Сондай-ақ Қазақстан ономастикасыны ң тарихи-әлеумөттік мәселелері қарастырылады. Кітап қалың оқырман қауымға арналған
Мекемтас Мырзахметулы «Қазақ қалай орыстандырылды?»
жүктеу/скачать 5,42 Mb. Pdf көрінісі
|
myrzakhmetov m kazak kalai orystandyryldy
- Бұл бет үшін навигация:
- Ел қалай орыстандырылды
| Мекемтас Мырзахметулы «Қазақ қалай орыстандырылды?»
ры, тарихи тамыры қайдан келе жатқанынан хабар- дар етсе керек. Бір ескерер жайт «слияние нации и народно- стей» деген терминдік мәні бар ұғымның о баста миссионерлердің еңбектерінде қолданыс табуы ойға қалдырады. Жеке басқа табыну, тоқырау жыл- дарында осы термин сөздер кеңестік баспасез бен ақпараттық құралдарда да тілден түспей, бірақ шын мағынасы терең ашылмай, мақсаты талда- нып ғылыми тұрғыдан зерттелмей қалып жатты. Ал бұл идеологияның басында отырған М. И. Сус- лов КОКП ОК-нің идеологиялық хатшысы есебінде халықтарды ң, олардың тілі мен м әдениетінің кірігіп кетуіне күш салғаны н П олитбю роны ң мүшесі болған Шелест: «...он очень настаивал на быстрейшем слиянии наций, их языков и куль- тур» («Аргументы и факты», 1989, №2, С. 5-6), - деп арнайы түрде атап көрсетуінің мән-мағынасы біз біле бермейтін, таны лм аған қатпары мол, тереңде жатқан бүркемелі ұғымдар болатын-ды. М. И. Сусловтың тікелей қолдауымен ол термин- дер қайта жанданып, жаңа жасанды интернаци- онализм ұғымын жамылып шыға келуі себепті де, бұл мәселеге сын кезімен қараған жазушы С. Баруздин: «...они начались со времени Стали- на, который всячески форсировал процесс слия- ния наций и народностей. Хотел он того или не хотел, но в определенной мере это вело к русифи- кации» («Дружба народов», 1988, №12, С. 226), - деп жазуында, әсіресе, қазақ әдебиеті тари- хында орын алған асыра сілтеулер мен бояма ұғымдардың төркінін дөп басып көрсетіп тұрғандай Ел қалай орыстандырылды? сезімде қаламыз. Өйткені Түркістан мұғалімдер семинариясыны ң жиырма бес жы лды қ мерекесінде жасаған баяндамасында: «Русско-государственные задачи и стремления нашего отечества по отнош е- нию к инородцам состоят, в обрусении... еще дру- гая задача - способствовать слиянию киргиз с рус- скими в один целый политическо-государственный организм» (Н. П. Остроумов. «Отчет Туркестан- ской учительской семинарии за 25 лет ее суще- ствования», Ташкент, 1904, с. 25), - деп тайға таңба басқандай етіп негізгі саяси мақсатын ашық айтуы арқы лы-ақ мәселенің мемлекеттік тұрғыдан қойылып отырғанын әйгілеп тұр. 2 . Ж оғарыда айтылып өткен мәселені жүзеге асырудың екінші бір саласы - Ресей империясының Ағарту министрлігі мен миссионерлердің шет ай- мақтағы бұратана халықтар арасында ашылатын, бірақ негізінен миссионерлік мүддені көздеген жүктеу/скачать 5,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|