Тақырып: Нөлдермен аяқталатын көптаңбалы сандарды жазбаша бөлу/ Ерте замандағы тарих пен мәдениет

Көптеген оқушылар: -бөлім бойынша арналған тапсырманы талдайды және құрастырады.

Кейбір оқушылар: -шығармашылық тапсырмаларды орындайды және бөлім бойынша алған білімін бағалайды.

-әрекет компоненттерінің атаулары, толық емес көбейтінді,толық емес бөлінгіш.

Жеке сандардағы сапаны не үшін анықтаймыз, сандарды не үшін қолданамыз?

Мағынаны тану

Мұғалім бөлім бойынша балалардың жетістігіне әңгіме жүргізеді.

Өзектендіру

Мұғалім есептеулердің әртүрлі тәсілдерін еске түсіруді ұсынады.

(Т) Мұғалім оқушыларға, жазбаша көбейту мен бөлу туралы барлық алған білімдерін еске түсіруді ұсына отырып, «Алтын сандық» әдісін қолдана алады. Мұғалім, оқушыларға «алгоритм» түсінігімен байланысты мейлінше көп сөздер мен сөйлемдерді еске түсіруді ұсынады.

Есептеулерді қараңдар. Қатесін тауып түзетіңдер. Мұндай қателік кетпес үшін не істеу керек?

(Ө) Оқулықтағы 2-тапсырманы орындауды ұсыну. Ол үшін 2 қадам жасау жеткілікті.

1. Бірінші толымсыз бөлінгішті анықтап, бір нүкте қою (Бұл –бөліндідегі бірінші цифр).

2. Оның артында неше цифр бар екенін санау (бұлар бөліндідегі цифрлар).

Мақсат қою

– Бүгінгі сабақтың мақсаты қандай? Оқып-үйренгенді қорытындылау.

Оқулық, дәптер

(Ө) Оқулықтағы 3-тапсырманы өз беттерінше орындап, мұғалім ұсынған эталон бойынша тексереді. Қосымша білімі мықты оқушыларға карточкалар беріледі.

665 ∙ 284 ∙ (36 419 – 119 ∙ 306) – 37 ∙ 1 001 = 718 403

(814 ∙ 107 – 452 ∙ 145 + 32 568) : 93 + 10 009 = 10 591

(Ж) Ары қарай 4-тапсырма бойынша алдымен сызбаға қрай отырып, өрнек құрастырады да, мәнін тауып, досы екеуі бір-бірінің жұмысын тексереді.

Тапсырманы орындау алдында балалар бағалау критерйиін тұжырымдайды.

Бөліндіде нөлдер болған жағдайда үш таңбалы санға бөлу алгоритмін білемін;

Дескриптор:

Бөліндіде нөлдер бар болған жағдайда көптаңбалы сандарды үш таңбалы санға бөлу алгоритмін қолдана білемін;

Есептеулерді тексере аламын.

Өткен материалмен жұмыс.

Оқушылар мұғалімнің берген тапсырмасын жеке орындайды немесе топпен оқулықтағы тапсырманы орындайды.

( Ж) Ары қарай 4-тапсырма бойынша алдымен сызбаға қарай отырып, өрнек құрастырады да, мәнін тауып, досы екеуі бір-бірінің жұмысын тексереді.

1. 
   2 432 ∙ 203 = 493 696
   
2. 
   493 696 + 40 000 = 533 696
   
3. 
   60 950 : 50  = 1 219
   
4. 
   1219 + 14 000 = 15 219
   
5. 
   7 809 : 3 = 2 603
   
6. 
   2 603 ∙ 3 = 7 809
   
7. 
   533 696 + 15 219 - 7 809 = 541 106
   

384 ∙ 736 : (2 745 – 2 721) – (5 560 – 1 060) : 2 = 9 526

(1125 + 875) ∙ 18 + 4 328 + (976 543 – 123 459) ∙ 100 = 85 348 728

№ 6 (математика күнделікті өмірде)

55 : 11 = 5 рет 100 км-ден жүреді

5 ∙ 100 = 500 км

Нұр-Сұлтан қаласынан Щучинск қаласына барып және кері қайта алады.

7-тапсырма зерттеуге арналған.

Көпбалалы отбасында балалар жемісті жақсы көреді. Олардың 7-еуі – алма, 6-ауы – өрік, 5-еуі – жүзім, 4-еуі – алма мен өрік, 3-еуі – алма мен жүзім, ал 2-еуі – өрік пен жүзімді жегенді жақсы көреді. Тек қана 1 бала алма, өрік және жүзім жейді.Отбасында қанша бала бар?

Шешуі: Эйлер дөңгелегін қолданып табуға болады.

1+3+1+2+1+1+1=10

Жауабы: отбасында 10 бала бар.

– Бүгін мен ... білдім.

– Маған ... қызық болды.

– Маған ... қиын болды.

– Мен тапсырманы ... орындадым.

Үйге №8 тапсырма.

2 025 : 15 ∙ (524 + 195) : 9 + (308 308 – 207 207) ∙ 2 = 212 987

1 734 : 17 ∙ (819 + 401) : 12 + 250 ∙ 41 ∙ 40 = 420 370

-үш өлшемді өзара байланысы үдерісінің мәнін түсінеді: өнімділік, уақыт, жұмысқа кеткен уақыт, жұмыстың нәтижесі.

Пəндік лексика жəне терминология -өнімділік, уақыт, жұмысқа кеткен уақыт, жұмыстың нәтижесі.

Жұмысқа кеткен уақытты қалай табамыз? Жұмыстың нәтижесінің көлемін қалай табамыз?

Оқушылар өрнектің мәнін табады.

1. 20 002 ∙ 3 =60 006 2. 20 202 ∙ 3=60 606 3. 30 303 ∙ 3 =90 909

4. 18 009 : 3=6 003 5. 18 009 : 9=2 001

Әрі қарай жауабын суретпен сәйкестендіріп кім болғысы келетінін анықтайды:

1. Лор-дәрігер – 60 006 2. Мұғалім – 60 606 3. Полиция қызметкері – 90 909

4. Аспаз – 9 003 5. Суретші – 2 001

Балалар қандай мамандық иесі болуды армандайды?

Әлия – дәрігер Айна – мұғалім Бауыржан – суретші Арман – аспаз

Болат – полиция қызметкері

Бір жұмысшы таңғы 7-де 46 км/сағ жылдамдықпен жұмысқа барды. Арақашықтығы 2 км 300м-ді ол неше сағатта жүріп өтті? Есептің шешуі дұрыс орындалу үшін өлшем бірліктерді кіші өлшемге айналдыр (км/сағ – м/мин).

Адам қозғалыстағы көлік құралдарымен жылдамырақ қозғалады ма, әлде баяу ма? (Мысалы, мәшине.) Бұл үдерісті қалай атайсыз?

Бүгін біз жаңа терминдермен танысамыз: өнімділік, уақыт, жұмысқа кеткен уақыт, жұмыстың нәтижесі.

Мамандық-қа арналған карточка-лар немесе әртүрлі мамандық-тар суреті

Шебердің шәкірті: 7 ∙ 4 = 28 (бөлшек)

Тігінші: 48 : 3 = 16 – күніне тігілетін көйлек

Металл жонушы: 96 : 3 = 33 – күніне жасалатын бөлшек

Мәтін теруші: 36 : 2 = 18 (минут) Аспаз: 100 : 25 = 4 (сағат)

(Т) Оқушылар нұсқа бойынша 3-тапсырмаларды топпен орындайды.

жуғыш мәшинесін дайындады. Зауыттың өнімділігі қандай?

Егер оның өнімділігі екі есе кемісе, дәл сондай кіржуғыш

мәшинесін қанша күнде жасайды?

Шешуі:

560 : 14 = 40 мәшине күніне

560 : 20 = 28 күн.

ә)Баспаханада екі автомат-мәшине оқулықтарды орайды.

Автоматтардың біреуі жүктелген 120 кітапты 20 минут

ішінде орайды. Екінші автоматқа 210 кітап жүктелді,

ол 30 минут ішінде орады. Автоматтардың қайсысы

жылдамырақ жұмыс істеді?

Шешуі:

210 : 30 = 7 кітап/минут

Екіншісі жылдамырақ жұмыс істейді.

Дәптердегі өзіндік жұмыс.

Кестені толтыр.

Мұғалім жұмыстың басында немесе жұмыстың аяғында оқушыларға бағалау

Өткен материалмен жұмыс.

Дәптердегі тапсырманы орындатуға болады:

5-тапсырма оқушылардың математикалық сауаттылығын дамытуға бағытталған.

«Мен өскенде фермер боламын», - деді Әлібек. Оған мына есепті шығаруға көмектес. Егістік жерінің ені – 250м, ал ұзындығы одан 150м артық. Егін ауданының бестен бір бөлігіне - сұлы, ал қалған бөлігіне жоңышқа егілген. Сұлыға қарағанда жоңышқа қанша квадрат метр артық егілді?

Шешуі:

Ені – 250 м.

Ауданы: 250∙400 = 100 000 (м² )

100 000 : 5 = 20 000 (м²) – егілген сұлы

100 000 – 20 000 = 80 000 (м²) – егілген жоңышқа

80 000 – 20 000 = 60 000 (м²) – жоңышқа артық егілген.

6–7-тапсырмалар жеке және жұппен орындалады. Сабақта уақытты үнемдеуге, талқылауға және жауабын маркерлік тақтаға жазады. Тапсырманы бірінші болып орындаған жұп шығару тәсілін түсіндіре алады. Оқушылар келіседі немесе өз ойларын білдіреді.

№6
3∙300 = 900

3∙301 = 903

3∙299 = 897

5∙400 = 2 000

5∙401 = 2 005

5∙399 = 1 995

2∙600 = 1 200

2∙601 = 1 202

2∙599 = 1 198

4∙250 = 1 000

4∙251 = 1 004

4∙249 = 996

- Өнімділікке байланысты есеп шығара аласың ба?

- Сабақтың мақсатына қол жеткіздік пе?

Жаңа формулаларды және сабақта өткен формулаларды кім түсінді? Шамалардың өзара үш жақты байланысын көрсет.

Үй тапсырмасына ұсынылған оқулықтағы 9-тапсырма ұсынылады.

а) 100 ∙ 30 = 3 000 (сөз) – жарты сағатта.

100 ∙ 90 = 9 000 (сөз) – бір жарым сағатта.

ә) 200 : 25 = 8 (сағ) – 200 бөлшек жасауға кететін уақыт.

в) 48 : 4 = 12 (бөлш./сағ) – шебердің шәкіртінің өнімділігі).

Рефлексияны күнделікті сабақта Блум таксономиясына сала отырып қолданамын.

Көптеген оқушылар: -өнімділік, уақыт, жұмысқа кеткен уақыт, жұмыстың нәтижесін тапсырма барысында формулаларды пайдаланып түсіндіре алады.

-өнімділік, уақыт, жұмысқа кеткен уақыт, жұмыстың нәтижесі.

Жұмысқа кеткен уақытты қалай табамыз?Жұмыстың нәтижесінің көлемін қалай табамыз?

№1 тапсырма. Анасы мен қызы мәнті дайындап жатыр. Анасы минутына 3 мәнті, ал қызы 2 мәнті түйді. Анасы мен қызы 10 минутта жеке-жеке неше мәнті түйеді? Анасы мен қызының қандай өнімділікпен жұмыс жасап жатқандығын ата. Өзектендіру.

№2А тапсырма. Құмсағатты ал да, 1 минутта неше мысал шығара алатыныңды тексер. Мысалдарды шеше отырып, өз өнімділігіңді атап көрсет.

Жауаптан қандай қызықты байқадың?

Есептің жауабын өсу ретімен орналастыр. Жауаптың мәнінен қандай ерекшелікті байқадың?

Формула – бұл сандар арасындағы қатынастарды орнататын дұрыс теңдік.

Ережені толықтыр. №2Ә.

Мақсат қою – Бүгінгі сабақтың мақсаты қандай?

3 – 4-тапсырма аз ғана уақытқа беріледі. Әрі қарай эталон бойынша өзін-өзі тексереді.

Мұғалім тапсырманың дұрыс орындалуын тексереді.

Балалар дәптерде бағалау критерийі бар тапсырмаларды орындайды.

№5 тапсырма оқулықтағы 4-есепке кері есеп құрастыруға болады.

Тақтада ілініп тұрған формуланы пайдалана алады.

Өзіндік жұмыстағы тапсырманы орындай алған оқушыларға 5-тапсырманы орындау ұсынылады.

Мен:

- өнімділікті таба аламын;

- жұмыс нәтижесінің көлемін анықтай аламын.

Өткен материалмен жұмыс.

Шығармашылық топ. Жауабы: таңертеңгілік тамақ – 600 калория

Түскі тамақ – 1320 калория Кешкі тамақ – 480 калория

7-тапсырма. Кесте бойынша есеп құрастырады. Есептің мәтініндегі мәліметтер кестеге түсіріледі.

Дүкенде 5 200 теңгеге тәтті нан мен шырын сатып алынды. 160 теңгеден 25 шырын сатып алынды. Қалған ақшаға 10 қорап шырын сатып алды.

Кестені толтыр.

1) 25∙160=4000 (тг) – шырынға төленген ақша

2) 5200 – 4000=1200 (тг) – тәтті нанға төленген ақша

3) 1200:10=120 (тг) – бір тәтті нанға төленген ақша.

Осыдан кейін дәптерге орындайды. Есептің шешуін табады, әрі қарай үлгі бойынша өзін-өзі бағалайды.

Зерттеушілер тобы. №8.

	1 адамға	3 адамға	4 адамға
Жұмыртқа	2 дана	6 дана	8 дана
Тұз	1 шымшым	3 шымшым	4 шымшым
Сүт	1/2 кесе	Бір жарым кесе	2 кесе
Қызанақ	2 тал	6 тал	8 тал

9-тапсырма зерттеуге арналған.

	5	4	3
Әлия	+	–	–
Арман	–	+	–
Серік	–	–	+

Өнімділікке қатысты өзіңнің бірліктеріңді ұсын, не туралы айтуға болады?

Өзіңнің өміріңнен алынған өнімділікке қатысты есептер ойлап тап.

Формулаларға қатысты оқып, үйренген біліміңді өмірде қалай қолдана алатындығыңмен бөліс.

Оқушылардың жеке деңгейін есепке ала отырып, үй тапсырмасын анықтайды.

Оқушылар осындай тапсырмаларды әлі де орындау керектігін түсінеді. Үйге оқулықтағы 10-тапсырма беріледі.

1. 
   200 ∙ 12 = 2400 (т/жыл) – бір желі өндіреді.
   
2. 
   2400 ∙ 2 = 4800 (т/жыл) – цех өндіреді.
   

Оқу ісінің меңгерушісі:______________ Күні:_____________