Reпер болса, ағын 2 аумақта, ал Re≥ Reпер болса, ағын 3 аумақта жүреді. (51а)-өрнекті пайдаланып, осы мәнге сәйкес келетін тәуліктік коммерциялық шығынның өтпелі мәнін (Qсут=Qпер)табуға болады:
, (55)
или для значения kэ = 0,03мм
, (56)
мұндағы [D]=[ kэ]=мм. Егер Qсутпер болса, онда ағын - 2 - аумақта, ал Qсут ≥ Qпер болса - 3- аумақта. 3-аумақ үшін (51)-коммерциялық шығын формуласы мына түре келеді:
, (57)
немесе kэ = 0,03мм мәні үшін
. (58)
Практикалық есептеулерде түзету коэффициенттері енгізіледі және коммерциялық шығын мына тәсілмен табылады:
, (59)
егер Qсутпер болса (ағын 2 аумақта),
егер Qсут ≥ Qпер болса (ағын 3 аумақта).
φ-коэффициенті газөткізгіштегі құдықтарға қойылатын төселімнің әсерін ескереді (төселім жоқ болса φ=1, ұзындығы 12м құбыр үшін φ=0,975, 6м құбыр үшін φ=0,95). Е-коэффициенті құбырдың ішкі бетінің нақты жағдайын сипаттайды. Ол эксперименнтік әдіспен табылады. Алдымен белгілі параметрлер көмегімен (59)-бойынша Qсутмәні табылады, сосын эксперименнтік жолмен Qсут =Qф сут нақты шығын өлшенеді. Сонда
. (60)
(59)-өрнек көмегімен бірнеше есептеу жүргізуге болады. Qсут мәнін табу үшін алдымен ағын 3-аумақта жүреді деп қарастырып, Qсут мәнін табады. Сосын ағын режимін тексереді де, режим аумағын қайта анықтап, керек болса Qсут мәнін жаңадан табады (ағын 3-аумақта жүрмесе).
Аралық соңындағы қысым (59)-өрнектен бірден табылады:
, (61)
Газөткізгіштегі компрессор стансаларының аралығын (59)-өрнектен табамыз:
. (62)
Бұл өрнектегі рн және рк қысымдар компрессор стансаларының шығысы мен кірісіндегі қысымдар. Соңғы аралықтың аяғында компрессор стансасы жоқ. Сол себепті соңғы аралық үшін рк ретінде соңғы стансаның (немесе ГРС-тің) кірісіндегі қысымды алу керек. Ол қысым тұтынушылардың сұранысымен байланысты (1,2МПа-дан көп емес). Әдетте тұтынушылар газды біркелкі пайдаланбайды (түнде аз, ал күндіз көп пайдаланды). Сондықтан газөткізгіштің соңғы аралығы газ қорын жинақтаушы ретінде де қолданылады. Соңғы аралықтың газ жинақтау қабілеті мына өрнекпен анықталады:
. (63)
Мұндағы рн max және рк min шамалары рн және рк қысымдардың практикадан табылған тәулік ішіндегі ең үлкен және ең кіші мәндері, Lп - соңғы аралықтың ұзындығы. Егер бізге соңғы аралықтың газ жинақтау қабілеті ең үлкен болуы керек болса, онда соңғы аралықтың ұзындығы мына өрнектен табылуы кажет:
. (64)
Яғни (61)-дегіден 2 есе аз. Сонда газөткізгіш бойындағы компрессор стансаларының есептік саны мынаған тең:
. (65)
(61) мен (62)-өрнектерде тәуліктік шығынды Qгод көп жағдайда жылдық шығын арқылы табады:
, (66)
мұндағы kи= k1 k2 k3- газөткізгіштің өткізу қабілетін бағалау коэффициенті, k1– көтеріңкі газ сұраныс коэффициенті (k1=0,95), k2– төтенше температура коэффициенті (k2=0,98), k3– магистралды газөткізгіштің сенімділік коэффициенті (ол газөткізгіштің ұзындығы мен диаметріне, компрессор стансаларының қондырғыларына байланысты табылады).
Қарастырылған есептерде сәл қиындықтар бар. Мысалы (62)-өрнектегі Tср мәні L арқылы табылу керек, ал әзірге ол белгісіз. Сондықтан 1-жуықтауда деп алып, L мәнін табу керек. Сосын осы мән арқылы Tср мәнін келесі жуықтауда тағы бір рет табамыз. Егер екі жуықтаудағы Tср мәндерінің айырмасы 5К-нен аз болмаса, онда жуықтауларды жалғастыра береміз. Сол сияқты (59)-өрнектегі Qсут мәнін табу үшін де осы әдістемені қолдану керек.
6-сурет. α =α(D, Qсут) номограммасы
Практикалық есептердегі коммерциялық шығын формуласы кей жағдайда сәл басқаша қолданылады:
, (67)
Мұндағы α -коэффициенті ағынның квадраттық режимнен ауытқуын ескереді және ол α =α(D, Qсут) номограммасынан табылады (6-сурет).