Шұбарши орта мектебі «Материктер мен мұхиттарды зерттеуші географ – саяхатшылар»

«Материктер мен мұхиттар зерттеуші географ – саяхатшылар» элективтік курсы 7 кластарда география пәніне қызығатын, саяхатшы зерттеушілердің өмірі, ашқан жаңалықтары мен зерттеулері, саяхаттары туралы көбірек білгісі келетін, оқулықтан тыс материалдарды оқып, білуге құштар оқушылар үшін жазылған.

Бұл курста оқушылар ежелгі дәуірдегі, орта ғасырдағы және Ұлы географиялық ашылулар мен ХІХ ғасырдағы басты географиялық жаңалықтарды ашуға негіз болған саяхатшылар және олардың зерттеулері, қол жеткізген нәтижелері туралы оқып, біле алады.

Оқушылар осы курсты меңгере отырып, география пәніне деген қызығушылығының артуы мен қатар, жан – жақтылық пен көп білуге, батыл да ержүректілікке, шыдамдылық пен қайсарлылық секілді қасиеттерді бойына сіңіреді.

Осы курста оқушылар мына мәселелерден хабардар болады:

• 
  Саяхатшылардың өмірі.
  
• 
  Саяхатшы – зерттеушілердің саяхаттары.
  
• 
  Зерттеушілердің ашқан жаңалықтары.
  
• 
  Қол жеткізген нәтижелері.
  
• 
  Саяхаттарының маршруттары.
  

• 
  Оқушыларға саяхатшылардың өмірі және қызықты да күрделі саяхат жолдары, зерттеген жаңалықтары жайлы тереңірек білім беру.
  
• 
  Оқушыларды саяхатшылар секілді батыл да ержүрек, қайсар да шыдамды болуға және жан – жақтылыққа баули отырып, танымал тұлғалардан үлгі алуға үйрету.
  
• 
  Өз бетімен ізденістерін дамыту.
  

• 
  Оқушылардың зерттеушілер және олардың зерттеулері туралы толығырақ білуіне көмектесу.
  
• 
  Оқушылардың география пәніне деген қызығушылығын арттыру.
  
• 
  Балаларға өз тарихымызға құрметпен қарау сезімін қалыптастыру.
  

• 
  Ел мен жер тарихын меңгерген жан- жақты сананы қалыптастыру.
  
• 
  Оқушылардың біліктері мен дағдыларының жетілуі.
  

кітаптары сақталған. Бұл еңбектің тек алғашқы 2 кітабы теориялық сипатта, қалған

бөлігі сол дәуірдегі елдер мен аймақтарды суреттеуге арналған (3 – 6-кітаптар Испания, Галлия, Британия, Италия, Сицилия; 7 – 10-кітаптар Солтүстік және Шығыс Еуропа, Солтүстік Балқан, Грекия; 11 – 14-кітаптар Солтұстік және Шығыс Қара тау маңы, Кіші Азия; 15 – 17 кітаптар Үндістан, Месопотамия, Арабия, Египет туралы). Онда сол кездегі көптеген елдер мен халықтардың тұрмысы мен мекені туралы мол мағлұмат берілген. Әсіресе, Азия скифтері және Каспий жағалауы халықтарының тарихы, этнографиясы туралы жазған еңбектерінің құны ерекше. Сондай-ақ Кавказ өңірі және Боспор патшалығы толық баяндалған. Страбонның еңбегі тарихи-географиялық шығарманың тұңғыш тәжірибесі және құнды тарихи деректемесі болып табылады.

.

2 – тақырып.

Марко Поло, итал. Marco Polo (1254, Венеция — 1324, сонда) — Италиясаяхатшысы. Орта ғасырларда Азия туралы аса бай геогр. және тарихи мағлұматтар қалдырған.

 1271 — 75 ж. әкесі Никколо Поло мен ағасы Маттео Полоға еріп, Қытайға саяхат жасаған. Жерорта теңізі, Палестина,Кіші Азия, Ирак, Иран, Памир тауы және Қашғария арқылы 

3 жылдан асажол жүріп, Пекинге жеткен. 1271-1275 ж.ж.олар теңізбен Кіші Азияның оңтүстік-шығыс жағалауына келіп жетті,осы жерден Қытай құрлығына табан

тіреді. Қытайда  17 жыл тұрды. Моңғол ханы Құбылайдың қарамағында болып, Қытайды аралады. Қызмет бабымен Үндістанға жүзіп барып қайтты.Қытайда Полоның «мансабы өрледі»,қызметімен Құбылай ханға қатты ұнап,елдің әр аймағына орын ауыстыра жүріп,Құбылай ханға 15 жыл қызмет етті.Ол ел басқарудың күрделілігі мен тиімділігіне,мәселен,пошта жүйесіне қатты таңданды.Осы жүйенің арқасында салт аттылар санаулы сағаттар ішінде патшалықтың ен шалғайдағы бұрышынан астанаға хабар жеткізетін(пошта жүйесін 300000 ат қамтамасыз етті) 1295 ж. теңіз жолымен Оңтүстік Азияныайналып өтіп, Жерорта т. арқылы еліне қайтып оралды. Генуямен арадағы соғыста тұтқынға түскен. Тұтқында отырған кезінде түрмеде бірге отырған кәсіби жазушы пизалық Рустичеллоға өзінің естеліктерін жаздырған. М. П. еңбегі бүкіл Азия, Солт. Еуропа және бірқатар Африка елдерінің географиясы, тарихы және халқы туралы құнды мағлұмат береді.Бұл кітап орасан табысқа ие болды және XIV-XVI ғ.ғ теңізшілерге, картографтарға, жазушыларға айтарлықтай әсер етті.Христафор Колумб Америкаға алғаш теңіз сапары кезінде оны өзімен бірге алып жүрді.Қытайға тап болған жағдайда кәдеге жарар деп дәмеленді. 14 — 15 ғ-ларда бұл естеліктер Еуропаның бірқатар елдерінің тілдеріне аударылып, Азия картасын жасауға негіз болды. 15 — 16 ғасырларда испан және португал экспедицияларын ұйымдастырушылар М. Полоның еңбегінен Азия құрлығы батыстан шығысқа қарай созылып жатқандығын білді. Сөйтіп Еуропаның батыс және Азияның шығыс жағалауы бір-біріне

жақын, Еуропадан батысқа қарай жүзген саяхатшы Үндістан жағалауынан шығады деген қорытынды жасалды. Мұндай сенім Х.Колумбтың Американы ашуына себеп болды. Марко Поло орыс жері туралы былай деп жазды:» Шеті шалқыған теңізге дейін созылып жатқан үлкен ел...Теңіз бетінде де бірнеше аралдар бар.Бұл жерде гректер ұстанатын христиан ағымындағы адамдар тіршілік етеді. Қарапайым және өте көрікті халық ...»