКАЛЫҚ ЕСЕПТЕРДІҢ ШЫҒАРУДЫҢ МАҢЫЗЫ 
Әбдуахас Жансая Сейітқасымқызы 
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті, 4 курс студенті 
Ғылыми жетекші: Бердалиев Д.Т 
Шымкент., Қазақстан
Түйін 
Физиканы графиктермен жұмыс істеуге үйрету кезінде көп көңіл бөлінеді, өйткені 
ақпаратты ұсынудың графикалық әдісі өте көрнекі және мазмұнды. Ақпаратты ұсынудың 
әртүрлі тәсілдерін меңгеру кез-келген заманауи мамандықтың маңызды сипаттамасы болып 
табылады. 
Соңғы екі онжылдықта орта білім беру мекемелерінде оқыту мемлекеттік 
білім беру ұйымының ұсынымдары бойынша жүзеге асырылады. Онда білім беру 
нәтижесі ұғымы енгізілген.
Білім беру нәтижесі-бұл әмбебап оқу әрекеттерін (жеке, Мета-пәндік және 
пәндік нәтижелер) игеру негізінде тұлғаның дамуы.
Білім беру нәтижелері мынадай функцияларды орындайды:
- білім беру процесінің нормативтік базасы;
- оқу бағдарламаларын, оқу-әдістемелік жиынтықтарды (ОӘК) әзірлеу үшін 
негізгі бағдар, демек, оқу пәнінің немесе білім беру саласының мазмұны;
- оқушыларды қорытынды аттестаттау негіздері;
- педагогтарды аттестаттау және білім беру мекемесін аккредиттеу 
негіздері.
Білім беру нәтижелерін қалыптастыруға қойылатын жалпы талаптар: 
бірегейлік, нақтылық, толықтық, диагностика, ашықтық. Сонымен қатар, білім 
беру нәтижелері педагогикалық құралдармен өлшенуі керек.
Жалпы білім берудің федералды мемлекеттік білім беру стандарттарындағы 
білім беру нәтижелері үш негізгі топтан (блоктардан) тұрады:
а) құндылық бағдарларын, дүниетанымдық көзқарастарды, қатынастарды, 
жеке қасиеттерді қамтитын жеке нәтижелер, көбінесе жеке тұлғаның бағытын 
анықтайды; 
б) оқушының оқу іс-әрекетінің аспаптық негізін құрайтын әмбебап оқу іс-
әрекеттерін (танымдық, реттеушілік, коммуникативтік) біріктіретін метапәндік 
нәтижелер;
в) нақты пәннің, пәннің оқу мазмұнын іс-әрекеттік нысанда меңгеру 
ерекшелігін көрсететін пәндік нәтижелер (пәндік дағдылардың басым болуы, 
оқушы іс-әрекетінің әртүрлі түрлерінің үйлесуі).
Тек бірге жұмыс істей отырып, үнемі өзара әрекеттестік пен 
қызығушылықта,заманауи мұғалім мен заманауи оқушы оқу соңында қазіргі 
қоғамдағы өмір үшін қажетті нәтижелерге қол жеткізе алатыны белгілі болды. 
Физиканы оқытуда әртүрлі әдістер қолданылады, соның арқасында 
оқушылар оқу материалын игереді. Есептерді шешу және физиканы оқытудың 
негізгі әдістерінің бірі болып табылады. Есептердің көмегімен белгілі бір пәндер 

372 
мен процестер туралы білім хабарланады, проблемалық жағдайлардың шешімдері 
жасалады және шешіледі, практикалық және ақыл-ой дағдылары қалыптасады, 
ғылым мен техника тарихынан білім хабарланады.
Физика бес бөлімге бөлінеді: механика, молекулалық физика, электр және 
магнетизм, оптика, атом және ядролық физика.
Олардың әрқайсысы өз есептерінің түрлерімен сипатталады, олардың 
әдістері мен шешімдері тән. Физика есептері мектеп физика курсының тиісті 
бөлімдерінің заңдарын, теоремаларын, формулаларын қолдану үшін қажет. С.Е. 
Каменецкий мен В. П. Ореховтың түсіндірмесіне сәйкес, "физикалық есеп – бұл 
кішігірім мәселе, ол жалпы жағдайда логикалық тұжырымдар, математикалық 
әрекеттер және физика заңдарына негізделген эксперимент арқылы шешіледі" . 
Мазмұны бойынша физикалық есептер физикалық материалға байланысты 
механика, молекулалық физика, Электродинамика және кванттық физика 
есептеріне бөлінеді. Бірақ физиканың әртүрлі бөлімдеріндегі мәліметтерді 
қолданатын міндеттер бар, олар біріктірілген немесе күрделі деп аталады.
Мазмұны жағынан ерекшеленеді, сонымен қатар тапсырмалар дерексіз 
және нақты. Абстрактілі тапсырма құбылыстардың ең мұқият физикалық мәнін 
ашады. Оқушылар үшін нақты тапсырмалар оңайырақ, өйткені нақты сандар 
тапсырманы әлі абстракциялауды үйренбеген баланың даму деңгейіне 
жақындатады. Мазмұнына қарай міндеттер тарихи мазмұнды қамтитын 
политехникалық, тарихи болуы мүмкін . 
Сонымен, 
графикалық есептерді шешу
оқушының ойлауының барлық 
операцияларын дамытады: Талдау, синтез, абстракция, жалпылау, нақтылау. 
Графикалық түрдегі ақпаратпен жұмыс істей білу, әртүрлі тікелей және кері 
графикалық мәселелерді шешу арқылы оқушылардың дерексіз және логикалық 
ойлауының даму деңгейіне баға беруге болады. Пәнді оқудың басында студенттер 
математикадан алынған графиктер туралы кейбір түсініктерге ие, бірақ білімді 
физика саласына әрең жеткізеді. Бұл жағдайдың себептерінің бірі оқушылардың 
жас ерекшеліктеріне байланысты. Математикалық айнымалыларды физикалық 
шамаларға ауыстыру операциясының өзі де оңай емес.
Мектептен шығу үшін оқушылар ақпаратты графикалық түрде және 
"графиканы оқи" білуі керек. Тағы да, ақпаратты жинақтау ақпаратты ашудың 
кері процесіне қарағанда оңайырақ-графикалық тәуелділікті құрудан гөрі" 
графикті оқу " қиынырақ болады. Тегінде, вдуматься егер бұл әсер болса, болады 
әрине, бұл жағдай естественна. Ақпаратты жинағанда, біз оны қайта кодтаймыз 
немесе өзгертеміз, маңызды нәрсені бөліп аламыз, жоғалтамыз, бірақ толық 
ақпараттың бастапқы көзі бар.
Біз ақпаратты ашқанда, аяқтау операциясын орындаймыз. Оның үстіне, біз 
құрылысын аяқтау емес, тіпті болған жоқ есте түпнұсқалық көрсеткіштерінің бар 
болуы. Әдеби шығармалармен қалай болады, оқырман жазушының білдіргісі 
келетін нәрсені оқыған кезде. Сондықтан, "графиктерді оқуға", яғни графикалық 

373 
тәуелділікті талдай отырып, ақпараттың үлкен көлемін алуға үлкен көңіл 
бөлінеді. 
Оқушылар мәліметтерді оқу бойынша қарапайым операциялардан басқа 
үйренеді:
- тәуелділіктің физикалық мағынасын, графиктің "ерекше" нүктелерін 
түсіндіру;
- 
тәуелділіктерді 
салыстыру 
операциясын 
жүргізу 
(олардың 
айырмашылықтары мен ұқсастықтары), шамалардың физикалық мағынасын 
түсіндіру;
- тәуелділіктің математикалық түсіндірмесін беру, график бойынша тұрақты 
коэффициенттерді есептеу;
- график бойынша ауданның физикалық мағынасын анықтау. 

жүктеу/скачать 8,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: