Тақырып: Нөлдермен аяқталатын көптаңбалы сандарды жазбаша бөлу/ Ерте замандағы тарих пен мәдениет

-көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға бөлудегі алгоритмді түсінеді және қолдана алады, жазбаша түрде нөлдер болатын жағдайда көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға бөлу алгоритмін шығара алады.

Пəндік лексика жəне терминология:

Көбейту мен бөлу амалдарының компоненттерінің атауы, алгоритм, тексеру тәсілі.

Бөліндідегі сандардың санын білу несімен ыңғайлы?

Оқушылар белгілі есептеу әдістерін қолдана отырып, №1-тапсырманы орындап, «Қазақ музыкасының антологиясы» (2013ж.) 1-томының қашан басылып шыққанын біледі.

Оқушыларға белгілі есептеу әдістерін қарастыра отырып, бөліндінің мәнінде нөлдер болатын жағдайда бір таңбалы санға бөлуді ұсынады.

Бұл кезеңде «Кейінге қалдырылған болжам» тәсілін қолануға болады. Оқушыларға зерттеу – ғалымдардың сабағына қатысып, алдыңғы өткен тақырыпты негіздей отырып, жаңа алгоритмді көрсетеді.

Оқушылар екі таңбалы санға бөлу алгоритмін пайдалана отырып, есептеуді түсіндіреді.Түсіндіре отырып алғашқы бекіту үшін оқушыларға №2 тапсырманы жұп болып орындауды ұсынады.

5-тапсырманы жұп болып орындау үшін ұсынады.

Оқушылар тапсырманы орындамай тұрып, бағалау критерийін құрастырады:

• 
  Бөліндінің мәнінде нөлдер болатын жағдайда екі таңбалы сандарға бөлуді біледі; Есептеу кезінде осы алгоритмдерді қолдана алады.
  

• 
  Тексере аламын.
  

Шешу алгоритмін құрастыр.

№6 тапсырманы орындау арқылы оқушылар композитордың қазіргі гимнге айналған «Менің Қазақстаным» әнін жазған кезде 26 жаста екендігін біледі.

№ 7 тапсырма.

8 – құрастырылуы бойынша шығармашылық жұмыс.

Негізгі көңілді топ, сынып үшін төленетін билеттің құнын есептеуге бөлу керек. Туристердің белгілі бір санын анықтауға ситуация ұсынуға болады.

№9 тапсырма.

12 000 ∙х = 800 ∙30

12 000 ∙х = 24 000

х =24 000 : 12 000

х = 2
80 000 : у = 4 000 – 2 000

80 000 : у = 2 000

у = 80 000 : 2 000

у = 40

№10-тапсырма зерттеуді талап етеді.

Әлия, Арман – алдынан санағанда 7-қатарда, соңынан санағанда 5-қатарда тұрғандарын байқады. Музейге неше

оқушы барған?

Оқушылар былай талдайды:

Айна, Әлия, Арман – алдынан санағанда 7-қатарда, яғни алдындағы 6 қатардағы оқушылар санын анықтаймыз.

6 x 3 =18 (оқушы)

Cоңынан санағанда 5-қатарда тұрған, яғни соңындағы 4 қатардағы оқушылар санын анықтаймыз.

4 x 3 =12 (оқушы)

18 + 12 + 3 = 33

Жауабы: Музейге барлығы 33 оқушы барған.

презента-ция.

Дәптер

Бөліндінің мәні неше цифрдан тұратынын айт.

14567 : 32

60032 : 20

505025 : 5

Неліктен

Бөліндідегі цифрлардың саны неге бірінші толымсыз бөлінгішке байланысты?

32 санына бөлгенде қалдық қандай болуы мүмкін екенін түсіндір.

Үй тапсырмасына беріліп отырған №11 тапсырма жаңа сабақты бекітуге арналған.

73 980 : 36 = 2 055

68 880 : 21 = 3 280

107 940 : 35 = 3 084

195 760 : 80 = 2 447

908 820 : 18 = 50 490

247 230 : 41 = 6 030

4.1.2.11** көптаңбалы санды екі таңбалы санға қалдықпен бөлу алгоритмін қолдану;

4.1.2.12** нөлмен аяқталатын көптаңбалы санды екі таңбалы санға бөлу және көбейту алгортмін қодану.

-көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға бөлгендегі алгоритмді түсінеді және қолдана алады, жазбаша түрде нөлдер болатын жағдайда көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға бөлу алгоритмін шығара алады.

Пəндік лексика жəне терминология

Көбейту мен бөлу амалдарының компоненттерінің атауы, алгоритм, тексеру тәсілі.

Бөліндідегі сандардың санын білу несімен ыңғайлы?

Мұғалім оқушыларға қазақтың ағартушы-педагогі, жазушы, фольклоршы, қоғам қайраткері, этнограф - ғалым Ыбырай Алтынсарин туралы айтады. Оның құрметіне еліміздің үздік педагогтері марапатталатын «Ыбырай Алтынсарин» төсбелгісі тағайындалған. Оқушылар

№1 тапсырманы орындай отырып, бұл белгінің 2007 жылы берілгенін анықтайды.

Өзектендіру

51-сабаққа арналған презентацияны қолданыңыз. 2Ә-тапсырма.

384 545 : 22 = 17 474(17 қалд.) 907 654 : 25 = 36 306(4 қалд.)

436 680 : 17 = 25 687(1 қалд.)

204 261 : 26 = 785(5 қалд.)

269 093 : 43 = 6257(42 қалд. )

23 045 : 54 = 426(51 қалд.)

Мақсат қою

51-сабаққа арналған презентация

77 110 : 22 = 3 505

302 520 : 12 = 25 210

Оқушылар 3-тапсырма (уақыт көрсеткіші 3-4 минут). Үлгі бойынша өзін-өзі тексеру.

68 120 : 65 = 1 04

Қиындықтарды түзету

Педагог тапсырманың дұрыс орындалуын тексереді.

Оқушылардың жіберген қателіктеріне қарай мұғалім № 2Ә тапсырманы шығаруды ұсынады.

204 261 : 26 = 785 (5 қалд.)

269 093 : 43 = 6257 (42 қалд.)

23 045 : 54 = 426 (51 қалд.)

Дәптерге бөлу амалдары орындалады және мұғалім оны тексереді.

Оқушылар бағалау критерийлерін біріге отырып айтады:

- екі таңбалы санға бөлуді білемін 3б;

- екі таңбалы санға бөлуді тексере отырып орындай аламын.

Жаңаны қолдану

4-тапсырманы орындауды ұсынады.

Оқушылар №5-8 тапсырмаларды орындайды.

5-тапсырманы өрнек арқылы жазып шығаруға болады.

а) (21 · 12) : 14 = 18 (автобус.)

Жауабы: 18 автобус керек.

ә)

2) 464 – 260 = 204 (км)

3) 204 : 68 = 3 (сағ)

Жауабы: 3 сағат

6-тапсырманы орындамас бұрын мұғалім оқушылардың банк карточкасымен төлем жасау кезінде «екі бағыттағы билетке» төлейтінін нақтылайды.

2 билет 16 800 теңгеден = 33 600 теңге.

180 000 – 33 600 = 146 400 (теңге)

146 400 – 50 000 = 96 400 (теңге) – тамақтану құны.

96 400 : 5 = 19 280 теңге

«Люкс» бөлме – 90 000 (теңге), 6 400 (теңге) – қалдық.

«Жайлы» бөлме– 72 500 теңге, 23 900 теңге – қалдық .

«Стандарт» бөлме – 46 000 теңге, 50 400 теңге – қалдық .

№ 7 шығармашылық жұмыс. Оқушылар диаграммада берілген мәліметтермен есепті толықтырады. Диаграммадан 1 көйлекті тігу үшін 5 м мата, ал 1 белдемшеге 3 м мата қажет екені көрсетілген.

12 ⋅ 5 = 60 (м) – көйлекке.

12: 2 = 6 белдемше.

6 ⋅ 3 = 18 (м) – белдемшеге.

60 + 18 = 78 (м) – барлық көйлек пен белдемшеге жұмсалған мата.

№8 тапсырма зерттеуді талап етеді.

Әрбір қорапта тек 1 қызыл шардан бар, ал қалғандары – көк шарлар. Бірінші қорапта 15 шар, екінші қорапта 120 шар, үшінші қорапта 200 шар бар. Қорапқа қарамай 1 қызыл шарды алу мүмкіндігі артық болу үшін, шарды қай қораптан алу керек?

Шешуі: ықтималдыққа берілген тапсырма. Олар былай болжайды: 15, 120, 200 шар бар қораптардан бір қызыл шарды алу мүмкіндігі егер шарлардың саны аз болса жоғары болады. Сондықтан 15 шар бар бірінші қораптан бір қызыл шарды алу мүмкіндігі жоғары деген қорытынды жасайды.

Оқушылар жазбаша бөлу мен көбейтуге арналған мысалдарды шығару үшін, әлі де білімдерін толықтыру керектігін түсінеді.

208 ⋅ (50 820 : 33 + 460) : 40 = 10 400

(28 254 : 34 + 12 505 : 61) ⋅ 20 = 20 720

259 ⋅ 69 + 1 836 : 27 = 17 939