396
Қазақстан ономастикасының тарихи-әлеуметтік мәселелері
қол-аяғы кісеннен шешіліп, босаса болды қулдықты
ұмытып, еркіндікке шыға келеді. Ал екіншісі - адам
санасы н
біртіндеп арбап, рухани құлдық сана-
ны егіп қалыптастырса, ондайда адам психоло-
ги ял ы қ
құл д ы қ
са н ан ы ң
тұтқы н ы н а н
шыға
алмайды. Осы себепті бір кездерде баспасөзде
Әуезовтану, М ұқановтану деп оры с дәстүрім ен
жазған болатынбыз. Сонда мен олай болса Абай-
тануды - Құнанбаевтану,
Ж амбылтануды - Жаба-
евтану деп атайық деп сынаған соң, айтар дәлел
болмағандықтан, Абайтану, Ж амбылтану дәстүрін
қалыптастырған болатынбыз.
Халықтық, ұлттық салтымыз бойынша көшеге,
мектепке не елді мекен - географиялық жер ата-
уларына кісі атын қойғанда,
оның аты мен фами-
лиясын қосақтап орыс дәстүрімен соз бұйдалап
жүргенше, кісінің өз атымен қысқа қайыру ұрымтал
болар еді. Бір қызығы, Абай ауданы деп атаймыз да,
неге Ыбырай ауданы деп атауға тіліміз келмей Ыбы-
рай Алтынсарин ауданы деп атауға әуеспіз. Әрине,
бұлай соз бұйдалап атаудың себебі әлі де құлдық
санадан арыла алмай жатуымызды айғақтап тұр.
Отаршылдық идеологияның қақпанына түсіп, одан
саналы түрде арыла
алмаған адам өзінің құлдық
санада жүргенін сезіне алмайды, сезіне алмаған соң
еркіндікке ұмтыла алмайтын болады.
«Ана тілі» газетінің тұңғыш санында (1991 жылы)
Аманқос екеуміздің «ов» туралы мақаламыздан
кейін қырғын пікірталасы болып өтті де, ақыры
Президенттің арнайы бұйрығы (төл құжаттағы адам
аты мен тегі туралы) шыққан еді.
Бұл аса күрделі
мәселе туралы да біз, қазақтар,
