Ата Үш таңбалы және екі таңбалы санға көбейтудің айырмашылығы мен ұқсастығын айт. Неліктен

-көбейткіштердің бірінің разрядында нөлі бар үш таңбалы санға көбейту мен бөлу алгоритмін түсінеді.

-көбейту мен бөлу амалдарының компоненттерінің атауы, алгоритм, тексеру тәсілі.

Екі және үш таңбалы сандарды көбейту алгоритмінің айырмашылығы?

Есептің шешімін қалай тексереміз? Бөліндідегі сандардың санын қалай табамыз?

Оқушылар үш таңбалы санды бір таңбалы санға көбейтуге берілген тапсырманы орындайды.

Мысалы: 234·2, 347 · 3

Мақсат қою

2 217 санын бірлікке көбейтемін.

Бірінші толымсыз көбейтіндіні

_______ аламын. Оны__________астына жазамын. Сандағы ондық 0-ге тең. 0-ді кез келген санға көбейткенде 0 шығады.

2 217 санын __________көбейтемін, шыққан толымсыз көбейтіндіні _______ __________астына жазамын.__________қосамын.

Жауапты оқимын______.

3-тапсырманы пікірлесе отырып, орындауын ұсынады (топпен немесе жұппен).

№ 3

1 235 ∙ 201 = 248 235

4 078 ∙ 103= 420 034

5 261 ∙ 105 = 552 405

2 311 ∙ 203 = 469 133

4 703 ∙ 201= 945 303

(Ө) Өзіндік жұмыс Өткен материалмен жұмыс.

№ 5

3 660 : 12 = 305 жәшік алмұрт.

4 590 – 3 660 = 930 кг – алмұртқа қарағанда 930 кг алма артық жиналды.

№ 6

32 000 : 8 000 = 4 – ересектер билетіне қарағанда балалар билеті 4 есе кем.

ә) 32 000 : 100 = 320 қорап жәдігер.

№ 7

964 800 : (30 ∙ 16) – 14 ∙ 131 = 176 57 892 : 41 ∙ 4 + 64 400 : 280 = 5 878

20 000 – 76 ∙ 800 : 19 = 16 800 5 600 ∙ 48 : 280 + 324 764 = 325 724

№ 8

9 504 : х = 2 304 : 24 32 ∙ b – 59 = 453

9 504 : х = 96 32 ∙ b = 453 + 59

х = 9 504 : 96 32 ∙ b = 512

х = 99 b = 512 : 32

b = 16
а ∙ 73 = 64 244 – 28 547 398 + 4 907 : k = 405

а ∙ 73 = 35 697 4 907 : k = 405 - 398

а = 35 697 : 73 4 907 : k = 7

а = 489 k = 4 907 : 7

k = 701

Зерттеушілік сипаттағы 9-тапсырманы орындау үшін оқушылар бір текшенің көлемін анықтайды.

2 · 2 · 2 = 8 (см³)

Содан кейін текшенің санын анықтайды.

Бірінші фигура.

Астыңғы қатарда: 9 текше, ортаңғы қатарда: 9 – 2 = 7, үстіңгі қатарда: 7 – 2 = 5.

Барлығы: 9 + 7 + 5 = 21 (текше).

21 · 8 = 168 (см³)

Бірінші қатарда 12 текше, үстіңгі қатарда 4 текше. Барлығы: 12 + 4 =16(текше).

16 x 8 =128 (см³)

Егер балалар шешуін табудың басқа нұсқасын тауып жатса, оларды да тыңдау керек. Егер кішкентай текшелердің қабырғасы 2 см болса, онда үлкен текшенің қабырғасы 6 см болады.

6 ∙ 6 ∙ 6 = 216 (см ³) – бүтін фигураның ауданы

8 см ³-ден 6 текшені алып тастадық, яғни 6 · 8 = 48 (см ³)

216 – 48 = 168 см ³– ізделінді фигураның көлемі.
4 ∙ 6 ∙ 8 = 192 (см ³) – бүтін фигураның ауданы 8 текше 8 см ³-ден 8 текшені алып тастадық.

192 – 64 = 128 (см ³)– ізделінді фигураның ауданы.

№10 тапсырма күнделікті өмірде болатын жағдайларға байланысты берілген. Есептің шешуін білу үшін сөйлесудің қанша уақытқа созылғанын білу керек (2 · 5 = 10), содан соң 1 минут сөйлесудің құнын білу керек.

а)2 820 : (2 · 5) = 282 (теңге).

ә) 2 160 :120 – 1600 :100 =18 –16 =2 – Әлияның тарифі тиімді.

Презентация.

34 800 ∙ 16 + 234 124 : 44 = 562 121

951 374 : 29 + 112 517 : 37 – 6 450 = 29 397

480 612 : 12 + 9 160 ∙ 304 = 2 824 691

Тапсырманың қалған бөлігі баланың шығармашылығына, жетістігіне негізделген. Балалар сабақта өз жетістігін критерийлермен бағалайды.

Оқу ісінің меңгерушісі:______________ Күні:_______________

Көптеген оқушылар:

-үш таңбалы санға бөлудің алгоритмін құрастырады және түсіндіре алады.

Кейбір оқушылар:

-алған білімін санның әртүрлі бағытына ауыстыра алады.

-көбейткіштердің бірінің разрядында нөлі бар үш таңбалы санға көбейту алгоритмін тұжырымдау.

Пəндік лексика жəне терминология:

-көбейту мен бөлу амалдарының компоненттерінің атауы, алгоритм, тексеру тәсілі.

Екі және үш таңбалы сандарды көбейту алгоритмінің айырмашылығы қандай?

Оқушылар №1 тапсырманы орындайды және ЮНЕСКО тізімінде неше нысан бар екендігін анықтайды.

Оқушылар үш таңбалы санды бөлуге берілген тапсырманы орындайды. Мұғалім тақтада жұппен (топпен) шешу алгоритмін айтуын сұрайды.

Бұл тапсырмада «Келісемін – келіспеймін» сияқты тәсілді қолдануға болады. Оқушылар жағдайды бағалауға тиіс, ақпаратты талдай отырып өз ойын жеткізуі керек.

Мысалы:

22 425 : 69 түріндегі бөлу кезінде бөліндінің мәні үш цифрдан тұрады, т.б

Мақсат қою

Тақтада үш таңбалы санға бөлу тәсілдері жазылған. Біз мұндай есептеуді орындадық па?

Презента-ция.

Бөлу алгоритмі берілген

Оқушылар екі таңбалы санға бөлу алгоритмін пайдалана отырып, есептеу жолын түсіндіреді. 3 918-ді 653-ке бөлемін.

Бөліндіге цифр таңдаймын. Ол үшін 39 жүздікті 6 жүздікке бөліп, 6 санын аламын. Тексеремін 653 · 6 = 3 918. Бөлінді_____-ға тең.
Бұл сабақта оқушылар үш таңбалы санға бөлуде мәні бір таңбалы немесе екі таңбалы сан шығатынын қарастырады.
1 375-ті 573-ке бөлемін. Бөліндіде цифр таңдаймын. Ол үшін 13 жүздікті 5 жүздікке бөлемін,2 шығады. Тексеремін:

(573 ∙ 2 = 1 146). Қалдықты табамын. Ол бөлгіштен кіші

(229 < 573). 2 цифрын түсіремін. Екінші толық емес бөлгіш 2 292-ні 573-ке бөлемін. Дәл солай пайымдаймын: 22 жүздікті 5 жүздікке бөлемін, 4 шығады.

Тексеремін. Қалдық нөлге тең. Бөлінді _____-ке тең.

№ 2

4 167 : 463=9 5 274 : 586=9 1 539 : 171=9 65076:986=66

11 584 : 362=32 36 512 : 652=56 12 152 : 124=98 13533 :347=39

(Ө)Дәптерде орындалатын өзіндік жұмыс

Оқушылар тапсырманы орындамас бұрын бағалау критерийлерін жасайды:

Үш таңбалы сандарға бөлу алгоритмін білу

Үш таңбалы санға бөлу алгоритмін білемін.

3-тапсырма.

7- тапсырманы орындау ұсынылады.

Өрнекті құр және оны шеш.

а) Мектеп асханасына күріш әкелді. 6 күн бойы күніне 4кг 500г-нан жұмсалды. Егер асханада 32 кг күріш қалған болса, асханаға қанша кг күріш әкелінген?

4500 · 6 + 32 000 = 59 000 (г) = 59 кг

Жауабы: 59 кг.

ә) Асханада орамжапырақ салынған 85 бәліш пісірді, бұл

күріш салынған бәлішке қарағанда 2 есе кем. Орамжапырақ

салынған бәлішке қарағанда күріш салынған неше

бәліш артық пісірілген?

85·2 – 85 = 85 (дана.)

Жауабы: 85 дана артық.

б) 17 қалта ұнның салмағы 34 кг, ал 25 қалта күріштің салмағы 75 кг. Күріш салынған қалта ұн салынған

қалтадан қанша кг ауыр?

75:25 – 34:17 = 1 (кг)

Жауабы: 1 кг ауыр.

а) әрқайсысында тік бұрышы бар екі үшбұрышқа бөле алмаймыз.

ә) тік бұрыштары жоқ екі үшбұрышқа бөлуге болады.

Презента-ция, бөлу алгоритмі көрсетілген плакат

5 256 : 584=9

6 183 : 687=9

1 358 : 194=7

93765:987=65

х : 792 = 46 865 : 721

х : 792 = 65

х = 792∙ 65

х = 51 480
(y– 4 760) ∙ 568 = 81 224

(y– 4 760) = 81 224 : 568

y– 4 760 = 143

y = 4 903