529
программных дисциплин в сочетании с традиционным очным обучением. Описана
возможность организации смешанного обучения студентов с использованием системы
дистанционного обучения Moodle. Показано, что высокая эффективность учебного
процесса достигается за счет использования различных форм электронного обучения с
традиционными формами обучения, т. е. с использованием смешанной модели обучения.
Университеттер
білім
беруде
ақпараттық-коммуникациялық
технологияларды (АКТ) пайдалануға бағытталған көптеген электрондық
курстарды әзірледі. Бұл ретте құзыреттіліктерді дамытудың жаңа
педагогикалық үлгілеріне, білім берудің сабақтастығына, білім сапасын
бағалауға, өз бетінше білім алуға қолдау көрсетуге, оқу үдерісінде
қашықтықтан оқыту технологияларын қолдануға ерекше көңіл бөлінеді.
Бүгінгі таңда e-learning білім беру ресурстарына қол жеткізу мен
басқаруда, қашықтықтан оқыту технологияларын
пайдалана отырып, оқу
үдерісін басқаруды ұйымдастыруда принципті жаңа мүмкіндіктер беретін
заманауи білім беру жүйесінің өзекті
құрамдас бөлігіне айналуда, осылайша
дәстүрлі білім беру жүйесінің мүмкіндіктерін айтарлықтай кеңейтеді.
E-learning деп мәліметтер қорларында қамтылған және білім беру
бағдарламалары мен ақпараттық технологияларды, оны өңдеуді қамтамасыз
ететін техникалық құралдарды, сондай-ақ осы ақпаратты беруді қамтамасыз
ететін ақпараттық және телекоммуникациялық желілерді іске асыруда
қолданылатын ақпаратты пайдалана отырып, білім беру қызметін ұйымдастыру
түсініледі [1].
Дегенмен, электронды оқыту технологияларын қолдану бойынша
жарияланымдарды талдау оқытудың бұл түрінің бірқатар кемшіліктерсіз емес
екенін айтуға мүмкіндік береді, оған зерттеушілер мыналарды жатқызады:
тренингке басқа қатысушылармен
әлеуметтік байланыстың болмауы;
тыңдаушылардың теориялық материалды қате түсіндіру қаупі; оқушылардың
өздігінен білім алуының жоғары деңгейінің қажеттілігі.
Бұл кемшіліктер аралас оқыту арқылы өтеледі, оның тұжырымдамасы
білім алушының дәстүрлі оқытуда да, жаңа білім беру технологияларында да
ұсынатын барлық мүмкіндіктерді оңтайлы және ұжымдық түрде пайдалануы
керек деп болжайды. Бұл дәстүрлі білім берудің негізгі мәселесін шешуге
жағдай жасайды, яғни әрбір оқушының потенциалдық қабілетін жүзеге асыру
және дамыту мүмкіндіктері шектеулі.
Аралас оқытуды жүзеге асыру e-learning элементтерін (электрондық білім
беру ресурстары, АКТ) пайдалана отырып, дәстүрлі білім беру процесін
құрудың жалпы принциптерін сақтауды көздейді.
Отандық зерттеулерде аралас оқыту түсінігін анықтаудың екі тәсілін бөліп
көрсетуге болады. Бірінші тәсіл аралас оқытуды оқыту курсының форматының
бір түрі ретінде түсінуге қатысты, онда белсенді оқыту әдістері қашықтықтан
курстарға енгізілген. Бұл жағдайда негізгі материал студенттің өзіндік
жұмысын қарастыратын қашықтықтан курс шеңберінде беріледі; материалды
бекіту және дамыту белсенді оқыту әдістерін қолдану арқылы жүзеге
асырылатын күндізгі бөлімде өтеді.
530
Екінші тәсіл аралас оқытуды асинхронды және синхронды қашықтықтан
оқыту элементтерін пайдалана отырып, бетпе-бет оқытуда бөлінген ақпараттық
және білім беру ресурстарын пайдалану үлгісі ретінде қарастырады.
Аралас оқытудың дәстүрлі педагогикалық бағыттылықтан түбегейлі
айырмашылығы – университеттің нақты және виртуалды кампусында білім
беруді ұйымдастыру формаларын үйлестіруді пайдалану және дәстүрлі оқыту
әдістерін электронды оқыту технологияларымен үйлестіру. Электрондық оқыту
коммуникациясын пайдалануға негізделген қашықтан оқыту кезінде студент
пен оқытушы бір-бірінен
кеңістікте бөлінеді, бірақ сонымен бірге олар оқу
курсын құрудың арнайы әдістерін, бақылау формаларын, қарым-қатынастарды
пайдалана отырып ұйымдастырылған тұрақты өзара әрекеттестікте болады [2].
Аралас оқыту технологияларын қолдану бойынша жарияланымдарды
талдау аралас оқытудың бірқатар сипаттамалық белгілерін анықтауға мүмкіндік
береді:
1) мұғалімдер мен студенттер арасындағы қарым-қатынастағы екпінді
өзгерту. Аралас оқыту моделіндегі мұғалім өзара байланысты бірнеше
рөлдерді орындайды. Ең бастысы – тьютордың, оқу траекториясын таңдауда
студенттердің көмекшісінің және оқытылатын
оқу материалы бойынша
кеңесшінің рөлі. Ұйымдастырушылық рөл мұғалімнің оқу-тәрбие процесіндегі
негізгі тұлға болып қала беретінін болжайды, бірақ оның қызметі басқа да
бірнеше функцияларды орындаумен байланысты: оқу материалын дыбыстаудан
бастап, ол оқу процесін ұйымдастырушы рөліне көшеді. Оқытушының лектор
ретіндегі рөлі лекциялық материалды электронды түрде дайындауды, тыңдаған
дәрістері бойынша студенттерден сұрақтар алуды, сонымен қатар күрделі
мәселелер бойынша қосымша онлайн кеңес беруді білдіреді;
2) оқушылардың өз бетінше танымдық әрекетін ұйымдастыру. Аралас
оқытудағы оқу процесінің негізі студенттің мақсатты, қарқынды және
бақыланатын өзіндік жұмысы болып табылады. Ол жан-жақты арнайы оқу
құралдарын және оқытушымен келісілген байланыс мүмкіндігін
пайдалана
отырып, жеке келісілген кесте бойынша өзіне ыңғайлы жерде оқи алады.
3) оқытушының онлайн-байланысты қолдану арқылы да, оқытушыдан кері
байланыс алу арқылы да, дәстүрлі бетпе-бет сабақтарда білім алу арқылы да
әрбір оқушының оқу іс-әрекетіне жеке қолдау көрсетуін ұйымдастыру;
4)
электрондық
телеконференциялар,
форумдар
нысанында
ұйымдастырылатын жобалар, талқылаулар, семинарлар бойынша бірлескен
жұмысты қоса алғанда, топтық оқу қызметін ұйымдастыру. Аралас оқыту
жағдайында топтық жұмыс анағұрлым кеңейеді – бұл желідегі қарым-қатынас
дағдыларын дамытуды ынталандырады;
5) оқуға икемді көзқарас. Аралас оқыту студентке өзін қызықтыратын
модульді, оқудың ыңғайлы қарқынын,
уақытын және орнын таңдауға,
материалды оқу көлемі мен жылдамдығын өз бетінше басқаруға мүмкіндік
беретін бағдарламаның икемділігін білдіреді;
6) материалды қашықтықтан оқыту арқылы білім алушылардың базалық
білім деңгейін теңестіру мүмкіндігі;
531
7) қажетті материалды кез келген уақытта онлайн қарау мүмкіндігін
беретін оқу-әдістемелік мазмұнды пайдалану; пән бойынша білімдерін тексеру;
қосымша дереккөздермен танысу және т.б. Бұл ретте студенттердің дәстүрлі,
үйренген тәсілі бойынша оқуға мүмкіндігі бар;
8) оқытуды ұйымдастыру нысандарының алуан түрлілігін ескере отырып,
оқу үдерісін құру (бұл бетпе-бет кездесулер, телеконференциялар, электрондық
пошта немесе Skype арқылы консультациялар, чат пен блог жүргізу,
Интернетте тестілеу және т.б. болуы мүмкін).
Осылайша, құзыреттілік көзқарасқа бағытталған жаңа мемлекеттік білім
беру стандарттарын енгізу; оқу іс-әрекетінің векторының студенттердің өздік
жұмысына ауысуы; «өмір бойы білім беру» қағидасынан «өмір бойы білім алу»
қағидасына көшу; оқу орнын таңдаудағы еркіндік және студенттердің
академиялық ұтқырлығы; білім беру ортасына жаңа технологиялардың енуінің
айқын болмай қоймайтындығымен байланысты білім беру секторын
ақпараттандыру; оқу үдерісін ұйымдастырудың принципті жаңа мүмкіндіктерін
жасауға ықпал ететін АКТ-ның қарқынды дамуы студенттің оқу процесіне
тікелей әсер етіп, мұғалімнің аралас оқыту
технологиясын қолдануға
ынталандырады.
Достарыңызбен бөлісу: