Тақырыбы: Цилиндр формалы бөлшектерді сызба түрінде көрсету

Сабақтың тақырыбы: Металды (термический) қыздырып өңдеу туралы мағұлымат. (теория)

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық –Адамның пайда болуы туралы эволюциялық және діни

ілімдердің қалыптасып, даму тарихы және адамның даму сатысы туралы

білім беру.

Тәрбиелік –Оқушыларға бүгінгі адамзат баласы осындай қалыпқа жетуі

үшін ұзақ та қиын кезеңді басынан кешіргенін, оған еңбектің арқасында

жеткенін айта отырып еңбексүйгіштікке, ал адамның пайда болуы туралы

діни түсінікті қалыптастыра отырып оларды имандылыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық – Адамның дамуының әр сатысындағы қол жеткізген

жетістіктерін салыстыра отырып, айырмашылығын, ортақтығын тауып, ой

қорытындылай білу қабілеттерін дамыту.

Сабақ түрі: дәстүрлі.

Оқытудың әдісі: баяндау (әңгіме, диалог).

Көрнекілік: Адамның пайда болуы туралы діни наным-сенімдерді

сипаттайтын суреттер, «Алғашқы адамдардың даму сатысы» суреті.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру сәті – бүгінгі сабақта қатысатын оқушылардың санын

тексеру, оқушылардың сабаққа назарын аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Өткен жылдың материалын қайталау.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

А) Адамзат баласының шығуы.

Ғалымдар алғашқы адамды «епті адам» деп атайды. «Епті адам»

Африкада Кения жеріндегі Олдувай шатқалында табылған. Ол осыдан 1 млн

750 мың жыл бұрын өмір сүрген. Алғашқы адамның бірі питекантроп деп

аталады. Питекантроптың қаңқасы алғаш рет Ява аралынан 1891 жылы

табылды. Ол мөлшермен бұдан 1 млн жыл бұрын өмір сүрген. Адамзат

дамуында бұдан кейінгі сатыда синантроп тұрады. Солтүстік Қытайда

табылуына байланысты оған «қытай адамы» деген ат берілген. Синантроптар

бұдан 500-200 мың жыл бұрын өмір сүрген. Питекантроп пен Синантропты

«тік жүретін адам» деп атайды.

Көне адамның тағы бір түрі неандерталь деп аталады. Ол Германиядан

табылып 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрген. Неандертальдақтардан кейін,

мөлшермен бұдан 40-35 мың жыл бұрын «саналы адам», яғни қазіргі адамдар

қалыптасты.

В) Алғашқы адамдардың кәсібі.

Адамдар қарапайым еңбек құралдарын пайдалануды үйренген соң,

табиғатқа тәуелділігі азая бастады. Әуелде олар баспана жасауды, тамақ пісіруді білмеді. Жеуге жарамды тамырларды қазып алды. Құстардың

жұмыртқаларын жинап қорек етті. Мұндай кәсіп терімшілік деп аталды.

Бірлесіп тамақ табу мен жабайы жануарлардан қорғану үшін топтанып жүрді.

Ертедегі адамдардың мұндай ұжымы адамдар тобыры деп аталды.

С) Алғашқы адамның қазақстандағы іздері.

Қазақстандық ғалымдардың пікірі бойынша, Сібірге алғашқы адам

Еуропадан және Азиядан қоныстанған. Қазақстан аумағына алғашқы адамдар

шамамен бұдан бір миллиондай жыл бұрын пайда болды. Мұны Жамбыл

облысының Арыстанды өзенінің бойынан және Қазақстанның оңтүстігіндегі

Қаратаудан табылған тастан жасалған сол заманның еңбек құралдары

дәлеледейді. Қазақстан аумағында өмір сүрген алғашқы адамдар

питекантроптың замандастары еді.

Д) Еңбек құралдары.

Алғашқы жасалған құралдардың ұзындығы 20 сантиметрге, салмағы 1

килограмға дейін жетті. Жануарлардың терісін тазалайтын, етін

боршалайтын тас шапқылар мен қырғыштар жасалды. Жамбыл облысынан

табылған палеолит дәуірінің бес мыңнан аса еңбек құралдарының бәрі –

қашау мен үшкір заттар. Неолитте тас өндеу неғұрлым биік деңгейге

көтерілді. Бұл кезеңде адамдар тасты жылтыратып тегістеуді үйренді, еңбек

құралдарының жаңа түрлерін – дәнүккіш, келі, балта, қайланы т.б. ойлап

тапты.

Бұдан 100 мың жыл бұрын Жет беті күрт суи бастады. Қыс ұзаққа

созылды. Қар мен мұз жаздың қысқалығынан еріп үлгермеді. Еуропа мен

Азияның солтүстігінде алып мұздық пайда болды. Ғалымдардың айтуынша,

оның қалыңдығы екі километрге жеткен. Бұдан 13 мың жыл бұрын мұздық

ери бастайды.

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

А) Адамның еңбек құралдары қалай өзгерді?

В) Оқулықта берілген суретке қарап, адамның алғашқы еңбек

құралдары туралы әңгімеле?

С) Адамдар отты неге пайдаланған, оның қандай пайдасы болды деп

ойлайсыңдар?

V. Қорытындылау. Сонымен біз бүгін адамдардың пайда болуын,

олардың алғашқы өмірімен, олардың алғашқы еңбек құралдарымен,

тіршілігімен, жер бетін мұз басып, оның қайтадан жылынуын қарастырдық.

ІV. Үйге тапсырма. Жаңа тақырыпты қайталау

8 сынып №7сабақ

Сабақтың тақырыбы: Фасонды үлгідегі (малой величины) бөлшектер дайындау.

Сабақ мақсаты

Білімділік: Оқушыларды шалбар түрілеріне шолу жасатып, фасонына байланысты бөлшектерінің конструктивті ерекшеліктеріне тоқтап, таныстыру, үйрету

Дамытушылық: Оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін, ой – өрісін дамыту

Тәрбиелік: Болашақ мамандыққа қызығушылығын тәрбиелеу, ұлттық дәстүрге, киімге, туған халқына сүйіспеншілік сезімін тәрбиеле

Сабақ түрі: Аралас

Сабақтың әдісі: Баяндау, проблемалық әдіс, практикалық жұмыс

Сабақ көрнекілігі: Буклеттер , плакаттар,

С А Б А Қ Б А Р Ы С Ы:

I. Ұйымдастыру: рапорт, жоқ оқушыларды журналға белгілеу, сабаққа дайындығын тексеру

II. Үй тапсырмасы:

Қазіргі таңда машинажасау өндірісінде көптеген құралдар-жабдықтар кеңінен қолданылады. Мысалы, тоқарлы кескіштер бір ғана кесетін бөлігі болады, ал тартажонғыштың ондаған кесетін тістер орналасқан.

Металл кескіш кұралдар өндірістің ең негізгісіі болып табылады. Ол әртүрлі білдектердегі құралдар дайындамаларды өңдеуге қолданылады. Кесу процесінде дайындаманың керекті материал алынады.

Құралкүймешектің қолданылуынан бастап машиналық құралдар бастады. Соның нәтижесінде жоғары өндірісті білдектер қолданылып, дәлдік дәрежесі жоғары бұйымдар жасалына бастады. Машиналық өндіріске өткеннен кейін құралдық сапасын дамытып, жаңа түрлері қарқынды дами бастады.

Цилиндрлік тесіктерде кілтек бунақтарды тартажону үшін негізінде екі типті тартажонғыштар қолданылады: жазық денелі және цилиндрлік денелі тартажонғыштар. Ең үлкен тарауды бірінші типті тартажонғыштар алды. 68 а суретте қалындатылған денелі тартажонғыштын қолденең қима тісі қорсетілген, ал 68, б суретте жазық денелі тартажонғыштарда бірінші жоңқа бунақ қима бойынша. Қалындатылған денелі тартажонғыштардын беріктігі жоғары, сондықтан олар жие қолданылады, тек аз диаметрлі тесіктерде кілтек бунақтарды тартажону кезінде әр дейім қолданы

лмаймыз.

Металлкескіш білдектерде дайындамалардың өңдеу сапасы ол – аспап даярлану сапасына және қолданылатын аспаптық материал физикалық - механикалы мінездемелерінің сапасына тікелей байланысты .

V. Үй тапсырмасын беру:

8- сынып№8сабақ

Сабақтың тақырыбы: Фасонды үлгідегі ж/е әртүрлі диаметрде тесілген бұйымдар әзірлеу.

Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ежелден пайдаланып

келе жатқан металдар мен құймалар, олардың

қасиеттерін, тарихын, кездесетін жерлері туралы

білімін нығайту.

Дамытушылық: Қолданыстағы заттардың пайдасын,

қоғамдағы ролін терең зерттеу. Оқушыны ой

– толғанысқа үйрету.

Тәрбиелік: Өз бетімен еңбектену іскерліктерін арттыра

отырып, оқушылардың шығармашылыққа,

іздемпаздыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: ашық сабақ

Сабақтың әдісі: Демонстрациялау әдісі

Пән аралық байланысы: физика, география, биология, тарих.

Көрнекі құралдар: реактивтер, химиялық құралдар, слайдтар.

Сабақтың жүру барысы: І Ұйымдастыру.

1. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

Үй тапсырмасын тексеру.

Темір VIII топтың қосымша топшасында орналасқан

Темір тотығу дәрежесі +2 және +3 болатын қосылыстар түзеді

Темір атомның электрондық қабаты

Fe + 26 ) ) ) )

2 8 14 2

Электрондық формуласы: 1S2 2S2 2P6 3S2 3P6 3d6 4S2

Алынуы: t

Fe2O3 + 2 Al → 2Fe + Al2O3

ІІІ.Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей

Ә) Бензол құрамында көміртек пен сутектің массалық үлесін табыңдар.

ІІ деңгей

А) Ароматты көмірсутектердің маңызды өнімдері қандай?

Ә) 100г бензолда қанша грамм көміртек болады?

Б) Бензолдың салыстырмалы тығыздығы

а) сутек бойынша

ә) ауа бойынша

ІІІ деңгей

А) Егер шығымы 80% болса, 20 л ацетилиннен (қ.ж) қанша бензол алуға болады ?

Ә) Жанған кезде қанша грамм СО2 және Н2О түзіледі ?

а) 20 грамм бензол

ә) 20 грамм толуол

Қорытынды

8- сынып №9сабақ

Сабақтың тақырыбы: Бұйымды көркемдеп өңдеудің конструктивті ерекшілігі.(

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағашты көркемдеп өңдеу әдістерін меңгерту үшін әр түрлі станоктардың жұмыс атқару операцияларымен таныстыру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың икемділігін, іскерлігін, шеберлігін қалыптастырып, ұқыптылыққа баулу.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларға еңбек және эстетикалық тәрбие беру

Көрнекілік: пышақ , сызғыш, қала

Жоспары:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушыларды түгелдеу

ә) Жұмысты ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау

3. Жаңа сабақ. (ағашты көркемдеп өңдеу)

4. Сарамандық жұмыс

7. Үйге тапсырма

Сабақтың барысы

Өткен тарихымызды білмей бүгінгі күннің қадіріне жету, болашақты болжай білу өте қиын. Ата – бабамыздың жинақтаған рухани байлығының қоры ұшан – теңіз. Ата – баба жасаған бұл рухани байлықтар қазіргі таңда да өз құндылығын жойған емес. Бұлардың барлығы баршаға бірдей қазына. Сол мәдени асыл мұраларды зерттеп, танып білу, бағалай білу біздердің, кейінгі ұрпақтың абыройлы да азаматық, ұлттық парызы.

Қасиетті қазақ даласында талай ұста, зергер, құсбегі, сал – сері, тігінші, өрімші, балгер – бақсы өтті.

Өкше басар ұрпаққа әлеуметтік мұра болып қалған Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи, Жамбылдағы Айша бибі, Қарахан, Ұлытаудағы Алашахан, Аякөз бойындағы Қозы Көрпеш – Баян Сұлу зираттары да ертедегі қазақтардың сәулет өнерінің асқаншебері бола білгенін дәлелдейтін тарихи айғақ. Есіктегі «Алтын адам» қаңқасы, Түркістандағы «Тайқазан» да ертедегі ата бабаларымыздың ағаш пен сүйектен, жүн мен теріден түйме түйетін, «алтынды аптап, күмісті күптеп» зергерлік әшекей заттар жасаушы, он саусағы өнерлі шеберлердің болғанын дәлелдей түсетін фактілер.

Қазақ халқының өткендегі мәдениетіне үңілсек, күнделікті тұрмыс қажетін өтейтін қолөнердің жете дамыған түрлі салалары болғандығын көреміз. Айталық, киіз басу, киіз үйге қажетті бау –басқұр, алаша, кілем, аяққап тоқу, сырмақ сыру, кесте тігу, ағаштан ойып ыдыс – аяқ, ер тоқым жасау, тері илеу, асыл тастардан сәндік бұйымдар жасату (зергерлік өнер), қара темірден тұрмыстық, шаруашылық құралдарын жасау қолөнердің тамаша туындылары болды. Бұлардың бірсыпырасы қазіргі дәуірімізде де өз маңызын жоймағаны анық.

Ағаш өңдеуде біздің қазақ халқы алдына жан салдырмайтын, ағаштан түйін түйетін халық. Қасиетті саналатын ұлттық бұйымдарымыздың жасалу технологиясы мен олардың әшекейленуі эстетикалық тұрғыдан алғанда басқа халықтардан кем түспейді.

- Ағашты өркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Мысалы: СТД – 120 м станогымен жұмыс жасауға қатты ағаш түрлері дұрыс. Сондықтан жасалатын бұйым түріне қарай ағаштың механикалық, физикалық жағдайларын білу керек.

Жұмысқа бұтақсыз ағаш түрлерін таңдап, қажетті өлшемін кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

Өрнек дегініміз – кез – келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей.

Ал ою дегеніміз – бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе бұйымды шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары.

Мөлтек ағаштан тұтас шабылатын келі – келсап, аяқ – табақ, саптыаяқ, ожау сияқты бұйымдарды жасау тәсілін жұмырлап ою дейді.

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.

- Бұйымның негізін талаптарға сай тазалау.

- Бұйымның барлық бөліктеріне өрнекті жоспарлау, үлгісін жасау.

- Өрнектерді кесу.

- Бұйымдарды бояу, оған әр беру, лактау.

Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар. Ол жүйелеу, үйлестіру деген латын сөзі. Өнердің барлық саласында композиция өте күрделі ұғым және шығармашылық арқау.

Сергіту сәті

Сарамандық жұмыс:

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу үшін композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.

Үш бұрыш тұмарша түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз. Ол үшін ойға алған мақсатымыз сәтті шығу үшін қауіпсіздік ережесін білу керек.

1. Ағашты қолмен өңдеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері.

Жұмысқа дейін

1. Жұмыс киіміңді киін (фартук, халат)

2. Жұмысқа қажетті құрал саймандарыңды түгендеп, мұқият тексер (верстактың қысқыш қораптарын, тіреуішін т.б)

3. Жұмыс орныңды, саймандарыңды ережеге сай орналастыр.

4. Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

Жұмыс кезінде

1. Дайындаманы верстакқа мықтап бекіт.

2. Әр амалды өзіне тиісті сайманмен атқар. Саймандарың қайралған, әрі тұтқасы жарылмаған болсын.

3. Нұсқау карта бойынша әр амалдары (кесу, жону, тесу, біріктіру т. б.) өзіне тиісті құралдарды пайдаланып атқар.

4. Жұмыс орныңды әрдайым тазалап отыр.

5. Жұмыс кезінде алаңдама.

6. Құрал – сайманың бүлінсе міндетті түрде ауыстырып ал.

Жұмыстан кейін

1. Жасап жатқан бұйымыңды, материалдарды кезекшіге немесе мұғалімге тапсыр.

2. Жұмыс орныңды ретке келтір. Қолмен сыпыруға, ауызбен үрлеуге болмайды.

3. Өзіңді ретке келтір.

4. Шеберханадан мұғалімнің рұхсатымен шық.

2. Ағаш өңдейтін токарь станогімен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері.

Жұмыс кезіндегі қауіп түрлері:

1. Жаңқаның ұшуынан көз жарақаты;

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақаты;

3. Дұрыс пайдаланбаудан қол жарақаты;

4. Дайындаманы станокқа дұрыс бекітпеуден немесе дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты болуы мүмкін, сондықтан:

Жұмысқа дейін

1. Жұмыс киіміңді дұрыс кейін (фартук, халат)

2. Станогті тексер (қайысты берілістің қорғаныш бөліктері, жермен жалғанысты)

3. Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

4. Дайындаманы мұқият тексеріп (көз, жарық т.б.) станокқа дұрыс бекіт.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындаманың центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2 – 3 мм. болсын.

6. Жүзін тексер. 7. Станокті бос айналдырып тексеріп көр.

8. Көзге көзәйнек ки.

Жұмыс кезінде

1. Кесу жұмысын станок толық күшімен айналған соң баста.

2. Пышақты (кескішті) дайындамаға күш түсірмей, аздан тос.

3. Пышақты (кескіш) тіреуішпен дайындаманың арасын қалыпты жағдайға келтіріп отыр (2 – 3 мм.)

4. Жарақат алмас үшін:

а) станокқа қатты басты еңкейтпе;

ә) станок үстінен алыс – беріс жасама;

б) өлшеу жұмыстарын станок толық тоқтаған соң орында;

в) қолыңмен тоқтатушы болма;

г) жұмыс істеп тұрған станокті тастап кетпе.

Жұмыстан кейін

1. Жұмыс орныңды ретке келтір.

2. Станокті тазалап мұғалімге тапсыр.

3. Өзіңді ретке келтір.

Бекіту: 1.

8- сынып№10сабақ

Сабақтың тақырыбы: Металды бұрғылап тесу.

Сабақтың міндеттері:

а) білімділігі: оқушыларға бұрғылау жұмыстары жөнінде кең көлемде ұғым беру. Таль арқандарының түрлерін үйрету.

б) тәрбиелілігі: оқушыларды бұрғылау жұмыстарымен таныстыра отырып, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

в) дамытушылығы: сызбанұсқамен жұмыс істеу барысында сөйлей білу, таль арқандарының түрлерімен таныстырып, қолданыста пайдаланылуын үйрету

Сабақтың жүру барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.

Оқушылармен сәлемдесу.

Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

Оқушылардың құрал-жабдықтарын тексеру.

Аудитория тазалын қадағалау.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген тақырып: «Таль жүйесі»

Үй тапсырмасы:

Карточкамен жұмыс арқылы 4 оқушыдан сұралады.

1) Суды жуу сұйығы ретінде пайдалану үшін З негізгі шарт болуы қажет. Ол қандай шарт?

2) Қазіргі кезде бұрғылау өндірістерінде мұнай ерітінділерінің 2 түрі қолданылады. Ол қандай?

3) Бұрғылдау ерітіндісінің бұрғылау кезіндегі негізгі функциясы нешеге бөлінеді?

Оқушылардың назарын сабаққа аударып, үйге берілген тапсырманы сұрау мақсатында «Ой шақыру» әдісін пайдалана отырып, мына сұрақтарды топқа қою.

а) Кронблок дегеніміз не? Атқаратын қызметі қандай? Мұнараның қай жерінде орналасады?

ә) Бұрғылау қондырғыларының көтеру жиынтығы дегеніміз не?

б) Бұрғылау тізбегі дегеніміз не?

в) Бұрғылау шығыры дегеніміз не?

г) Таль жүйесі дегеніміз не?

д) Мұнара дегеніміз не?

е) Оның неше түрі бар?

ж) Элеватор деп нені айтамыз?

VІ. Жаңа сабақ.

Қажеттілігі мен пайдалану жағдайларына байланысты әртүрлі конструкциялы болат арқандары дайындалады, оларды 3-топқа бөлеміз.

Бір орталық металды жүрекшелі болат сымнан жасалған таль арқандары.

Жүрекшесіз болат арқандар.

Орта бөлігінде жүрекшелері болат сымнан жасалған арқандар.

Бұрғылау қондырғыларының таль жүйелері үшін әдетте бірінші топтағы арқандарды қолданамыз.

Таль арқандарының механикалық қасиеттері бойынша жоғары сапалы және І, ІІ сапалы деп бөлінеді. Құрылысы бойынша арқандар жалғыз, екі және үш орамды болады.

а) сымдардың үзілу сипаты мен саны, соның ішінде сымдардың ұшындағы түйіспелерде үзілулердің болуы, сымдардың шоғырланған түрде үзілген жерлерінің болуы, сымдардың үзілулер санының арту қарқындылығы;

ә) ширатпа жіптің үзілуі;

б) беттік және ішкі тозу;

в) беттік және ішкі коррозия;

г) арқан диаметрінің жергілікті кемуі, соның ішінде өзегінің үзілуі;

VІ. Жаңа сабақ

Бұрғылау қондырғыларының таль жүйелері үшін әдетте бірінші топтағы арқандарды қолданамыз.

Таль арқандарының механикалық қасиеттері бойынша жоғары сапалы және І, ІІ сапалы деп бөлінеді. Құрылысы бойынша арқандар жалғыз, екі және үш орамды болады.

Арқан сымдарын дайындау үшін жоғары көміртекті болаттар 50, 55, 60, 65, 70мм, құрамында 0,5-0,8 % маргенці, 0,17-0,37% кремний, 0,12% хром, 0,12 никелі, 0,15 мыс, фосфоры 0,03-тен жоғары емес қолданылады.

Таль арқандарына қойылатын көптеген талаптар бар:

Арқан диаметрі мен шек сандары ілмекке ілінетін күштердің салмақтарын ескере отырып таңдайды.

Таль жүйесінің шкив диаметрі арқан диаметрінен жоғары болуы керек. Себебі үйкеліс кезінде арқандар шығынын азаюы ескеріледі.

Арқанның қозғалмайтын шегін барабанға бекіту керек, оның конструкциясы қайта жіберуде оның оңай жылжуын қамтамасыз етеді

а) сымдардың үзілу сипаты мен саны, соның ішінде сымдардың ұшындағы түйіспелерде үзілулердің болуы, сымдардың шоғырланған түрде үзілген жерлерінің болуы, сымдардың үзілулер санының арту қарқындылығы;

ә) ширатпа жіптің үзілуі;

б) беттік және ішкі тозу;

в) беттік және ішкі коррозия;

г) арқан диаметрінің жергілікті кемуі, соның ішінде өзегінің үзілуі;

д) арқан сымдарының көлденең қима көлемінің азаюы;

е) сымдар мен ширатпа жіптің толқындануы, себет тәрізденуі, сығылып шығуы, ширатпа жіптің жаншылуы, сынуы, шектен тыс иілулері;

ж) температуралық әсер етудің немесе электрлік доғалық разрядтың нәтижесінде болған зақымданулар;

Арқандар келесі ақаулар табылған жағдайда бұдан арғы жұмысқа жіберілмеуі тиіс.

себет тәрізді қалыпсыздану

өзекшенің сығылып шығарылуы

ширатпа жібінің сығылып шығарылуы немесе қатпарлануы

арқан диаметрінің жергілікті үлкеюі

арқан диаметрінің жергілікті кішіреюі

жаншылған бөліктер

бұралулар ,сынулар ,бүгілулер

V. Бекіту

1. Жаңа тақырыпты бекіту.

Оқушылардың түсінігін тексеру мақсатында таль жүйесінің сызбасы берілген. Сол сызба бойынша таль жүйесінің құрылысы мен қолданылуын айту.