- Шығу тегі бойынша:
- Табиғи :
- Органикалық (көмірсулар-крахмал, Сағыз, алгинаттар; ақуыздар-желатин, коллаген; майлар - өсімдік майлары, шошқа майы).
- Бейорганикалық (бентониттер, тальк, аэросил).
- Синтетикалық және жартылай синтетикалық (модификацияланған крахмал, полиакрилаттар, ПВП, ПЭГ).
Барлық қосалқы заттар жіктеледі: Химиялық құрылымы бойынша: - Мономерлер.
- Полимерлер.
- Дәрілік формалардың физика-химиялық сипаттамалары мен фармакокинетикасына әсеріне қарай: тұрақтандырғыш, еріткіш, қалып түзуші, ұзартатын, түзейтін, эмульгациялайтын.
- Табиғи көмекші заттардың уыттылығына байланысты синтетикалыққа қарағанда артықшылығы бар. Сондықтан барлық көмекші заттардың көпшілігі табиғи шығу тегі болып табылады. Алайда, олардың айтарлықтай кемшілігі бар-микробтық ластануға ұшырау, сондықтан дәрілік формалар, әсіресе ерітінділер сапаны жоғалтуға өте бейім. Сонымен қатар, микрофлораның құрамында оппортунистік ғана емес, сонымен қатар патогендік микроорганизмдер де болуы мүмкін. Бұл жағдайда қолайлы зарарсыздандыру әдістерін қолдану, микробқа қарсы заттарды (консерванттарды) қосу көбінесе табиғи қосалқы заттардың микробтық ластануын шекті рұқсат етілген нормаларға дейін төмендетуі мүмкін. Қазіргі уақытта табиғи көмекші заттар қалып жасаушылар (толтырғыштар), байланыстырғыштар, пролонгаторлар, дәм корригенттері және т. б. ретінде қолданылады.
Байланыстырғыштар
Антифрикциондық заттар
Ыдыратқыш заттар
Толықтырғыштар
Бояғыш заттар
Препараттың әсерін ұзартатын заттар
Байланыстырғыштар - Дәрілік заттардын көбінің бөлшектері арасындағы өзара ілінісу күші өте аз болады, сондыктан, оларды таблеттеу үшін үлкен қысым тудыру керек. Бұл таблеткалык машиналардын тез тозуына және сапасы нашар таблеткалар алынуына себеп болады. Төмен кысымда кажетті ілінісу күшін қамтамасыз ету үшін таблеттелетін затқа байланыстырғыш заттар қосады. Олар белшектер арасындағы кеңістікті толтырып, бөлшектердін жанасу бетін ұлғайтады. Байланыстырғыш заттардың мәні, әсіресе, күрделі ұнтактарды престегенде зор, өйткені, олар машинаның жұмыс істеу нәтижесінде қатпарланып бөлініп кетуі мүмкін және таблеткадағы ингредиенттердің мөлшері әртүрлі болып кетуі мүмкін.Байланыстырғыш заттар құрғақ және сұйық болып бөлінеді. Технологияда құрғақ байланыстырғыш заттар ретінде полиэтиленоксид, амилаза, «таблетол» (крахмал+декстрин+амилопектин), микрокристалды целлюлоза белгілі. Бірақ, олар өте аз. Сондықтан, көбінесе сұйык байланыстырғыш заттарды колданады. Сұйық байланыстырғыш заттар ретінде су, этил спирті, қант шырыны, крахмал клейстері (желімі), метил- және ацетилцеллюлоза, натрий карбоксиметилцеллюлоза, желатин ерітіндісі және т.б ұсынылған.
- Әдетте, байланыстырғыш заттардың тиімділігі таблеткалардың беріктігінін, ыдырағыштығынын және кеуектігінің өзгеруі бойынша бағаланатын. Осы жерде байланыстырғыш заттардың әсерінің механизмі теория жузінде аз дәлелденген. Коллоидты емес байланыстырғышзаттарды колданганда белшектердің ілінісуі осы престелуші заттардын белшектері арасында кристалдық көпір пайда болуы нәтижесінде жүреді деп есептеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |
